Con đường đến Bundesliga của nữ trọng tài Bibiana Steinhaus

Bibiana là nữ trọng tài đầu tiên cầm còi ở một đấu chính thức tại Bundesliga.

Tiến ra sân với tư cách người cầm còi một trận đấu tại Bundesliga, dưới sự chứng kiến của 50 nghìn khán giả và ánh nhìn soi mói của truyền thông là thử thách lớn, không chỉ với cánh mày râu. Nhưng đó là điều mà Bibiana Steinhaus, nữ trọng tài 38 tuổi, sinh tại Langenhagen, đã đối diện ngày 10/9/2017. "Nó khiến tôi nổi da gà mỗi khi nhớ lại", Steinhaus thú nhận. "Tôi cảm thấy âm thanh náo nhiệt và bầu không khí sôi sục tại Berlin (nơi trận đấu diễn ra). Đó là một khoảnh khắc tuyệt vời, và tôi sẽ phải làm việc dài dài ở những không gian như vậy".

Steinhaus điều khiển trận đấu không tồi trong lần đầu tiên. Một thẻ vàng, 21 lần thổi phạt, và đa số đều nhận được sự đồng tình của cầu thủ hai đội Hertha Berlin và Werder Bremen. Là người phụ nữ đầu tiên cầm còi một trận chính thức thuộc năm giải vô địch hàng đầu châu Âu, Steinhaus vẫn giữ được thói quen như ngày cầm còi những trận đấu ở cấp độ thấp hơn: bình tĩnh, lịch thiệp, nhưng không kém phần cứng rắn. Với nụ cười trên khuôn miệng rộng và hàng loạt cử chỉ sống động trong buổi phỏng vấn với CNN, không ai tin rằng Steinhaus chỉ có ba ngày chuẩn bị và qua một email, trước ngày đi vào lịch sử.

"Chúng tôi hít một hơi rất sâu trước khi bước vào đường hầm. Và kể từ đó, tôi làm các thủ tục chuẩn bị giống như mọi trận đấu khác trước đó mà tôi từng điều khiển", Steinhaus chia sẻ. “Công việc của chúng tôi giống như những đội bóng vậy: cẩn thận, tỉ mỉ đến từng chi tiết trước giờ khai cuộc. Sự tập trung cần được giữ ở mức độ cao nhất. Dù vậy, tôi không nghĩ là mình được truyền thông quan tâm đến thế. Có rất nhiều áp lực đến với tôi trước ngày hôm đó".

Gần một tháng rưỡi sau ngày đi vào lịch sử, Steinhaus có trận bắt chính thứ hai ở Bundesliga, khi Schalke 04 tiếp Mainz 05 hôm 20/10. "Hầu như chẳng còn ai quan tâm đến nữa", cô cười lớn. “Sự xuất hiện của tôi chỉ như một mẩu tin vắn trên trang báo. Điều ấy cho thấy rằng tôi đã được chấp nhận. Mọi người chấp nhận như thể chúng ta được bình đẳng dù mang giới tính, địa vị, tôn giáo hay văn hóa nào. Nếu bạn thực sự có khả năng và đam mê mãnh liệt vào công việc, chẳng gì có thể từ chối trước những cơ hội tuyệt vời như vậy".

Bibiana hiện tại hẹn hò với cựu trọng tài lừng danh nước Anh Howard Webb.

Những điều nữ trọng tài 38 tuổi tâm sự, nghe đơn giản, nhưng Steinhaus đã phải đánh đổi bằng 10 năm ròng rã theo nghiệp cầm còi để có được nó. Sinh năm 1979, tại Tây Đức, với xuất phát điểm là một nhân viên cảnh sát, Steinhaus sớm thấy thích thú với việc cầm còi. Nhờ ảnh hưởng từ người cha từng là cầu thủ, cô nhận lời điều khiển các trận đấu nghiệp dư trong phạm vi thành phố khi mới qua tuổi 20. “Tôi biết khả năng của mình đến đâu, và việc trở thành cầu thủ là điều không thể”, Steinhaus nhớ lại. “Nhưng tôi yêu môn thể thao này, và quyết định thử sức làm trọng tài”. Vào cuối thập niên 1990, công việc này giúp cô trang trải thêm chi phí cuộc sống và giết thời gian mỗi dịp rảnh rỗi cuối tuần.

