Thắp sáng tinh thần khởi nghiệp: Không có đam mê, không thể thành công!

PV:Các ông đánh giá thế nào về tinh thần khởi nghiệp của Việt Nam hiện nay? Theo các ông, Việt Nam có thể cất cánh nhờ những ý tưởng cũng như nhiệt huyết của giới trẻ?

Ông Vũ Tiến Lộc: Trong suốt quá trình phát triển của đất nước, đội ngũ doanh nhân, nhất là doanh nhân trẻ luôn là lực lượng xung kích trên mặt trận kinh tế. Có thể nói rằng: đội ngũ doanh nhân trẻ đang lớn mạnh hiện nay là minh chứng quan trọng nhất cho luận điểm: Sự nghiệp dân giàu, nước mạnh đòi hỏi phải xây dựng lực lượng xung kích hùng hậu là đội ngũ DN và doanh nhân có ý chí khao khát làm giàu cho mình và cho đất nước, có tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong đầu tư phát triển kinh doanh, có ý thức tôn trọng pháp luật, có tầm nhìn chiến lược và tư duy năng động, sáng tạo.

Ông Vũ Tiến Lộc.

Những phẩm chất trên đây của đội ngũ doanh nhân trẻ chính là những điểm cốt yếu của tinh thần khởi nghiệp mà Chính phủ đang có nhiều động thái khuyến khích cụ thể. Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư với tinh thần mới, khuyến khích tự do kinh doanh theo tinh thần của Hiến pháp 2013, Nghị quyết 19/2016, Nghị quyết 35 của Chính phủ, cùng với những cam kết mạnh mẽ của Thủ tướng về việc không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, tháo gỡ mọi khó khăn tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, kiến tạo một môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng… đó là những điều kiện thuận tiện hơn nữa cho khởi nghiệp.

Trước đó, như chúng ta biết, văn kiện Đại hội XII của Đảng đã xác định nhiều điểm quan trọng như “nền kinh tế hội nhập và hiện đại”, “kinh tế tư nhân là động lực quan trọng”, “thị trường là nhân tố quan trọng để phân bổ các nguồn lực”… mà các văn kiện trước chưa bao giờ ghi như vậy.

Tinh thần khởi nghiệp của các doanh nhân, của cả quốc gia, cùng với những chính sách tích cực như tôi nêu trên là những tiền đề quan trọng để chúng ta tin tưởng vào một cuộc hội nhập thành công của những doanh nhân trẻ, của các doanh nghiệp khởi nghiệp nói riêng, và của cả nền kinh tế nói chung. Đất nước có thể cất cánh hay không, tôi nghĩ, trước hết phụ thuộc vào mối quan hệ tương hỗ giữa doanh nghiệp và thể chế này.

Ông Ngô Quốc Bảo: Việt Nam là một trong những nước có tinh thần khởi nghiệp rất cao, độ tuổi khởi nghiệp cũng đã trẻ hóa, hiện có rất nhiều các bạn bắt đầu tìm tòi khởi nghiệp từ sớm và không ít các bạn trẻ trong số đó đã đạt được những thành công bước đầu, rất nhiều các câu lạc bộ khởi nghiệp được mở ra tại các trường đại học, các trung tâm văn hóa…

Ông Ngô Quốc Bảo.

Với sự năng động, sáng tạo tìm tòi cái mới, tinh thần cầu tiến và nhiệt huyết của thế hệ trẻ, chúng ta hoàn toàn có thể hi vọng và tin tưởng vào một tương lai tươi sáng và phát triển hơn của Việt Nam

Thưa ông Huỳnh Thái Nguyên, cũng là một người thành công từ rất sớm, ông có thể chia sẻ suy nghĩ của mình về tinh thần khởi nghiệp của thanh niên Việt Nam hiện nay?

Ông Huỳnh Thái Nguyên: Như chúng ta đã biết, Việt Nam đang phát triển và tiến vào quá trình hội nhập quốc tế rất sâu rộng. Gần đây, dường như chủ đề thanh niên khởi nghiệp rất “nóng”, được xã hội và giới trẻ đặc biệt quan tâm. Với những tiềm năng hiện có của nước ta như: thể chế chính trị, kinh tế ổn định; hợp tác đa phương với nhiều quốc gia trên thế giới để mở rộng và ổn định thị trường, nguồn vốn quốc tế được tiếp cận; thu hút đầu tư nước ngoài ngày càng tăng; tiếp cận nhanh sự chuyển giao khoa học - công nghệ trên diện rộng và tham gia tích cực vào việc phân công lao động quốc tế,…

Ông Huỳnh Thái Nguyên.

