Mỹ dự định áp 'một gói' trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Nguồn: AP.

Nhiều lựa chọn trừng phạt

Theo Bloomberg, Washington đã lựa chọn “một trong ba đề xuất trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ dựa trên Đạo luật trừng phạt các đối thủ của Mỹ (CAATSA)”. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa rõ đề xuất nào được chọn lựa.

Một nguồn tin cho biết thêm Mỹ dự kiến công bố lệnh trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ vào cuối tuần này. Lý do là Washington “muốn đợi qua ngày đánh dấu cuộc đảo chính 15/7/2016 chống lại Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan để tránh suy đoán nước này chịu trách nhiệm về cuộc đảo chính”.

Bloomberg tiết lộ kế hoạch trừng phạt được xây dựng sau nhiều ngày thảo luận giữa các quan chức chính phủ, quốc phòng và Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ. Hiện nó đang chờ sự chấp thuận của Tổng thống Donald Trump và các cố vấn hàng đầu của ông. Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận về thông tin trên.

Thổ Nhĩ Kỳ hôm 12/7 bắt đầu nhận các bộ phận đầu tiên của hệ thống phòng không S-400 do Nga sản xuất. Mỹ lo ngại việc một đồng minh NATO sở hữu S-400 sẽ đe doạ chương trình vũ khí đắt đỏ nhất của Lầu Năm Góc: Tiêm kích F-35 do Tập đoàn Lockheed Martin chế tạo. Ankara chuyển sang mua S-400 sau khi không đạt được thỏa thuận về hệ thống phòng không với Washington.

Mỹ nói rằng hệ thống phòng không của Nga được thiết kế để bắn hạ máy bay của NATO và có thể thu thập thông tin tình báo quan trọng, ảnh hưởng đến khả năng tàng hình của tiêm kích F-35.

Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ lập luận họ cần một hệ thống phòng không tiên tiến và buộc phải mua nó từ Nga vì các đồng minh NATO, bao gồm cả Mỹ, không đáp ứng được nhu cầu phòng thủ của họ.

Lầu Năm Góc im lặng

Tổng thống Recep Tayyip Erdogan có vẻ càng quyết tâm mua S-400 hơn sau khi có cuộc nói chuyện với Tổng thống Trump bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20 tổ chức tại Nhật Bản hồi tháng trước. Trong cuộc trò chuyện, ông Trump đổ lỗi cho chính quyền người tiền nhiệm Barack Obama đã không bán tên lửa Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ, khiến nước này phải quay sang mua S-400 của Nga.

“Họ đã không để ông ta mua mẫu tên lửa mà ông ta muốn mua, đó là Patriot” - ông Trump nói lúc bấy giờ - “Ông ấy là một thành viên NATO. Ông ấy đã trở thành bạn của tôi. Và các bạn nên đối xử công bằng với ông ấy. Tôi cho rằng ông ấy đã không được đối xử công bằng”.

“Tôi nghĩ đó là một mớ hỗn độn” - ông Trump nói thêm - “Thành thực mà nói thì đây không phải lỗi của ông Erdogan”.

Và sau cuộc trò chuyện này, Reuters dẫn lời ông Erdogan nói rằng, ông đã nhận được lời đảm bảo “cá nhân” từ ông Trump rằng Ankara sẽ không phải chịu đòn trừng phạt nào vì thương vụ S-400.

Mỹ vốn có lịch sử khá nhập nhằng về việc trừng phạt các nước lựa chọn mua S-400 của Nga. Một điển hình là việc Washington trừng phạt Trung Quốc vì mua hệ thống này, nhưng lại tạm tha cho Ấn Độ - nước cũng có thỏa thuận mua S-400 của Nga. Một mối quan ngại lớn khác hiện nay là việc liệu Mỹ có hủy thỏa thuận mua F-35 của Thổ Nhĩ Kỳ hay không.

Và trong lúc thông tin về S-400 đã được chuyển giao tới Thổ Nhĩ Kỳ trong hôm thứ Sáu vừa qua, điều người ta mong ngóng nhất chính là phản ứng mà Lầu Năm Góc đưa ra trong một cuộc họp báo đã lên lịch sẵn. Thế nhưng nó lại không được tổ chức.

Cả Lầu Năm Góc và Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ sau đó đều xác nhận rằng, ông Esper đã có cuộc điện đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar. Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ sau đó công bố một văn bản trong đó nói rằng “Việc Thổ Nhĩ Kỳ mua các hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng thủ khu vực, cùng với vấn đề liên quan tới Syria, đã được thảo luận trong cuộc điện đàm”.