Mỹ áp đòn trừng phạt Nga

Nhà riêng của cựu điệp viên hai mang Skripal ở Salisbury, Anh, nơi vụ đầu độc xảy ra. (Nguồn: Reuters).

Lớp lệnh trừng phạt đầu tiên

Trong một tuyên bố đưa ra hôm thứ Năm, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert cho hay Mỹ đã đưa ra quyết định trên từ hôm đầu tuần, đồng thời cáo buộc Nga vi phạm luật pháp quốc tế. Tuyên bố trên cũng nói rằng các lệnh trừng phạt mới sẽ chính thức có hiệu lực vào khoảng ngày 22-8 tới, theo Đạo luật Xóa bỏ Chiến tranh và Kiểm soát Vũ khí Hóa học và Sinh học năm 1991.

Sergei Skripal, cựu điệp viên hai mang của Nga, cùng con gái Yulia Skripal, đã được chuyển tới bệnh viện và điều trị vì bị tấn công bằng chất độc thần kinh hồi tháng Ba năm nay. Yulia Skripal sau đó được xuất viện vào tháng Tư và cha của cô xuất viện vào tháng Năm.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, họ đã thông báo với Quốc hội về lớp trừng phạt đầu tiên theo Đạo luật năm 1991. Trừ khi Nga đưa ra các bước đi nhất định, lớp lệnh trừng phạt thứ hai - hà khắc hơn lớp đầu tiên - sẽ được thực thi, cũng theo Đạo luật nêu trên.

Lớp lệnh trừng phạt đầu tiên của Mỹ nhằm vào một số mặt hàng Mỹ xuất khẩu sang Nga, mà có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Đây là các loại hàng hóa nhạy cảm thường được xem xét rất thận trọng trước khi được xuất khẩu. Bằng các lệnh trừng phạt mới, các mặt hàng xuất khẩu trên sẽ không đến được nước Nga.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, trong vòng 90 ngày tới, Nga cần phải có phản ứng, chứng minh rằng họ không còn sử dụng các loại vũ khí sinh học hay hóa học và cam kết sẽ không sử dụng chúng trong tương lai. Thêm vào đó, các điều khoản trong Đạo luật năm 1991 còn kêu gọi Nga cho phép thanh sát viên tới kiểm tra các cơ sở trong nước để đảm bảo tuân thủ Đạo luật.

Cùng ngày, ông Dmitry Polyanskiy, Đại diện thường trực của Nga tại LHQ, đã chỉ trích đòn trừng phạt của Mỹ.

“Chiêu trò lố bịch vẫn tiếp diễn. Không có bằng chứng, không có manh mối, không logic, không cơ sở vững vàng, chỉ toàn những đồn đoán. Họ chỉ có một quy luật duy nhất: Đổ lỗi cho Nga, dù nó giả tạo và ngớ ngẩn như thế nào” - ông Polyanskiy viết trên Twitter.

Trong khi đó, Anh đã lên tiếng hoan nghênh động thái của Mỹ. Trong một tuyên bố ngắn, một người phát ngôn Chính phủ nước này nói: “Phản ứng quốc tế mạnh mẽ đối với việc sử dụng vũ khí hóa học ở Salisbury đã gửi đi một thông điệp rõ ràng tới Nga về thái độ khiêu khích của họ”.

Cáo buộc vô căn cứ

Một cựu quan chức Quốc phòng Mỹ là Mark Simakovsky cho hay lớp trừng phạt thứ hai của Mỹ sẽ nhằm vào các mặt hàng xuất khẩu của Nga sang nước này, về mặt lý thuyết có thể bao gồm cả các chuyến bay của Hãng hàng không Nga Aeroflot. Tuy nhiên, vị chuyên gia hoài nghi về khả năng Mỹ sẽ áp lớp lệnh trừng phạt thứ hai do chính quyền Trump sẽ chịu sức ép từ đảng Dân chủ và cũng sắp tới kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ.

Các đòn trừng phạt theo Đạo luật năm 1991 từng được Mỹ áp dụng trước đây nhằm vào Syria, sau khi cáo buộc nước này sử dụng vũ khí hóa học năm 2013, và cũng từng được sử dụng đối với Triều Tiên liên quan tới cáo buộc nước này sử dụng chất độc thần kinh VX tại một sân bay ở Malaysia.

Trước đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cực lực bác bỏ cáo buộc vô căn cứ cho rằng Moscow đứng đằng sau vụ sử dụng chất độc Novichok để đầu độc cựu điệp viên hai mang Skripal cùng con gái. Ông từng nói trong bài phát biểu hồi tháng Ba năm nay rằng “Khó có thể nghĩ rằng chúng tôi lại làm một điều như vậy”.

Tổng thống Trump cũng tỏ ra do dự trước lời cáo buộc Nga có liên quan tới vụ đầu độc. Thay vì trực tiếp cáo buộc Nga, ông chỉ nói rằng “dường như” Nga đứng đằng sau vụ việc này, trong khi Ngoại trưởng Mỹ lúc bấy giờ là ông Rex Tillerson cũng chỉ nói rằng Mỹ “tin vào” cuộc điều tra mà Anh thực hiện.

Sau đó, hàng loạt quốc gia phương Tây cũng nhanh chóng đổ lỗi cho Moscow trong vụ đầu độc, bất chấp thực tế rằng họ không có bằng chứng để chứng minh Nga đứng đằng sau vụ việc. Chính quyền Moscow cũng nhiều lần bác bỏ cáo buộc này và đề xuất hợp tác điều tra với Anh, nhưng bị từ chối.

Nhưng tuyên bố áp lệnh trừng phạt đối với Nga đưa ra hôm thứ Năm đã tái xác nhận một điều rằng Mỹ cáo buộc Nga đã sử dụng chất độc Novichok trên lãnh thổ Anh.

Hồi cuối tháng Ba năm nay, chính quyền Trump đã ra chỉ thị trục xuất 60 nhà ngoại giao Nga, như một phản ứng trước cáo buộc đầu độc, hành động khiến cho chính quyền Moscow cũng đưa ra phản ứng tương tự để đáp trả Mỹ.