Sự cố J&J, nước Mỹ lúng túng

Biến chứng

Ngày 13/4, các cơ quan y tế liên bang của Mỹ kêu gọi tạm dừng sử dụng vaccine Covid-19 của Hãng Johnson & Johnson (J&J) sau khi 6 người tại Mỹ gặp trường hợp đông máu hiếm gặp khi tiêm vaccine của Hãng này. Tất cả 6 người đều là phụ nữ trong độ tuổi từ 18 đến 48. Một phụ nữ đã chết và một phụ nữ khác đã phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch.

Trong một tuyên bố, Hãng J&J cho biết đã nhận được báo cáo về các trường hợp đông máu hiếm gặp ở một số người đã tiêm vaccine của Hãng tại Mỹ, đồng thời đang hợp tác chặt chẽ với các nhà quản lý nhằm đánh giá dữ liệu và cung cấp thông tin cần thiết.

Tuy nhiên, J&J nêu rõ, hiện không có mối liên hệ rõ ràng giữa những trường hợp đông máu này với vaccine ngừa Covid-19 của Hãng.

Cùng ngày, giới chức 3 bang Bờ Đông nước Mỹ gồm New York, New Jersey và Connecticut đã phải ra lệnh hủy hàng nghìn ca đặt hẹn chủng vaccine do phải ngừng tiêm vaccine J&J.

Hiện cả ba bang đã yêu cầu người dân đặt lại hẹn trong lúc chính quyền bố trí thay vaccine J&J bằng vaccine Moderna và Pfizer.

Thị trưởng New York, ông Bill de Blasio, cũng ngay lập tức dừng chương trình tiêm vaccine J&J một mũi cho những người bị bệnh phải ở nhà không đi đâu được tại thành phố New York.

Tính đến thời điểm này, khoảng 5,2 triệu người tại thành phố New York đã được chủng bằng vaccine J&J, trong đó có cả Thị trưởng Blasio. Việc phải tạm ngưng sử dụng vaccine J&J cũng ảnh hưởng tới kế hoạch tiêm chủng cho sinh viên tại các trường đại học của bang New York.

Trước đó, Thống đốc New York Andrew Cuomo vừa tuyên bố sẽ cấp khoảng 21.000 liều vaccine J&J cho các trường đại học công lập của bang và khoảng 14.000 liều cho các trường đại học tư thục tại đây.

Tính đến thời điểm này, khoảng hơn 12 triệu người tại bang New York đã được chủng một trong ba loại vaccine Covid-19, tương đương khoảng 1/4 dân số của bang. Tuy nhiên, bang New York chưa công bố đã chủng vaccine J&J cho bao nhiêu người trên toàn bang.

Tại bang Connecticut, hơn 100.000 dân đã được tiêm chủng vaccine J&J mà không có trường hợp sự cố nào xảy ra, theo thông tin từ sở Y tế của bang ngày 13/4.

Thống đốc bang Ned Lamont cho biết mặc dù việc ngừng tiêm vaccine J&J ảnh hưởng tới khoảng 21.000 người dân dự kiến được tiêm trong tuần này nhưng nhìn chung việc xáo trộn kế hoạch sẽ không ảnh hưởng tới tiến độ chung của bang.

Tuy nhiên, điều ông quan ngại hơn là việc phải tạm ngừng vaccine J&J sẽ khiến nhiều người dân thêm lưỡng lự không muốn tiêm vaccine.

Tại bang New Jersey, Sở Y tế đã yêu cầu tất cả các điểm tiêm chủng tạm ngừng tiêm vaccine J&J cho đến khi nhận được thông báo mới. Hiện bang này chưa ghi nhận ca biến chứng nào trong tổng số 235.000 liều vaccine J&J đã được tiêm cho người dân.

Trấn an

Trước tình hình này, Nhà Trắng đã nhanh chóng trấn an người dân và cho biết, quyết định ngừng tiêm vaccine Covid-19 của J&J sẽ không ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch tiêm chủng tại Mỹ.

Bình luận về sự cố trên, ông Jeff Zients, Điều phối viên phản ứng với Covid-19 của Tổng thống Mỹ Joe Biden, cho biết trong thông cáo: “Vaccine J&J chiếm chưa đến 5% số liều vaccine Covid-19 đã được tiêm tại Mỹ cho tới nay”.