Thành phố Cần Thơ là trung tâm của vùng ĐBSCL đang ngày càng phát triển về mọi mặt. Nghị quyết của Bộ Chính trị đã xác định: Phấn đấu xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ trở thành thành phố đồng bằng cấp quốc gia văn minh, hiện đại, xanh, sạch, xứng đáng là Thành phố cửa ngõ của cả vùng hạ lưu sông Mekong; là trung tâm công nghiệp, trung tâm thương mại- dịch vụ, du lịch, trung tâm GD-ĐT, khoa học và công nghệ, trung tâm y tế và văn hóa, là đầu mối quan trọng về giao thông vận tải nội vùng và liên vận quốc tế; là địa bàn trọng điểm giữ vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh của vùng đồng bằng sông Cửu Long và của cả nước. Đây có thể nói vừa là thời cơ, cũng là thách thức cho thanh niên thực hiện những ước mơ lý tưởng của mình trong tương lai.

Các ông có thể nêu lên những khó khăn đối với các doanh nhân trẻ trong quá trình khởi nghiệp hiện nay? Việt Nam có nhiều lợi thế về tài nguyên, nhân lực..., nhưng tại sao không thể phát triển mạnh mẽ mà vẫn đi sau nhiều nước?

Ông Ngô Quốc Bảo: Tôi đã từng trải qua thời kỳ bắt đầu sự nghiệp và cũng phải đối diện với vô vàn những khó khăn, thách thức. Với kinh nghiệm của chính mình cũng như lắng nghe sự sẻ chia của nhiều bạn trẻ, tôi đúc kết rằng, khó khăn lớn nhất mà các doanh nhân trẻ gặp phải khi khởi nghiệp đó là thiếu vốn và cơ chế quản lý của Nhà nước, trong khi những chính sách, ưu đãi hỗ trợ cho DN chưa nhiều.

Việt Nam có nhiều tài nguyên, nhân lực trẻ, năng động, ham học hỏi, dám nghĩ, dám làm nhưng việc khởi nghiệp vẫn chưa thể phát triển mạnh mẽ trong nước vì nhiều lí do. Chẳng hạn khởi nghiệp thì cần vốn nhưng việc kêu gọi vốn trong nước lại khó khăn hơn so với số nước lân cận. Tôi lấy ví dụ ở Singapore, số lượng quỹ nhiều hơn hẳn nước ta, các quỹ lại chủ động đi săn DN, còn ở Việt Nam thì ngược lại, doanh nghiệp lại phải đi tìm quỹ. Ngoài ra vẫn còn rất nhiều chính sách, quy định, quy trình phức tạp, cứng nhắc gây khó khăn cho doanh nghiệp, rất nhiều ý tưởng hay vẫn chưa có được đủ các điều kiện để thực hiện...

Ông Vũ Tiến Lộc: Ở các nước có nền kinh tế thị trường phát triển, kinh tế tư nhân bao giờ cũng là động lực, còn Nhà nước giữ vai trò quản lý, kiến tạo - tạo sân chơi, luật chơi, làm trọng tài để đảm bảo đất nước có được môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi và bình đẳng… Khu vực kinh tế tư nhân không phải chỉ là của các doanh nghiệp tư nhân mà còn bao gồm cả hợp tác xã, các hộ kinh doanh, các cá nhân kinh doanh… Đó là khu vực dân doanh, một cách nói riêng của Việt Nam mà nhiều năm nay chúng ta vẫn hay dùng. Tuy nhiên, mãi đến Đại hội XII, kinh tế tư nhân mới được coi là động lực quan trọng của nền kinh tế. Điều này cũng có nghĩa là: những động lực phát triển trước đây chưa phát triển đúng với tiềm năng.

