Bảo hiểm y tế cho bệnh nhân HIV/AIDS: Nhanh chóng tháo gỡ khó khăn

Tư vấn cho người có HIV.

Chưa nhiều bệnh nhân được tiếp cận BHYT

Theo như ghi nhận của đại biểu, hiện nay các cơ sở y tế đang dần được kiện toàn để nhận và chuyển gửi bệnh nhân có HIV. Dự kiến từ tháng 7/2017, BHXH Việt Nam bắt đầu chi trả tiền thuốc ARV cho người nhiễm HIV/AIDS có thẻ BHYT. Đây được xem là tin vui cho những người nhiễm HIV/AIDS. Tuy nhiên, dù đã có nhiều cơ chế mở, song đến nay vẫn chưa có nhiều người nhiễm HIV/AIDS cũng như bệnh nhân lao và sốt rét tiếp cận được BHYT.

Để giúp người nhiễm HIV tiếp cận được chính sách BHYT, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 2188/QĐ-TTg, theo đó giao cho UBND tỉnh/thành phố bố trí nguồn kinh phí mua thẻ BHYT cho người nhiễm HIV để đảm bảo 100% người nhiễm HIV có thẻ BHYT.

Song, theo ông Phan Văn Toàn - Phó Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế, vẫn có nhiều địa phương chưa bố trí kinh phí để mua BHYT cho người nhiễm HIV. Do đó tính đến 31/3/2017 theo thống kê số người nhiễm HIV được rà soát tại các cơ sở điều trị HIV là 108.000 người, trong đó số người bệnh có thẻ BHYT là 71.280 người (chiếm 66%), vẫn còn gần 40% người nhiễm HIV/AIDS chưa có thẻ BHYT.

Tại hội thảo, nhiều đại biểu cho rằng, dù đã có nhiều chính sách, song việc tiếp cận BHYT đối với người nhiễm HIV vẫn còn nhiều rào cản (như không có giấy tờ tùy thân; tâm lý sợ bị lộ danh tính, sợ bị kỳ thị nếu phải cung cấp thông tin tên tuổi thật; cán bộ chuyên trách, cán bộ BHYT còn thiếu kiến thức về bệnh nhân nhiễm HIV nên vẫn còn thái độ ứng xử chưa phù hợp; không có nhân viên cộng đồng hỗ trợ tư vấn tại các cơ sở điều trị…).

Cần có quy định... mở

Liên quan tới vấn đề này, ông Toàn thừa nhận mặc dù đã có cơ chế đặc thù nhưng việc tiếp cận thẻ BHYT đối với người nhiễm HIV/AIDDS gặp không ít khó khăn. Dù cơ quan BHXH cũng như Bộ Y tế đã có nhiều cơ chế mở nhưng ở phía cơ sở, đại lý vẫn gây khó dễ cho người nhiễm HIV/AIDS mua thẻ BHYT khi không có giấy tờ tùy thân. Đặc biệt, dù đã có cơ chế đặc thù mua thẻ BHYT, đăng ký KCB ban đầu, quyền lợi, mức hưởng BHYT (Thông tư 15/2015/TT – BYT) và cơ chế mua sắm thuốc ARV (Quyết định 2188/QĐ – TTg) nhưng chưa có Thông tư hướng dẫn.

Theo thống kê của Bộ Y tế, hiện Việt Nam có khoảng 230.000 người nhiễm HIV/AIDS còn sống. Từ trước tới nay, chi phí điều trị kháng virus và các bệnh nhiễm trùng cơ hội cho người nhiễm HIV đều từ tài trợ quốc tế. Từ năm 2017, các nhà tài trợ sẽ giảm và sau năm 2018 thì gần như sẽ ngừng tài trợ cho điều trị và dự phòng HIV ở Việt Nam. Chính vì vậy để bảo đảm tính bền vững cho công tác phòng chống HIV/AIDS, việc sử dụng nguồn từ BHYT để thanh toán chi phí chăm sóc, điều trị, xét nghiệm cho người nhiễm HIV/AIDS, bao gồm cả thuốc điều trị kháng virus (ARV) là việc rất cần thiết.

Khi các nguồn tài trợ rút đi, quỹ BHYT sẽ chi trả những chi phí của thuốc ARV theo như quy định. Tuy nhiên, đối với việc làm thế nào để người nhiễm HIV có cơ hội tiếp cận với dịch vụ BHYT là vấn đề của ngành y tế và bảo hiểm, cũng như xã hội đang đặc biệt quan tâm. Từ những khó khăn trên, theo các đại biểu, là cần truyền thông, phổ cập kiến thức về BHYT một cách rộng rãi, giúp người có HIV có thể tiếp cận điều trị thông qua BHYT, đảm bảo cho 100% người có HIV được điều trị thông qua BHYT.

Ngoài ra, giáo dục kiến thức về dự phòng các bệnh truyền nhiễm cho nhân viên y tế cũng vô cùng quan trọng, nhằm giảm kỳ thị: bác sỹ, nhân viên y tế, nhất là khi phụ trách về HIV, cần thân thiện hơn với bệnh nhân có HIV. Bên cạnh đó cũng cần có các quy định ... “mở” giúp người nhiễm HIV/AIDS dễ dàng mua thẻ BHYT.

Các nhóm đồng đẳng đóng vai trò rất quan trọng trong việc truyền thông về lợi ích và sự cần thiết của BHYT cho người có HIV; tìm kiếm, khuyến khích và hỗ trợ người có HIV điều trị HIV thông qua BHYT. Để làm được điều đó, cần kết hợp với các cơ sở điều trị để tư vấn, hỗ trợ tuân thủ điều trị cho người có HIV và liên tục cập nhật những thông tin về luật, nghị định, thông tư hướng dẫn về BHYT cho nhóm khách hàng là người có HIV.