Thi học kỳ trực tuyến: Lo không thực chất

Trường công vào cuộc muộn

Trước đó, ngay từ giữa tháng 5, sau thông báo cho học sinh các cấp nghỉ hè sớm nửa tháng khi chưa hoàn thành việc kiểm tra học kỳ II và tổng kết năm học, Sở GDĐT Hà Nội cho biết trường nào đủ điều kiện được xây dựng phương án tổ chức kiểm tra định kỳ trực tuyến. Các trường xin ý kiến của Phòng GDĐT cấp quận, huyện, thị xã hoặc Sở GDĐT.

Ngay sau thông báo của Sở GDĐT Hà Nội, từ cuối tháng 5 và trong tháng 6, nhiều trường tư thục đã tổ chức kiểm tra học kỳ II theo hình thức này.

Với nhóm trường công lập, THCS Thành Công (quận Ba Đình) là trường đầu tiên hoàn thành. Trong các ngày 21-22/5, trường THCS Thành Công đã hoàn thành kiểm tra học kỳ Toán, Tiếng Anh cho học sinh khối 6, 7, 8 theo hình thức trực tuyến. Hiệu trưởng Nguyễn Ngọc Anh cho biết, mỗi buổi thi được chia thành 2-3 ca, mỗi ca khoảng 20 phòng với tổng số hơn 1.000 học sinh. Các em làm bài kiểm tra qua hệ thống Google Forms, đề thi được đảo tự động, đảm bảo thứ tự câu hỏi và các phương án trả lời khác nhau giữa từng học sinh. Ngoài ra, trường sử dụng phần mềm Zoom để giám sát quá trình làm bài. Học sinh được yêu cầu mặc đồng phục, mở camera và micro trong suốt buổi thi. Những em không đủ điều kiện máy móc, thiết bị sẽ đến trường để dùng máy tính, được hướng dẫn ngồi giãn cách theo đúng quy định.

Nói về quyết định kiểm tra học kỳ trực tuyến, cô Hiệu trưởng Nguyễn Ngọc Anh cho biết trước khi Hà Nội cho học sinh nghỉ học, trường THCS Thành Công đã kiểm tra hết học kỳ II được 12 môn. Thời điểm đó, trường đã tính đến phương án kiểm tra hai môn Toán, Tiếng Anh còn lại theo hình thức trực tuyến và bắt đầu xây dựng kế hoạch, đồng thời đợi chỉ đạo của các cấp.Việc này nhằm giúp học sinh không bị quên kiến thức đã được ôn tập trước khi nghỉ hè, tạo tâm lý thoải mái, không lo lắng khi nghỉ mà chưa hoàn thành bài kiểm tra học kỳ.

Tại thời điểm đó, cũng chỉ có duy nhất trường THCS Thành Công là trường công lập tổ chức sớm việc thi học kỳ II bằng hình thức trực tuyến. Dù Sở GDĐT Hà Nội đã có văn bản cho phép các trường tổ chức thi hết học kỳ trực tuyến; rồi trước đó, Bộ GD ĐT cũng đã ban hành Thông tư 09/2021, quy định trường hợp bất khả kháng, các trường được tổ chức kiểm tra đánh giá định kỳ trực tuyến, đảm bảo chính xác, công bằng. Bộ yêu cầu các trường căn cứ tình hình dịch bệnh để bố trí thời gian kiểm tra học kỳ hợp lý cho học sinh…Song hơn 2 tháng qua, gần như các trường học ở Hà Nội “án binh bất động”. Chờ đợi không biết đến khi nào học sinh mới được thi hết học kỳ II, nhất là với lớp 5 đã tuyển sinh vào lớp 6 thành công, khiến cả cô, trò và phụ huynh đều mệt mỏi.

Gấp rút tổ chức thi

Từ nửa cuối tháng 7, nhiều trường tiểu học và một số trường THCS ở Hà Nội đã thông báo tới phụ huynh về kế hoạch kiểm tra học kỳ II trực tuyến sẽ hoàn thành trước ngày 10/8. Việc ôn tập cấp bách được nhà trường, giáo viên chủ nhiệm và các Ban phụ huynh nhất trí thông qua.