Người Việt Nam có trí tuệ không thua kém các nước trên thế giới, lòng tự tôn dân tộc, ý chí mong muốn đưa đất nước sánh vai cùng các cường quốc luôn thường trực. Thế nhưng vì sao doanh nghiệp Việt vẫn chưa thể bứt phá, vươn lên? Tôi cho rằng: một trong những lý do là thể chế với những những chính sách chưa đồng bộ, chưa có định hướng nhất quán giữa các bộ ban ngành. Điều này dễ làm cho DN mất tự chủ trong đầu tư, kinh doanh, niềm tin của DN vào năng lực của mình đôi khi vì thế mà bị tổn thương.

Và vì vậy, như tôi đề cập, khó khăn của giới trẻ khi khởi nghiệp nói riêng, cũng như các DN nói chung chính là vấn đề thể chế. Khi nút thắt này được tháo gỡ như cam kết mạnh mẽ của Thủ tướng Chính phủ, thì những khó khăn còn lại sẽ là những khó khăn thuộc về thị trường và doanh nghiệp, doanh nhân trẻ sẽ có đủ khả năng giải quyết.

Thời gian qua, nhiều doanh nhân, DN cho biết, môi trường kinh doanh hiện nay đang có nhiều rào cản khiến họ sợ tham gia thương trường, ngại mở rộng quy mô. Điều này cũng là mối e ngại của chính lớp trẻ hiện nay. Vậy, môi trường kinh doanh phải thay đổi như thế nào để tạo lực đẩy cho tinh thần khởi nghiệp?

Ông Vũ Tiến Lộc: Tôi đã từng nhiều lần đề cập, thách thức lớn nhất đối với phát triển kinh tế hiện nay chính là thể chế. 5 năm tới là một giai đoạn đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của Việt Nam - 5 năm triển khai thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII, 5 năm bước vào giai đoạn hội nhập sâu rộng nhất và ngày càng nhiều thách thức cạnh tranh hơn. DN chính là lực lượng quyết định thành bại của nền kinh tế đất nước trong hội nhập và nâng cao nội lực của DN là nhiệm vụ trọng tâm.

Trên cơ sở nhận diện đúng tình hình DN như trên, 5 năm tới nên được xác định là 5 năm quốc gia khởi nghiệp, 5 năm cả nước tập trung toàn lực phát triển DN. Lợi thế về tài nguyên, nhân lực… sẽ không thể phát huy hiệu quả nếu những cải cách thể chế không được thực hiện một cách quyết liệt.

Điểm quan trọng trong công cuộc phát triển này là phải xây dựng một môi trường kinh doanh thuận lợi và an toàn, giảm tối đa chi phí và giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp, đổi mới tư duy toàn diện bộ máy hành chính ở Trung ương và địa phương để nhất quán nhận thức đúng và thực hiện đầy đủ tinh thần chính quyền phục vụ dân và DN, để không lặp lại vụ việc không thể chấp nhận được trong một nhà nước pháp quyền như trường hợp quán cà phê “xin chào” mà đích thân Thủ tướng đã phải ra tay can thiệp.

Tất cả các cơ quan hành chính cần tạo điều kiện thuận lợi trên trang web, điện thoại đường dây nóng của lãnh đạo để người dân, DN phản ánh bất kỳ biểu hiện tiêu cực nào. Nếu phát hiện có vi phạm cần xử lý ngay và nghiêm minh, đúng pháp luật để làm gương, giữ niềm tin của người dân vào pháp luật.

Thực hiện được những điều trên đây thì thể chế mới có tác dụng khuyến khích thúc đẩy phát triển thêm nhiều doanh nghiệp mới, hướng tới mục tiêu đất nước ta có được 1,5 đến 2 triệu DN hoạt động có hiệu quả vào năm 2020.

Ông Ngô Quốc Bảo: Để khuyến khích mọi người mạnh dạn khởi nghiệp thì chính sách phải thực sự vì doanh nghiệp, rõ ràng, minh bạch, ổn định; được tuân thủ, thực thi nghiêm túc; môi trường kinh doanh thông thoáng nhưng an toàn, đảm bảo sự giám sát, tính cảnh báo đạt hiệu quả đối với các nguy cơ gây “tai nạn” cao ngay từ đầu; các hội, hiệp hội thực sự mạnh, giúp nhau trong kinh doanh được nhiều hơn…

