Tránh bị lợi dụng

BV Chợ Rẫy là một trong hai cơ sở y tế được Bộ Y tế cấp phép
điều phối hoạt động hiến tặng tạng. Ảnh: Hồng Phúc.

Theo thống kê, hiện nay cả nước có khoảng 16.000 bệnh nhân suy chức năng các bộ phận nội tạng và khoảng 6000 – 7000 bệnh nhân hỏng giác mạc mỗi năm có nhu cầu về ghép tạng. Trong khi đó, Hội Ghép tạng Việt Nam cũng thống kê mỗi năm có hàng ngàn người có nhu cầu được hiến tặng tạng.

Mới đây, hoạt động hiến tặng tạng gây bức xúc dư luận khi nhiều người dùng mạng xã hội phát hiện các địa chỉ đăng ký hiến tạng trái phép qua mạng. Trong đó, có một tổ chức với tên gọi “Tổ chức hiến tặng nội tạng Việt Nam” hoạt động công khai trên facebook. Tuy nhiên, theo thông tư từ Bộ Y tế thì hiện nay Bộ mới chỉ xác nhận 2 địa chỉ tiếp nhận đăng ký hiến tạng và phát hành thẻ hiến tạng tại Việt Nam, là Bệnh viện (BV) Chợ Rẫy - TP HCM và Trung tâm điều phối quốc gia tại Hà Nội. Do đó, Bộ Y tế không hề cấp phép cho một tổ chức xuất hiện trên mạng xã hội nêu trên.

Theo ghi nhận, địa chỉ trái phép dù mới hình thành trên facebook nhưng đã thu hút hàng ngàn người tham gia làm thành viên. Đáng chú ý, tổ chức này không hề để lại thông tin địa chỉ, lẫn số điện thoại liên hệ nào. Trong khi đó, tài khoản này dẫn đường link tới địa chỉ trang web khác là http://hientangvietnam.xyz/ và thậm chí cung cấp cả mẫu “Đơn đăng ký hiến và nhận tạng” cho người dùng có nhu cầu. Nhiều bạn trẻ do thiếu thông tin đã nhẹ dạ cả tin liên hệ với các đường dẫn đăng ký mà trang web này cung cấp.

Trước tình trạng này, BV Chợ Rẫy - TP HCM đã chính thức công bố, có hiện tượng mạo danh địa chỉ hiến tạng tràn lan trên mạng internet thời gian gần đây và khẳng định tất cả các địa chỉ này đều chưa được sự cấp phép của Bộ Y tế.

Trao đổi với chúng tôi, TS.BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng đơn vị Điều phối ghép tạng của BV Chợ Rẫy cho biết, hiến tạng là một hình thức nhân đạo và thiện nguyện và hoàn toàn không liên quan đến bất kỳ một khoản chi phí nào khác từ người có nhu cầu hiến tặng. Tuy nhiên, nhiều đối tượng đã lợi dụng một hình thức hiến tặng tạng hiện nay là đăng ký qua mạng để lừa gạt địa chỉ đăng ký hiến tặng giả đối với người nhẹ dạ, cả tin.

Theo Bác sĩ Dư Thị Ngọc Thu, hiện tại thủ tục hiến tặng tạng tại BV Chợ Rẫy - TP HCM gồm 3 hình thức: Thứ nhất là người dân có thể đến trực tiếp tại BV Chợ Rẫy để đăng ký; thứ hai là có thể đăng ký qua mail (mạng internet); thứ ba là người hiến tạng cho biết địa chỉ nhà để gửi những thủ tục đăng ký qua đường bưu điện và sau đó cũng nhận lại bằng đường bưu điện. Khi có thẻ hiến tạng thì cũng thực hiện gửi thẻ này đi đến địa chỉ nào mà người dân muốn gửi.

Đáng chú ý theo Bác sĩ Thu thì toàn bộ quá trình này hoàn toàn miễn phí, và chỉ có trường hợp gửi qua đường bưu điện thì người hiến tạng mới phải chi trả chi phí gửi bưu điện (gửi tới BV Chợ Rẫy) mà thôi. Còn lại, tất cả các thủ tục đều không phải trả thêm bất cứ khoản phí nào.
Tính đến nay, BV Chợ Rẫy đã nhận được gần 1.500 đơn tình nguyện đăng ký hiến tạng của người dân.

Tuy nhiên, BV Chợ Rẫy cũng cảnh báo việc đã bắt đầu xuất hiện các hình thức mua bán tạng người lén lút và không được Bộ Y tế cho phép; hoặc các trang web cung cấp địa chỉ đăng ký hiến tạng giả mạo trên mạng internet. “Đã nói chữ hiến là tặng, là cho không và không có yêu cầu bất cứ một hình thức trao đổi nào khác. Do đó, người dân cần đặc biệt cảnh giác khi có những chỉ dẫn sai quy định qua mạng”- Bác sĩ Thu cảnh báo.

Theo quy định, đối với người tự nguyện sau khi hiến tặng thì Bộ Y tế, Bộ Tài chính, cơ quan Bảo hiểm Y tế sẽ phối hợp để cấp phát cho người hiến tạng được sở hữu thẻ BHYT suốt đời. Đối với người hiến tặng khi chẳng may qua đời thì Nhà nước sẽ lo hỗ trợ về mặt tinh thần và vật chất các thủ tục ma chay, tang lễ theo luật định.

Bác sĩ Dư Thị Ngọc Thu cho biết, hiện nay tại BV Chợ Rẫy thì sau khi người dân hiến tạng xong thì Phòng Y Xã hội của BV Chợ Rẫy sẽ có trách nhiệm hỗ trợ về tinh thần đối với gia đình người hiến tặng. Cũng theo bà Thu, đa số người dân, dư luận xã hội hiện nay đều đồng tình và ủng hộ tấm lòng nhân đạo của những người chẳng may qua đời đăng ký hiến tặng tạng cho người khác. Do đó, dự báo trong tương lai hoạt động hiến ghép tạng sẽ được các BV quan tâm và chắc chắn Bộ Y tế sẽ có quy định cụ thể hơn về công tác quản lý.

Trước thông tin một số đối tượng lợi dụng việc hiến tạng để mua bán, trao đổi tạng trái phép, bác sĩ Thu chia sẻ: Việc lợi dụng lòng thiện nguyện của người dân để làm những việc xấu rất cần được xã hội lên án. Trong khi đó, để tránh bị lừa gạt, hoặc trở thành nạn nhân của các đối tượng này thì cách tốt nhất là người dân có nhu cầu hiến tặng tạng hãy đến các cơ sở y tế, trung tâm, bệnh viện được Bộ Y tế cho phép nêu trên.

“Thực ra, chuyện mình thao tác đăng ký trên mạng rất là thuận lợi cho mình, nhưng địa chỉ, cơ sở nào thì phải chọn cho chính thống, tránh để các đối tượng xấu lợi dụng, dẫn đến những chuyện đáng tiếc”- Trưởng đơn vị Điều phối ghép tạng của BV Chợ Rẫy khuyến cáo.