Đơn cử một tuần trước khi thi, cô trò Trường Tiểu học Chu Văn An (Hoàng Mai- Hà Nội) phải ngồi trước máy tính ôn trực tuyến mỗi môn từ 2 đến 3 giờ đồng hồ. Lịch thi chính thức của học sinh lớp 5 Trường Tiểu học Chu Văn An (Hoàng Mai) diễn ra vào khung giờ buổi tối (từ 19h) trong các ngày từ 30/7 tới 2/8. Qua lớp học ôn trực tuyến, giáo viên phải hướng dẫn các con tỉ mỉ từ cách đặt các thiết bị để nhận đề, thiết bị có camera để giám thị theo dõi ra sao; ghi số báo danh đúng qui cách trên phần mềm zoom; ghi số báo danh thế nào trên giấy để các giáo viên bộ môn vào điểm cho chính xác…Con trẻ mau quên, nên nghe cô dặn một lúc chúng không thể nhớ hết. Không ai lường trước được sự cố có thể xảy ra khi con làm bài thi trực tuyến ở nhà. Có thể đường truyền trục trặc, có khi đang thi lại trẻ lại có nhu cầu uống nước, đi vệ sinh…chính vì thế, con thi trực tuyến khiến cả nhà cùng lo lắng.

Chia sẻ thông tin con thi trực tuyến mấy ngày qua, nhiều phụ huynh tại Hà Nội cho hay họ cũng phấp phỏng không kém gì con. Theo qui định, trong quá trình làm bài thi online, học sinh phải bật camera và micro của thiết bị mình dùng. Camera phải đảm bảo quay được toàn bộ quá trình làm bài của con, phụ huynh không được ở bên cạnh. Làm bài xong phải chụp ảnh và nộp bài ngay, quá 5 hoặc 10 phút (qui định tùy trường) sẽ không được tính kết quả. Dù các con đã làm quen với học trực tuyến và làm bài thi online nhưng rõ ràng vẫn có thể có những sự cố khách quan. Kiểm tra trực tuyến là phương án phù hợp nhất trong thời điểm hiện tại, nhưng với học sinh tiểu học còn quá nhỏ (lớp 1,2) thì chưa thể tự giải quyết các sự cố trong quá trình làm bài, chưa biết cách chụp ảnh bài thi sao cho rõ, đẹp để gửi qua zalo cho cô giáo…

Và những sự cố đã xảy ra trên thực tế. Không ít học sinh do rớt mạng đã bị out ra ngoài, vài phút sau mới vào lại được phòng thi. Việc yêu cầu học sinh bật mic và màn hình camera trong quá trình thi đã khiến tạp âm lẫn vào phòng thi trực tuyến rất ồn ào. Có tiếng mưa rơi, trẻ nhỏ khóc, tiếng thì thào của người lớn nhắc bài, thậm chí có cả tiếng chó sủa của gia đình nào đó khiến các con đôi lúc mất tập trung.

Có nên xét công nhận kết quả?

Theo kế hoạch, nhiều trường Tiểu học Hà Nội sẽ hoàn thành thi kết thúc học kỳ II trực tuyến trong tuần này. Trường THCS Mạc Đĩnh Chi (Ba Đình) tổ chức thi trực tuyến học kỳ II từ 28/7 đến hết 1/8; Trường Tiểu học Kim Liên (Đống Đa) sẽ hoàn thành kiểm tra học kỳ II trực tuyến trước 5/8… Ông Lê Đức Thuận – Trưởng phòng GDĐT quận Ba Đình cho biết, đợt 2 này quận còn 3 trường THCS và 17 trường tiểu học đã lên kế hoạch tổ chức kiểm tra học kỳ II bằng hình thức trực tuyến để hoàn thành năm học 2020 -2021. Trước đó một số trường đã tổ chức xong đợt 1.

Bà Phạm Thị Lệ Hằng, Trưởng Phòng GDĐT quận Hà Đông, cho biết, các trường đang xây dựng kế hoạch, cho học sinh ôn tập để kiểm tra học kỳ II, kết thúc năm học. Khối THCS sẽ hoàn thành trước 5/8; khối tiểu học, học sinh lớp 5 đã được ôn tập và sẽ kiểm tra trước, sau đó mới đến khối 1-4. Bà Hằng nhận định, việc kiểm tra trực tuyến sẽ gặp khó khăn, nhưng do dịch bệnh kéo dài nên kiểm tra trực tuyến là phương án phù hợp nhất ở thời điểm hiện tại. Với học sinh không có điều kiện về máy tính, các trường sẽ tính phương án khác.