Tôi ví dụ Ở Singapore, một DN nước ngoài muốn thành lập chỉ mất 2 ngày. Vốn điều kiện tối thiểu là 1 USD. Singapore lại là trung tâm kinh tế tài chính của khu vực, nguồn nhân lực về số lượng có thể không bằng nước ta nhưng nhân lực có trình độ chuyên môn cao lại đứng đầu khu vực. Singapore lại có thương hiệu quốc gia mạnh, có nghĩa là DN thành lập tại đây sẽ dễ dàng được “bảo chứng” để vươn ra khu vực và thế giới hơn. Họ cũng có sẵn một hệ sinh thái đủ mạnh xung quanh để hỗ trợ doanh nghiệp. Với các điều kiện như thế trong khi việc đăng ký thành lập doanh nghiệp ở nước ta hiển nhiên là sẽ không nhanh chóng dễ dàng như họ nên đã có rất nhiều trường hợp đem chuông đi đánh xứ người, khởi nghiệp ở nước bạn chứ không phải ở nước mình.

Tuy nhiên nói đi cũng phải nói lại, để những cải cách chính sách có tác động thực sự đến doanh nghiệp, bên cạnh các công cụ pháp lý, điều quan trọng hơn cả chính là ý thức và sự chủ động của DN trong việc tiếp cận chính sách, biến chính sách thành công cụ hỗ trợ cho các hoạt động kinh doanh của mình.

Chiều 24/5, tại TP HCM, Tổng thống Mỹ Barak Obama đã có buổi giao lưu với doanh nghiệp trẻ đại diện cho giới doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam.

Thanh niên Việt Nam cần có những tố chất gì để có thể trở thành những nhà lãnh đạo, những doanh nhân làm chủ đất nước trong tương lai, thưa các ông?

Ông Ngô Quốc Bảo: Tôi cho rằng, để có thể trở thành những doanh nhân, thủ lĩnh giỏi, các bạn trẻ nhất thiết phải có sự đam mê, lòng khát khao, mơ ước làm được những điều lớn lao. Nếu không có niềm đam mê, khát khao thì một nhà lãnh đạo sẽ không thể có được những quyết định táo bạo và tâm huyết. Một tố chất cũng rất quan trọng đó là kiến thức, sự ham học hỏi.

Từ kinh nghiệm bản thân, tôi nhận thấy, ngoài những kiến thức cơ bản trong lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, người lãnh đạo còn phải đọc nhiều và luôn có tinh thần học hỏi để không ngừng nâng cao kiến thức, nhận biết và cập nhật những thông tin và tri thức mới. Bên cạnh đó, người lãnh đạo phải có óc sáng tạo, trong đầu họ lúc nào cũng vận động, lúc nào cũng phải suy nghĩ để làm sao đưa ra những chiến lược thực hiện tầm nhìn một cách hiệu quả nhất. Trong bất cứ công việc nào thì cũng cần phát huy trí sáng tạo để thực hiện công việc nhanh nhất, hiệu quả nhất, chất lượng đảm bảo nhất.

Một người thành công được trên thương trường là người phải dám nghĩ dám làm, sẵn sàng chấp nhận rủi ro: Đầu tiên là phải dũng cảm vượt qua những cản trở, những lời “bàn ra” từ chính gia đình, bè bạn, người thân của mình. Người Việt ta cũng hay có tâm lý ăn chắc mặc bền, tôi biết rất nhiều người trẻ ấp ủ nhiều ý tưởng nhưng cuối cùng đã không dũng cảm vượt qua những “lời khuyên” từ gia đình, bè bạn của mình nên đã “đầu hàng” chọn một công việc an nhàn với thu nhập chấp nhận được.

Vượt qua được rào cản và quyết âm khởi nghiệp rồi, thì với vị trí một người lãnh đạo khi đó phải luôn xác định rõ, bạn đại diện cho ai và cần phải làm gì. Bạn phải dũng cảm và cương quyết trong các vấn đề liên quan sự sinh tồn và phát triển của doanh nghiệp dù là doanh nghiệp to hay rất nhỏ. Đồng thời, người lãnh đạo tài năng là người không trốn tránh trước thực tế giảm sút, biết lường trước những kịch bản xấu nhất có thể xảy ra với doanh nghiệp mình. Và cuối cùng, là khả năng lập kế hoạch và làm việc theo nhóm. Người lãnh đạo là người luôn nhìn thấy những việc cần làm, có khả năng giúp tập thể lập kế hoạch và bắt buộc phải có óc tổ chức việc thực hiện.

