Phương án giá điện mới: Điều chỉnh nhưng đừng gây sốc

Ảnh minh họa.

Sẽ rút từ 6 bậc xuống 5 bậc

Tại Hội nghị, trình bày Đề án Nghiên cứu cải tiến cơ cấu giá bán lẻ điện mới xây dựng, PGS. TS Bùi Xuân Hồi (Đại học Bách khoa Hà Nội)- đơn vị tư vấn Đề án cho biết, nhóm nghiên cứu đưa ra 3 phương án tính giá điện bậc thang đối với điện sinh hoạt, rút ngắn so với 6 bậc thang trước đây, gồm các phương án: 3 bậc, 4 bậc và 5 bậc. Cụ thể, bậc 1 sẽ từ 0-100kWh, giá bán lẻ vẫn bằng 95% so với giá bán lẻ điện bình quân; Bậc 2 từ 101-200kWh, giá bán lẻ bằng 113% giá bán lẻ điện bình quân; Bậc 3 từ 201-400 kWh bằng 127% giá bán lẻ điện bình quân; Bậc 4 từ 401-700kWh, giá bán lẻ bằng 139% giá bán lẻ điện bình quân và bậc 5 từ 701 kWh trở lên, giá bán lẻ bằng 155% giá bán lẻ điện bình quân.

Theo PGS.TS Bùi Xuân Hồi, so với phương án 6 bậc thang hiện hành, phương án biểu giá điện 5 bậc thang giữ nguyên bậc thang thứ hai, từ 101-200kWh/tháng, vì tỷ lệ hộ gia đình tiêu dùng điện trong khoảng này cao nhất nên ít gây xáo trộn nhất. Cũng theo ông Hồi, trong các phương án, phương án 5 bậc phù hợp hơn cả với các mục tiêu định giá: Hộ tiêu dùng bậc 101-200 kWh/tháng chịu tác động ít nhất trong 3 phương án; Việc chia các bậc thang dùng nhiều điện chi tiết hơn cũng phù hợp hơn với đặc điểm tiêu dùng hiện nay; 5 bậc thang sản lượng cũng phù hợp với 5 bậc thang thu nhập của hộ gia đình.

“Nhóm nghiên cứu đã đưa ra đề xuất cải tiến cơ chế biểu giá bán lẻ điện, tính chu kỳ giá theo phương án 6 tháng một lần. Thời điểm điều chỉnh sẽ lựa chọn theo mùa mưa và mùa khô, đồng thời tránh các thời điểm nhạy cảm, có sự thay đổi đột biến về sản lượng. Kỳ điều chỉnh giá đề xuất sẽ là tháng 3 và tháng 9 hàng năm, vào ngày đầu tháng. Ngoài ra, vẫn có những lúc điều chỉnh bất thường khi có sự biến động lớn về giá nhiên liệu trên thị trường quốc tế dẫn đến sự thay đổi đáng kể về chi phí sản xuất và mua điện” – Ông Hồi cho biết.

Cần làm rõ cơ chế điều chỉnh giá

Đánh giá về Đề án mới về giá bán lẻ điện vừa được ngành điện xây dựng, GS.TS.VS Trần Đình Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điện lực Việt Nam cho rằng, những điều chỉnh đưa ra trong đề án là khá hợp lý. Theo ông Long, hầu như người dân nào cũng được dùng điện và ngành nghề nào cũng liên quan đến giá bán lẻ điện vì vậy các điều chỉnh được đưa ra cần cân nhắc, hài hòa lợi ích của người dân và DN.

Đồng tình với việc thay đổi chu kỳ tính giá điện như Đề án đưa ra, ông Trần Đình Long cho rằng, đó là cách để giá điện tiệm cận theo cơ chế thị trường. Về cách tính bậc, ông Long cho rằng, việc lựa chọn phương án nhiều bậc (5 bậc thay vì 3 hay 4 bậc) cũng đảm bảo được ý đồ của biểu giá bậc thang khi tiêu dùng càng nhiều giá càng cao. Ngoài ra, cần phải cải tiến biểu giá bởi hiện nay, mức độ chênh lệch của bậc cao nhất và thấp nhất là chưa đủ mạnh để người sử dụng nâng cao ý thức tiết kiệm điện.

Cũng đồng tình với việc nên điều chỉnh giá một năm hai lần, ông Trần Văn Bình, Viện Kinh tế và Quản lý, Đại học Bách Khoa Hà Nội cho rằng, có thực tế là, mỗi lần giá điện được điều chỉnh là y như rằng, dư luận xã hội lại phản ứng mạnh mẽ. Do vậy, điều quan trọng là ngành điện phải công khai các thông số, dữ liệu để dư luận xã hội hiểu rõ về cơ cấu hình thành giá điện như thế nào, hay nói cách khác phải đảm bảo tính minh bạch.

Tại hội nghị, nhiều ý kiến cũng đồng tình với việc luật hóa chu trình điều chỉnh giá điện. Theo đó, EVN đề xuất thời điểm điều chỉnh, các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm xem xét, thông qua hoặc không thông qua. Tuy nhiên, các chuyên gia nêu quan điểm, cần phải làm rõ cơ chế điều chỉnh giá, đầu vào như thế nào, tỷ giá ra sao, thời điểm điều chỉnh giá cho phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của đất nước. Theo các chuyên gia, mức tăng 8,36% giá điện bình quân từ ngày 20/3/2019 đã gây “sốc” cho khách hàng. Nhiều ngành sản xuất tiêu thụ nhiều điện chịu khó khăn vì giá điện. Vì vậy, giá điện nên được điều chỉnh với tần suất dày hơn và cố định tại một thời điểm để tạo thuận lợi cho khách hàng.