Nỗ lực thanh toán bệnh lao

Điều trị bệnh lao.

Việt Nam nằm trong “top” 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao

Hiện nước ta vẫn nằm trong top 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới, đứng thứ 16 về số người mắc lao cao và đứng thứ 15 gánh nặng lao kháng đa thuốc. Trong đó, 64% bệnh nhân lao thường và 98% bệnh nhân lao kháng thuốc phải chịu gánh nặng chi phí thảm họa. 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động. Vì vậy, lao thực sự là một vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung.

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2018, ước tính số liệu năm 2017, Việt Nam có 124.000 người mắc lao mới. Chương trình Chống lao quốc gia đã phát hiện được khoảng hơn 100.000 người mắc lao, còn lại hơn 20.000 người chưa được phát hiện trong cộng đồng. Số người chết do lao năm 2017 ở Việt Nam ước tính là 12.000 người, cao hơn nhiều so với con số tử vong do tai nạn giao thông.

Tuy nhiên, trong 10 năm qua, dựa trên các nghiên cứu điều tra toàn quốc lần 1 năm 2007 và lần 2 năm 2017 và các nghiên cứu phụ trợ, bệnh lao ở Việt Nam đã giảm được 31%, trung bình 3,8%/ năm. Cùng với đó là việc làm chủ được các kỹ thuật phát hiện, chẩn đoán, điều trị với kết quả cao, đã xây dựng được một hệ thống mạng lưới mạnh từ trung ương đến địa phương. Đây là một kết quả rất đáng mừng, nếu so sánh với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới. WHO nhận định, Việt Nam đang trên con đường chấm dứt bệnh lao, đã hội tụ gần đủ các yếu tố để chấm dứt bệnh lao vào năm 2030.

Ông Nguyễn Viết Tiến-Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế cho biết, Chương trình Chống lao quốc gia đã thành công trên tất cả các mặt trọng yếu của chiến lược chống lao như vận động chính sách trong nước và quốc tế, các quốc sách quan trọng của Liên hiệp quốc, chính sách hỗ trợ trong nước; khám, phát hiện, điều trị và quản lý bệnh lao, lao kháng thuốc, lao HIV; nghiên cứu khoa học, áp dụng các thành tựu kỹ thuật mới trong chẩn đoán, điều trị, can thiệp y tế công cộng đối với bệnh lao; duy trì mục tiêu triển khai công tác chống lao tại 100% số quận huyện và 100% số xã, phường. Tỷ lệ dân số được chương trình chống lao tiếp cận đạt 100%; Mạng lưới chống lao tiếp tục được mở rộng và củng cố. Hiện nay 48 trên 63 tỉnh, thành trên toàn quốc đã thành lập BV Phổi, BV Lao và bệnh phổi.

Phấn đấu đạt các chỉ tiêu cam kết

Trong 6 tháng đầu năm 2019, Chương trình Chống lao quốc gia đã phát hiện 50.645 bệnh nhân lao các thể, đạt tỷ lệ phát hiện khoảng 52/100,000 dân và điều trị thành công cho hơn 90% số bệnh nhân lao mới và tái phát phát hiện được. Ước tính cả năm Chương trình sẽ đạt được 100% các chỉ tiêu đã đặt ra với Chính phủ và Bộ Y tế về tỷ lệ phát hiện và điều trị thành công cho bệnh nhân lao, duy trì củng cố mạng lưới chống lao, đảm bảo chất lượng hoạt động Chương trình chống lao trong bối cảnh cơ cấu lại tổ chức tại một số tỉnh, thành phố chưa có BV chuyên khoa Lao và Bệnh phổi.

Tuy nhiên, theo PTS.TS Nguyễn Viết Nhung- Giám đốc BV Phổi trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao quốc gia, trong sáu tháng đầu năm 2019, mặc dù số bệnh nhân lao có bằng chứng vi khuẩn học giảm nhẹ (357 ca), tuy nhiên số bệnh nhân không có bằng chứng vi khuẩn học và lao ngoài phổi lại tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2018 lần lượt là 921 và 252 trường hợp.

Bên cạnh đó, Chương trình Chống lao quốc gia cũng gặp những khó khăn. Chưa tầm soát hết các đối tượng nghi đa kháng thuốc (MDR), tỷ lệ người được xét nghiệm GeneXpert trong số nghi MDR còn hạn chế tại nhiều địa phương. Tỷ lệ điều trị thành công của lô bệnh nhân đăng ký điều trị trong quý I/2017 đạt 70%, tương đương kết quả lô bệnh nhân thu dung năm 2016 (68%), thấp hơn so với các năm 2014, 2015 (75%). Tỷ lệ bỏ trị vẫn ở mức khá cao so với chỉ tiêu đặt ra (11% so với 9%); Cung ứng sinh phẩm xét nghiệm gặp nhiều khó khăn; Công tác phối kết hợp trong hoạt động phối hợp y tế công - tư (PPM) vẫn còn hạn chế. Mặc dù hầu hết các tỉnh đã tham gia triển khai, tuy nhiên mức độ còn khác nhau, sự đóng góp vào phát hiện bệnh nhân lao có tỉnh còn rất thấp…

6 tháng cuối năm 2019, Chương trình chống lao tiếp tục duy trì triển khai các hoạt động thường quy và các lĩnh vực chuyên môn ưu tiên như phát hiện chủ động, lao kháng thuốc, lao tiềm ẩn, lao trẻ em, lao/HIV, thực hành xử trí tốt bệnh hô hấp (PAL), phối hợp y tế công - tư (PPM). Ngoài ra Chương trình cũng đẩy mạnh triển khai các can thiệp tích cực, các sáng kiến mới, áp dụng các công nghệ, kỹ thuật mới trong xét nghiệm chẩn đoán bệnh lao, áp dụng y học chính xác trong chẩn đoán và điều trị, quyết tâm phấn đấu đạt các chỉ tiêu cam kết với Chính phủ, Bộ Y tế và các nhà tài trợ.