Ông Vũ Tiến Lộc: Ý chí khao khát làm giàu cho mình và cho đất nước, tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong đầu tư phát triển kinh doanh, tôn trọng pháp luật, tầm nhìn chiến lược và tư duy năng động, sáng tạo. Đây chính là những phẩm chất cần có của một doanh nhân chân chính.

Còn ý kiến của ông thì sao, thưa ông Nguyên?

Ông Huỳnh Thái Nguyên: Thanh niên đã và đang cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân phấn đấu cho lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; vì mục tiêu: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Thanh niên Việt Nam ngày nay mang trên vai trọng trách lịch sử, đó là phải trở thành lực lượng lao động tiên phong, trí tuệ. Thanh niên đang tự khẳng định mình là thế hệ vượt lên hơn so với các thế hệ thanh niên đi trước và đang dần xóa bỏ ranh giới tụt hậu để sánh vai ngang bằng với thanh niên các nước trên thế giới.

Vậy với mong muốn trở thành những lãnh đạo, doanh nhân giỏi góp phần phát triển đất nước sẽ có có rất nhiều tố chất. Đối với bản thân tôi trước hết mỗi thanh niên cần bồi dưỡng và rèn luyện các tố chất sau: Thứ nhất, thanh niên cần có trình độ chuyên môn và tay nghề cao. Trong quá trình hội nhập với kinh tế thế giới thì việc đòi hỏi tay nghề là điều rất cấp thiết vì sức cạnh tranh ngày càng tăng. Mỗi chúng ta sinh ra có một khả năng riêng và hãy tự chọn cho mình một ngành nghề yêu thích, đam mê. Với sự yêu thích, niềm đam mê cộng hưởng với sự nỗ lực của bản thân, chúng ta sẽ nâng cao được trình độ chuyên môn. Thứ hai, thanh niên cần có đạo đức và lối sống trong sáng.

Mỗi thanh niên là lực lượng cực kì quan trong trong sự nghiệp bảo vệ và phát triển đất nước cần phải có ý thức nâng cao được đạo đức và lối sống của bản thân. Chỉ khi có một cái tâm vững, thì chúng ta mới có thể làm một điều gì tốt cho xã hội. Thứ ba, đó chính là sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần. Một thể trạng thật sự thoải mái để có thể phát huy được toàn bộ khả năng của bản thân.

Với mong muốn tạo môi trường cho thanh niên phát huy tinh thần sáng tạo, ý chí tự lập, trong thời gian qua, Hội LHTN Việt Nam TP Cần Thơ đã xây dựng chương trình hỗ trợ khởi nghiệp, tư vấn, đào tạo, cung cấp thông tin khởi nghiệp, hỗ trợ cho thanh niên tiếp cận các nguồn vốn, các nhà đầu tư...

Đặc biệt, ngày 11/6 vừa qua, Ủy ban Hội LHTN Việt Nam TP Cần Thơ phối hợp với Trung tâm phát triển doanh nhân Việt Nam và Mạng Thanh niên khởi nghiệp tổ chức Chương trình “Trải nghiệm thực tế & Giao lưu Khởi nghiệp” lần thứ I, năm 2016. Đây là sự kiện lớn tập hợp tất cả các thành phần của hệ sinh thái khởi nghiệp, cùng chung tay quyết tâm xây dựng TP Cần Thơ trở thành thành phố khởi nghiệp cho giới trẻ.

Đồng thời, trong thời gian tới, Hội LHTN thành phố sẽ đẩy mạnh công tác phối hợp với các ngành, các DN trong xã hội tổ chức nhiều hơn nữa các sự kiện về khởi sự DN, quản lý và điều hành DN, tạo ra nhiều việc làm cho thanh niên trong xã hội; giúp thanh niên phát huy tốt sở trường, năng khiếu, đóng góp sức trẻ xây dựng quê hương, đất nước.

Trân trọng cảm ơn các ông đã tham gia diễn đàn rất ý nghĩa này!

Để những cải cách chính sách có tác động thực sự đến DN, bên cạnh các công cụ pháp lý, điều quan trọng hơn cả chính là ý thức và sự chủ động của DN trong việc tiếp cận chính sách, biến chính sách thành công cụ hỗ trợ cho các hoạt động kinh doanh của mình.