Tổng thống Mỹ miễn cưỡng trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ

Khánh Duy 18/07/2019 07:00

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 17/7 tuyên bố sẽ cấm Thổ Nhĩ Kỳ mua chiến đấu cơ F-35 của Mỹ, sau khi nước này mua hệ thống phòng không của Nga, nhưng không đề cập chi tiết tới các đòn cấm vận mà Mỹ sắp áp đặt.

Tổng thống Mỹ miễn cưỡng trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ

Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. (Nguồn: France24).

Phản ứng chậm trễ

Ông Trump đã đổ lỗi cho chính quyền người tiền nhiệm Obama dẫn đến tình trạng như hiện nay và tỏ rõ sự đồng cảm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vì “tình thế khó khăn mà họ bị đẩy vào”.

“Do họ có một hệ thống tên lửa chế tạo ở Nga, nên giờ họ bị cấm mua 100 chiếc máy bay” - ông Trump nói trong một cuộc họp nội các - “Tôi muốn nói rằng nhà sản xuất Lockheed Martin cũng chẳng vui vẻ gì. Nói thẳng là tôi luôn có một mối quan hệ tốt với ông Erdogan”.

Kết quả trên, theo giới phân tích và các cựu quan chức, xuất hiện sau vài tháng chính quyền Trump cảnh báo rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đối diện các lệnh trừng phạt vì thương vụ vũ khí với Nga - bị coi là đe dọa an ninh quốc gia Mỹ và NATO. Ông Trump trước đó tỏ rõ quan điểm rằng ông không muốn áp đòn trừng phạt với Ankara.

Tại Hội nghị thượng đỉnh G20 tổ chức tại Nhật Bản hồi tháng 6 vừa qua, ông Trump đã khiến giới hoạch định chính sách Mỹ bất ngờ khi hỏi về thương vụ S-400. Thay vì cảnh báo ông Erdogan không nên tiếp tục thỏa thuận S-400, Tổng thống Trump lại chấp nhận điều đó, cho rằng lỗi là do Tổng thống Obama, và rằng Thổ Nhĩ Kỳ có lý do khi xa cách NATO và gần gũi với Nga hơn.

Đằng sau hậu trường, các quan chức chính quyền Mỹ bao gồm Ngoại trưởng Mike Pompeo và Cố vấn An ninh quốc gia John Bolton ra sức thúc đẩy các đòn trừng phạt, nhưng ông Trump vẫn do dự do đang có mối quan hệ tốt với ông Erdogan.

Mối quan hệ dần lạnh nhạt

Từ vấn đề thương vụ vũ khí này, có thể nhận thấy một mối quan hệ Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ dần trở nên lạnh nhạt trong vài năm gần đây, khi mà Ankara ngày càng xem Washington là đồng minh không đáng tin cậy và trong một số trường hợp là đối lập với họ.

Cuộc chiến mà Mỹ thực hiện ở Iraq trước kia đã giúp cho người Kurd - lực lượng mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là những kẻ khủng bố - giành được chút quyền tự trị. Mỹ sau đó bắt đầu huấn luyện và hợp tác với người Kurd để lật đổ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Washington cũng một mực từ chối dẫn độ vị giáo sỹ mà ông Erdogan cáo buộc là đứng đằng sau cuộc đảo chính bất thành năm 2016.

Sự mất niềm tin này đã bùng phát khi Mỹ đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ hủy thương vụ S-400 với Nga, và ông Erdogan từ chối. Thay vào đó, chính quyền Ankara đã đánh dấu lễ kỷ niệm cuộc đảo chính bất thành trong hôm đầu tuần này bằng việc tiếp nhận lô hàng S-400 đầu tiên từ Nga.

Phát biểu trước Nhà Trắng, ông Trump đã đổ lỗi cho chính quyền Obama gây ra tình hình hiện nay, nói rằng ông Obama đã từ chối bán tên lửa Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ, khiến nước này phải mua S-400 của Nga. Tuy nhiên, theo giới phân tích và một số quan chức, từ năm 2013 Mỹ đã bắt đầu làm việc để chuẩn bị bán cho Thổ Nhĩ Kỳ tên lửa Patriot, nhưng Washington sau đó bác bỏ yêu cầu chuyển giao công nghệ cho phía Ankara.

Hệ thống phòng không S-400 của Nga, theo giới phân tích, là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ. Hệ thống này được chế tạo để đánh bại công nghệ tàng hình của Mỹ, khiến nhiều quan chức hàng đầu ở Washington lo ngại rằng nếu Thổ Nhĩ Kỳ tiếp nhận thêm F-35, hệ thống của Nga có thể được sử dụng để thu thập thông tin giá trị về mẫu chiến đấu cơ thế hệ thứ 5 này.

Tổng thống Trump khẳng định rằng, quyết định ngừng bán F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ là điều ông không hề mong muốn. “Giờ chúng ta đang nói với Thổ Nhĩ Kỳ rằng, do các bạn bị buộc phải mua một hệ thống tên lửa khác, chúng tôi sẽ không bán cho các bạn F-35 nữa” - ông Trump nói - “Đó là một tình thế khó khăn mà cả họ và chúng ta bị đặt vào. Giờ chúng ta sẽ chờ xem điều gì xảy ra. Nhưng thực sự là điều này không công bằng. Bởi ông ấy mua tên lửa Nga, chúng ta không được phép bán lượng máy bay có giá hàng tỷ USD cho ông ấy. Điều này thật không công bằng”.

(0) Bình luận
Nổi bật
    Tin mới nhất
    Tổng thống Mỹ miễn cưỡng trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ

    POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO