Tháo gỡ bất cập trong lĩnh vực xuất bản

Các đại biểu tham gia Hội nghị.

Nhiều vấn đề nổi cộm chưa được giải quyết

Cụ thể, theo báo cáo 6 tháng đầu năm nay các NXB đăng ký xuất bản hơn 39.000 tên xuất bản phẩm với hơn 1 tỷ bản. Số xuất bản phẩm được làm và nộp lưu chiểu là hơn 17.000, với trên 250 triệu bản (tăng gần 44% số bản so với cùng kỳ 2018)… Bên cạnh đó, thời gian qua, bên cạnh việc phục vụ nhu cầu đọc của xã hội với nhiều đối tượng khác nhau, các NXB đã xuất bản được nhiều xuất bản phẩm phục vụ nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ chính trị của các ngành, địa phương…

Tuy nhiên, bên cạnh những chỉ số tăng trưởng, thành tựu đạt được tại Hội nghị đại diện các cơ quan quản lý, NXB cũng thừa nhận trong lĩnh vực xuất bản vẫn còn nhiều vấn đề nổi cộm chưa được giải quyết. Đơn cử, thời gian qua mặc dù cơ quan quản lý đã lưu ý NXB trong quá trình thực hiện xác nhận đăng ký xuất bản nhưng vẫn xảy ra các hiện tượng như đăng ký đề tài không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của NXB; đăng ký xuất bản ấn phẩm thuộc loại hình báo chí, không phải xuất bản phẩm; tên đề tài không phù hợp với tóm tắt nội dung; tóm tắt nội dung không rõ ràng hoặc trích nguyên tên sách vào phần tóm tắt nội dung; viết tắt hoặc thiếu thông tin hoặc thông tin không chính xác về tác giả, dịch giả, số lượng in, đối tác liên kết… Điều này gây khó khăn, lãng phí cho cơ quan quản lý nhà nước và NXB.

Ông Nguyễn Nguyên- Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành cho biết: “Những sai phạm nổi cộm trong lĩnh vực xuất bản như một số NXB buông lỏng quản lý dẫn đến vi phạm về nội dung. Qua công tác quản lý cho thấy, vi phạm nội dung sách có những chi tiết không khách quan”.

Ông Nguyên cũng chia sẻ, nhiều xuất bản phẩm viết về các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, đặc biệt cho rằng cuộc kháng chiến chống Mỹ là cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn, nồi da xáo thịt; nhận định sai lệch về người chiến sĩ cách mạng.

Bên cạnh đó, nhiều cuốn sách đề cập đến một số vấn đề, sự kiện liên quan đến chính trị không khách quan hoặc sự ám chỉ mang tính tiêu cực đối với một số vấn đề chính trị. Nhận định thiếu khách quan, chưa được kiểm chứng đối với những vấn đề khoa học; những vấn đề về chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước và công tác của các cán bộ lãnh đạo cấp cao. Thông tin không chính xác về các sự kiện lịch sử cũng như thời gian và các địa danh. Có những nhận định không phù hợp về đời sống xã hội, về lịch sử, chính sách tôn giáo, về mối quan hệ của các nước trên thế giới...

Một số cuốn sách có nội dung mang tính tranh luận, trao đổi, chưa được kiểm chứng, chỉ dừng ở mức độ là tài liệu tham khảo cho một số đối tượng bạn đọc nhất định nhưng lại được NXB phổ biến rộng rãi, gây hoang mang cho người đọc. Miêu tả quan hệ luyến ái dung tục hoặc lạm dụng tình yêu đồng tính, làm lệch lạc đến nhận thức của bạn đọc trẻ. Sách có những chi tiết miêu tả cảnh giết người ghê rợn hoặc sử dụng ngôn từ thô tục, phản cảm. Một số xuất bản phẩm dành cho thiếu nhi nhưng nội dung có thông tin về một số quốc gia chưa chính xác về quốc kỳ, thủ đô hoặc đưa hình ảnh minh họa không phù hợp.

“Ngoài ra sai sót về câu chữ, chính tả, thông tin phải ghi trên xuất bản phẩm còn xảy ra nhiều. Bên cạnh đó việc thực hiện không nghiêm túc quy định về bản quyền, dẫn đến hiện tượng tranh chấp, khiếu nại kéo dài”- Cục trưởng cho biết.

Cần xây dựng chiến lược xuất bản

Cũng tại Hội nghị, đại diện các NXB cũng nêu ra những vấn đề cần tập trung thực hiện trong 6 tháng cuối năm. Trong đó, cơ quan quản lý sẽ tăng cường phối hợp, chỉ đạo, quản lý các NXB thực hiện quy định về xuất bản, bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm, từng bước xây dựng và ứng dụng công nghệ phục vụ cho công tác quản lý hoạt động xuất bản, phát hành xuất bản phẩm điện tử. Công tác biên tập nội dung xuất bản phẩm cũng là nhiệm vụ quan trọng. Theo kế hoạch, Cục Xuất bản, In và Phát hành sẽ xây dựng thông tư quy định chi tiết hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Xuất bản; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động xuất bản, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật…

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Lê Mạnh Hùng cho biết: “Từ nay đến cuối năm ngành xuất bản còn nhiều nhiệm vụ nặng nề phải thực hiện, triển khai trong khi tình hình khu vực và thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Trong nước, cùng với xu thế toàn cầu hóa thông tin và sự phát triển mạnh mẽ của truyền thông xã hội, người dân tiếp tục quan tâm và đòi hỏi ngày càng cao đối với chất lượng của các xuất bản phẩm”.

Theo đó, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo đề nghị các NXB cần chủ động xây dựng cơ cấu đề tài hợp lý, làm tốt công tác khai thác bản thảo có giá trị, chất lượng, cải tiến nội dung và hình thức. Đã đến lúc, mỗi NXB căn cứ chức năng, nhiệm vụ của mình chủ động xây dựng chiến lược xuất bản dòng sách của riêng mình theo hướng chuyên nghiệp, tránh tình trạng “hỗn độn” các loại sách như hiện nay trên thị trường. Trong thời gian tới ngành xuất bản cần đẩy mạnh kiện toàn và nâng cao chất lượng đội ngũ lãnh đạo và biên tập viên NXB. Trong tất cả các yếu tố tạo nên sự thành công hay thất bại của một cơ quan, đơn vị thì yếu tố con người luôn được xem là yếu tố hàng đầu, tiên quyết.

“Ở đây, tôi muốn nhấn mạnh thêm về vai trò, trách nhiệm, sự gương mẫu của đảng viên, đặc biệt là người đứng đầu. Tôi cho rằng, người đứng đầu đơn vị phải phát huy vai trò nêu gương, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm thì mới vận động, lôi cuốn được cán bộ, anh em trong đơn vị nghe và làm theo”- ông Lê Mạnh Hùng nhấn mạnh.