Lãi suất có thể tăng từ 2019

Chênh lệch lãi suất huy động-tín dụng là một trong những nguyên nhân dẫn tới hiện tượng thanh khoản hệ thống eo hẹp trong Quý 3/2018. Ngoài ra, việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bán ra ngoại tệ để bình ổn tỷ giá cũng làm cho tổng phương tiện thanh toán tăng chậm hơn, dẫn tới thanh khoản eo hẹp. Một hệ quả tất yếu là lãi suất trên thị trường liên ngân hàng bị đẩy lên cao, đặc biệt trong khoảng thời gian từ giữa tháng 8 tới giữa tháng 9. Lãi suất kỳ hạn qua đêm và một tuần nhiều thời điểm đã tiệm cận mức 4,70%.

Sự eo hẹp của thanh khoản hệ thống khiến nhiều ngân hàng thương mại (NHTM) phải tăng lãi suất huy động trên thị trường. Lãi suất liên ngân hàng chỉ giảm từ giữa tháng 9 và kết thúc Quý 3 ở mức 2,89% và 2,95% lần lượt với kỳ hạn qua đêm và một tuần. Trong Quý 3, Thống đốc NHNN đã ra Chỉ thị 04 với định hướng kiểm soát chặt tín dụng trong các lĩnh vực rủi ro như BĐS hay BOT, và tập trung vào lĩnh vực sản xuất. Động thái siết tín dụng này khiến cho mục tiêu tăng trưởng tín dụng 17% của năm 2018 là khó khả thi khi 9 tháng mới chỉ tăng 9,52%.

Ngoài ra, do tăng trưởng kinh tế nhiều khả năng vượt xa chỉ tiêu 6,5-6,7% Quốc hội đặt ra, các NHTM không còn chịu áp lực phải bơm tiền ra để kích thích nền kinh tế. Một số ngân hàng cũng đã nhanh chân điều hành lãi suất cho vay. Theo một báo cáo của công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) lãi suất trung bình kỳ hạn 1 tuần có diễn biến tăng 0,2% đạt mức 3,1%/năm. Còn lãi suất trung bình kỳ hạn 2 tuần đứng ở mức 3,31% không đổi so với tuần trước.

Nhiều phân tích cũng chỉ ra, lãi suất tiền đồng có thể sẽ tăng nhẹ trong năm 2019, khi mà NHNN hạ dần tỷ lệ vốn vay ngắn hạn cho vay trung dài hạn từ 45% của hiện nay về 40% từ đầu năm 2019. Cụ thể, thời gian qua tín dụng tăng cao, nhưng phần lớn nguồn vốn huy động của các ngân hàng là kỳ hạn ngắn. Vì vậy, các ngân hàng phải tăng lãi suất huy động kỳ hạn dài để huy động được vốn trung, dài hạn nhằm cân đối lại nguồn vốn, đáp ứng quy định trên. Mặt bằng lãi suất huy động trong năm 2019 dự báo sẽ tăng khoảng 0,75%.

Liên quan tới các rủi ro từ bên ngoài, giới chuyên gia cho rằng, chính sách tiền tệ thắt chặt hơn đang trực tiếp gia tăng chi phí vay mượn trên quy mô toàn cầu sau một thập kỷ nới lỏng. Tại Mỹ, Fed có thể sẽ tăng lãi suất thêm 1 lần cuối năm 2018 khi lạm phát đang tiến gần đến mức mục tiêu. Mức lãi suất điều hành của Fed dự kiến sẽ đạt 3,5%/năm trong năm 2019.