Ông Zients cho biết, hai loại vaccine Covid-19 còn lại được phê duyệt là Pfizer và Moderna có nguồn cung thừa nhiều, cho phép giới chức dễ dàng đối phó tình trạng đình trệ khi ngừng tiêm vaccine J&J.

“Trong vài tuần qua, hơn 25 triệu liều vaccine của Pfizer và Moderna đã được cung cấp mỗi tuần. Số lượng này quá đủ để tiếp tục tiến độ tiêm chủng hiện tại, với 3 triệu mũi được tiêm mỗi ngày, đáp ứng mục tiêu tiêm 200 triệu liều trong vòng 100 ngày tại nhiệm của Tổng thống”, điều phối viên cho hay.

Tuy nhiên, giới quan sát chỉ ra rằng một bộ phận lớn người dân Mỹ, đặc biệt là nhóm nam giới từ đảng Cộng hòa, vốn đã ngần ngại tiêm vaccine Covid-19. Khuyến cáo ngừng tiêm vaccine J&J có thể gây khó khăn thêm cho nỗ lực thuyết phục họ tiêm chủng.

Vaccine J&J được Mỹ cấp phép hồi cuối tháng 2, với kỳ vọng lớn rằng loại vaccine một liều, tương đối dễ bảo quản này sẽ giúp tăng tốc tiêm chủng trên toàn quốc. Tuy nhiên, vaccine J&J chỉ chiếm một phần nhỏ đã được sử dụng tại Mỹ do trục trặc trong khâu sản xuất.

Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu (EMA) cũng đã phê duyệt vaccine J&J, nhưng cuối tháng này mới triển khai tiêm chủng. Hôm 9/4, EMA cho biết họ đang điều tra 4 trường hợp xuất hiện máu đông và tiểu cầu thấp ở những người được tiêm vaccine J&J tại Mỹ, bao gồm một ca tử vong. Sau thông báo của CDC Mỹ, J&J cũng nhanh chóng tuyên bố hoãn kế hoạch triển khai vaccine tại châu Âu.

Điều tra công nghệ vaccine

Ngày 13/4, Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) cho biết, các nhà khoa học Mỹ đang tập trung nghiên cứu liệu công nghệ vector virus được sử dụng để phát triển vaccine Covid-19 của AstraZeneca và J&J có liên quan đến nguy cơ đông máu sau tiêm chủng hay không.

Công nghệ vector sử dụng virus cảm cúm vô hại (adenovirus) từ tinh tinh, nuôi cấy trong phòng thí nghiệm và chứa gene từ nCoV. Khi tiêm vào người, chúng tạo ra protein giúp hệ thống miễn dịch nhận biết và phản ứng với mầm bệnh sau này.

Các nhà khoa học Mỹ đang tìm kiếm cơ chế có thể giải thích nguyên nhân xuất hiện đông máu, trong đó giả thuyết hàng đầu là vaccine đã kích hoạt phản ứng miễn dịch hiếm gặp liên quan đến vector virus. Các cơ quan chính phủ Mỹ sẽ phân tích dữ liệu từ thử nghiệm lâm sàng của nhiều loại vaccine dùng công nghệ vector virus, bao gồm cả vaccine Ebola của J&J, để tìm manh mối - quan chức FDA cho hay.

Vaccine Sputnik V của Nga cũng ứng dụng công nghệ vector virus, nhưng chưa ghi nhận tình trạng đông máu sau tiêm.

Tiến sĩ Peter Marks - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và đánh giá sinh học thuộc FDA, không khẳng định đông máu là vấn đề chung của mọi vaccine dùng vector adenovirus, nhưng thừa nhận vẫn có sự tương đồng giữa các trường hợp được ghi nhận.

“Rõ ràng những gì chúng ta thấy với vaccine J&J rất giống với điều xảy ra cùng vaccine AstraZeneca. Chúng tôi chưa thể đưa ra tuyên bố bao quát nào, nhưng chúng đều thuộc nhóm vaccine dùng vector virus”, ông Marks nói.