Vào những năm 1950, nữ trọng tài là một khái niệm xa xỉ ở Đức. Khi quan niệm của mọi người thoáng hơn, hình ảnh các nữ trọng tài thường được gắn với những yếu tố ngoài chuyên môn. Karolina Bojar người Ba Lan là ví dụ. Cô vào nghề gần trạc tuổi với Steinhaus, nhưng hầu như chỉ được biết và nhắc đến dưới vai trò “nữ trọng tài sexy”. Bojar vẫn đang quanh quẩn với những giải trẻ ở đất nước cô, thay vì được cất nhắc lên một vị trí cao hơn.

Bojar cũng là một nữ trọng tài, nhưng nổi tiếng vì nhan sắc nhiều hơn là chuyên môn.

Steinhaus ý thức sớm về sự phân biệt giới tính trong nghiệp cầm còi. Thay vì giữ nét nữ tính, cô luôn nghiêm nghị và toát lên vẻ lạnh lùng mỗi khi mặc đồng phục trọng tài. Sự cố gắng của cô được ghi nhận. Năm 2007, Steinhaus được Liên đoàn bóng đá Đức mời tham gia điều khiển các trận đấu thuộc giải hạng Nhì, với tư cách trọng tài thứ tư. Rất nhanh sau đó, Steinhaus được tín nhiệm, giữ vị trí trọng tài biên, rồi được giao suất bắt chính.

Tháng 10/2010, cái tên Bibiana Steinhaus nổi tiếng toàn thế giới khi cô bị hậu vệ Peter Niemeyer của Hertha Berlin vung tay quệt trúng ngực trên sân. Video ghi lại khoảnh khắc này đạt hàng triệu lượt xem và chia sẻ. Steinhaus trở thành biểu tượng phái đẹp làm những nghề đặc thù, tưởng chừng chỉ dành cho đàn ông. Nhiều người thậm chí ví von Steinhaus với cựu trọng tài người Italy, Pierluigi Collina – từng rất nổi tiếng với đôi mắt lạnh lùng nhưng bắt công tâm và được ca ngợi là chuẩn mực của giới cầm còi, ngay cả khi giải nghệ.

Năm 2015, trong một đấu ở giải hạng Nhì Đức, Steinhaus rút hai thẻ vàng dành cho Kerem Demirbay của Fortuna Dusseldorf vì lỗi hành vi. Khi rời sân, anh quay sang móc mỉa: "Phụ nữ còn lâu mới có chỗ ở bóng đá nam". Những bài học đầu đời của người cha, rằng sân bóng có thể mang đến nhiều thứ thiếu tích cực, giúp Steinhaus phản ứng một cách chuyên nghiệp. Cô không bị mất tinh thần, cầm còi chuẩn mực đến hết trận, rồi ghi tường tận sự vụ vào biên bản trận đấu. Kết quả, Demirbay bị cấm thi đấu năm trận.

"Nếu hành xử không tốt với những người phụ nữ, bạn chẳng xứng để chơi bóng", Steinhaus nói. "Liên đoàn luôn đề cao sự bình đẳng giữa nam và nữ, giữ các giải chuyên nghiệp và phong trào. Đó là cách mà một môn thể thao như bóng đá hướng tới, và nếu bạn không nghĩ như vậy, tốt nhất nên rời sân càng sớm càng tốt. Điều tối thiểu nhất giữa con người là sự tôn trọng".

