Tình thế khó khăn của ông Boris Johnson

Thủ tướng Anh Boris Johnson tại phiên họp Hạ viện, ngày 10/9. Ảnh: AFP.

Nghị sĩ cấp cao đảng Quốc gia Scotland (SNP) Stewart Hosie hôm 29/9 cho biết, có khả năng các Nghị sĩ sẽ bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Hạ viện vào tuần này để thay thế ông Boris Johnson, vì rằng họ không còn tin vào tư cách lãnh đạo của Thủ tướng đảng Bảo thủ. Nếu ông B.Johnson thất bại trong cuộc bỏ phiếu, ông sẽ bị thay thế bằng lãnh đạo Công đảng Jeremy Corbyn trong khoảng thời gian ngắn.

Điều đó được hiểu rằng, từ sau chiến tranh thế giới lần thứ 2, Quốc hội Anh bao gồm nhiều đảng chính trị, song Chính phủ luôn do đảng Bảo thủ (hiện giữ 288 ghế) hoặc Công đảng (247 ghế) thành lập. Đảng Quốc gia Scotland xếp thứ 3 với 35 ghế. Nếu ông B.Johnson bị phế truất, lãnh đạo Công đảng sẽ lên làm Thủ tướng do đây là đảng lớn thứ hai.

“Việc để ông Corbyn trở thành Thủ tướng lâm thời có thể là cách duy nhất để đảm bảo Anh không dời Liên minh châu Âu (EU) mà không có thỏa thuận vào ngày 31/10”- ông S.Hosie nói và nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải làm điều đó vì hiện tại không thể tin rằng Thủ tướng sẽ tuân thủ luật pháp và gia hạn Brexit dù Quốc hội đã bỏ phiếu vài tuần trước”.

Trước đó, ngày 4/9, Quốc hội Anh đã thông qua quyết nghị ngăn ông B.Johnson tiến hành Brexit không có thỏa thuận (dự kiến thời hạn chót là ngày 31/10). Quốc hội đã yêu cầu Thủ tướng phải xin gia hạn lui Brexit với EU trước ngày 19/10. Ông B.Johnson được bổ nhiệm làm Thủ tướng Anh hồi cuối tháng 7 sau khi bà Theresa May từ chức. Kể từ đó, ông quyết liệt thúc đẩy Brexit, thậm chí tuyên bố “thà chết” còn hơn yêu cầu EU trì hoãn Brexit.

Về phần mình, Thủ tướng B.Johnson cũng tỏ ra cứng rắn trước các sức ép buộc ông phải từ chức. Trả lời phỏng vấn của kênh truyền hình BBC, khi được hỏi về khả năng từ chức để không phải trì hoãn Brexit, ông B.Johnson khẳng định sẽ tiếp tục thực hiện công việc “vì đó là trách nhiệm của tôi”. Đồng thời, ông B.Johnson kêu gọi đảng Bảo thủ của mình bước tiếp bằng cách thúc đẩy Brexit diễn ra đúng kế hoạch vào ngày 31/10. Tuy nhiên, ông B.Johnson cũng thừa nhận mình đang ở trong tình thế khó khăn. “Điều đó cũng được “chứng thực” bằng việc Công đảng đối lập kêu gọi bỏ phiếu bất tín nhiệm với Chính phủ”- người phát ngôn về các chính sách giáo dục của đảng này là bà Angela Rayner, cho biết Công đảng muốn đảm bảo kịch bản Brexit không thỏa thuận (theo cách nói của ông B.Johnson) phải được loại bỏ hoàn toàn trước khi nước Anh hành động.

“Ông B.Johnson tạm ngưng hoạt động của Quốc hội là trái pháp luật. Tác động của nó đối với các nguyên tắc căn bản của nền dân chủ chúng ta là vô cùng ghê gớm. Ông ta đã cho thấy mình không có khả năng điều hành đất nước, ít ra là với Brexit”- bà A.Rayner nói.

Trong lúc căng thẳng, truyền thông Anh lại “bóng gió” cho biết, Nữ hoàng Elizabeth II được cho đã tham khảo các cố vấn về quy trình miễn nhiệm một Thủ tướng. Theo nhà báo Ian Birrell, hôm 29/9, Nữ hoàng đã lần đầu tiên trong thời gian trị vì của mình hỏi ý kiến về khả năng sa thải một Thủ tướng trước khi Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết. Tuy nhiên, Điện Buckingham đã tuyên bố không bình luận về các tin đồn.

Nhưng dẫu thế, giới quan sát cho rằng Thủ tướng B.Johnson hiện đang rơi vào tình thế “đầy hiểm nguy”, và rất có thể sẽ “rõ trắng đen” ngay trong tuần này.

Trong khi đó, những động thái từ EU được cho là không rõ ràng. Vì rằng, “họ đã nắm đằng chuôi trong việc Thủ tướng Anh muốn nước này dời khỏi EU vào ngày 31/10 tới mà không cần thỏa thuận”- theo CNN. Giới quan sát cho rằng, có vẻ như EU chờ đợi những biến động trong chính trường Anh, sau đó mới hành động. Biến động đó chính là căng thẳng giữa Quốc hội với Thủ tướng; quan điểm của Nữ hoàng với Thủ tướng và Quốc hội. Bà Theresa May đã “vấp ngã ” vì Brexit thì ông Boris Johnson cũng thật khó tránh khỏi, dù rằng cách cách thức hành động của hai người không giống nhau.