Dẫu thế, nhiều băn khoăn quanh hình thức kiểm tra cuối kỳ II bằng hình thức cũng đang được đặt ra. Nhiều giáo viên, hiệu trưởng cho rằng, với học sinh tiểu học, đặc biệt các khối lớp 1-2, việc dạy học, kiểm tra bằng phương thức này khó đánh giá chất lượng.

Cô Kim Dung, giáo viên một trường tiểu học ở quận Hoàng Mai chia sẻ, học trực tuyến chất lượng giảm, kiểm tra trực tuyến lại càng khó đánh giá thực chất. Do điều kiện mỗi gia đình, không phải cháu nào cũng được thi ở phòng riêng nên âm thanh thu vào phòng rất hỗn độn, ảnh hưởng nhiều học sinh khác. Do đó, nếu phòng thi có quá đông học sinh, chất lượng cũng không bảo đảm.

Trên thực tế trong quá trình dạy và học trên lớp, giáo viên chính là người nắm rõ năng lực của học sinh nhất. Học thi trực tuyến chỉ là giải pháp tình thế trong vòng 2 năm học qua do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 kéo dài. Thi trực tuyến nếu chỉ để “đối phó” sẽ có 2 khả năng xảy ra, một là kết quả thi sẽ là của phụ huynh, hai là các gia đình tặc lưỡi đằng nào cũng lên lớp nên làm bài cũng vầy vậy thôi! Do đó nhiều phụ huynh đề nghị nên xét lên lớp thay vì tổ chức thi online hiện nay cho học sinh tiểu học.

Xét về lâu dài ngành giáo dục và các nhà trường phải sớm có phương án chủ động dạy- học và thi trực tuyến, phòng dịch bệnh Covid-19 kéo dài. Việc rốt ráo tổ chức thi trực tuyến hết học kỳ II tại nhiều trường Hà Nội hiện nay, đã đẩy cả giáo viên, học sinh và phụ huynh vào thế bị động. Hơn thế, các giáo viên dạy trực tuyến cũng thực sự quá tải. Phải ngồi trước màn hình máy tính ôn thi cùng con mới thấy hết nỗi vất vả, sự nhọc nhằn của giáo viên.

Liên quan đến vấn đề thi hết học kỳ II trong hoàn cảnh dịch bệnh Covid-19, ngay từ khi học sinh Hà Nội phải nghỉ hè sớm, chưa biết khi nào mới quay trở lại trường, chuyên gia giáo dục Đặng Tự Ân đã có những phân tích rất kỹ về cách khía cạnh của việc dạy, học và thi trực tuyến. Theo ông, cần đảm bảo có đủ điều kiện về kỹ thuật mới có thể tổ chức thi trực tuyến thành công. Nhà giáo Đặng Tự Ân cũng cho rằng không nên cứng nhắc trong việc tổ chức thi kết thúc học kỳ II, học trò học đến đâu có thể đánh giá và xét công nhận tới đó. Như vậy mới thực chất, khách quan.

Từ ngày 15/5, Sở GDĐT Hà Nội đã có văn bản chỉ đạo về việc triển khai nhiệm vụ trọng tâm cuối năm học 2020-2021 đối với các Phòng GDĐT, các Trung tâm GDNN- GDTX, các trường học trực thuộc.

Trong đó, văn bản nêu rõ nếu trường nào đủ điều kiện đáp ứng yêu cầu tại Thông tư số 09/2021/TT-BGDĐT ngày 30/3/2021 của Bộ GDĐT quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở GDPT và cơ sở GDTX (có hiệu lực từ ngày 16/5/2021), thì xây dựng phương án tổ chức kiểm tra định kỳ, báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của cơ quan quản lý (trường thuộc quận, huyện, thị xã báo cáo Phòng GDĐT; trường trực thuộc báo cáo Sở GDĐT Hà Nội.