Từng bước một, Steinhaus vượt qua những thử thách. Cho đến trước ngày đi vào lịch sử, dưới tư cách nữ trọng tài đầu tiên cầm còi ở Bundesliga, cô vẫn bị “chơi khăm”. Tại vòng một Cup Quốc gia Đức mùa 2017-2018, trong trận đấu giữa Chemnitzer FC và Bayern Munich ngày 12/8, Franck Ribery giả vờ đặt bóng xuống đất, đã lén buộc dây giày của cô, nhưng Steinhaus không lấy thế làm phiền. "Tôi không cảm thấy anh ấy thiếu tôn trọng mình", cô lý giải. "Nó giống như một cách thể hiện tình cảm, một dấu hiệu như để nói rằng 'Chào mừng đến Bundesliga'. Đó là cách mà tôi nghĩ về hành động của Ribery".

Nữ trọng tài sinh ở thị trấn Bad Lauterberg cùng ba đồng nghiệp nam là Martin Petersen, Sven Jablonski và Soren Storks là bốn người được đôn lên bắt chính tại Bundesliga đầu mùa này. "Nếu vì chuyện này mà tôi được coi là hình mẫu cho bình đẳng giới, tôi sẽ lấy làm vinh dự", Steinhaus nói kèm một nụ cười rạng rỡ. “Đối với tôi và những đồng nghiệp, vấn đề giới tính đã không tồn tại từ cách đây rất lâu. Tôi được giao nhiệm vụ ở Bundesliga bởi khả năng, chứ không phải vì tôi là phụ nữ. Hành trình của tôi, đơn giản là làm tốt công việc của mình, từ ngày này qua ngày khác. Đó là con đường dẫn tôi đến Bundesliga".

Bibiana hòa nhập rất nhanh với môi trường bóng đá đỉnh cao ở Đức.

Ngày Steinhaus dẫn hai đội bước ra từ đường hầm sân Olympic, thủ đô Berlin, toàn bộ khán giả trên sân đã dành một tràng vỗ tay lớn cho cô. Sau trận, nhiều cầu thủ, trong đó có Ribery và Alexander Nouri, HLV của Werder Bremen đã gửi lời chúc mừng cô qua mạng xã hội Twitter. Họ cũng bày tỏ sự tin tưởng vào khả năng của vị trọng tài có một không hai tại Bundesliga trong những trận kế tiếp.

Vươn tới đỉnh cao của nghiệp trọng tài, sau gần một thập kỷ theo đuổi đam mê, nhưng Steinhaus vẫn duy trì công việc cũ của một nhân viên cảnh sát. "Hai công việc tưởng khác nhau nhưng có nhiều điểm tương đồng và bổ khuyết lẫn nhau. Bạn vẫn là người phải kiểm soát tình hình xung quanh", cô thổ lộ. "Có một điểm hơi bất tiện là khi tôi mặc trang phục cảnh sát, nhiều người chặn tôi lại và hỏi chuyện về những tình huống việt vị”.

Nhiều người hâm mộ Steinhaus đã đồn đoán tới khả năng cô được giao nhiệm vụ tại vòng chung kết World Cup 2018, nhưng nữ trọng tài người Đức chưa vội nghĩ xa như vậy. "Bước tiếp theo của tôi là giữ cơ thể khỏe mạnh và thưởng thức các trận đấu càng nhiều càng tốt. Thật khó để nói bạn có thể kéo dài sự nghiệp trong bao lâu, vì thế cứ tận hưởng những gì đang có. Tôi thực sự hạnh phúc lúc này và thấy biết ơn với những người người đã giúp mình có được ngày hôm nay", cô trải lòng.

Thế hệ trẻ hiện không có nhiều người như Steinhaus. Họ muốn được là trung tâm của trận đấu – làm cầu thủ - thay vì thực hiện công việc ít được chú ý như trọng tài. “Vấn đề là bạn phải thực sự yêu những trận đấu. Nếu bạn muốn là một phần của trận đấu, nhưng không thể trở thành cầu thủ, hãy nắm lấy những cơ hội khác”, Steinhaus vừa nói vừa đấm vào lòng bàn tay. “Trở thành trọng tài là một trong những quyết định sáng suốt nhất cuộc đời tôi. Tôi thích làm việc dưới áp lực của hàng vạn người, với suy nghĩ nếu mình có thể yên ổn rời sân, bản thân đã có một ngày làm việc hiệu quả".