Triển vọng thị trường khí công nghiệp

Thế nhưng, số doanh nghiệp (DN) trong nước thực sự có đủ năng lực để tham gia cung ứng trong lĩnh vực này vẫn “đếm trên đầu ngón tay” trong bối cảnh “cầu vượt cung”.

Trao đổi xoay quanh vấn đề này, ông Nguyễn Văn Linh - Chủ tịch HĐQT của một công ty khí công nghiệp chia sẻ, khí công nghiệp bây giờ người ta còn gọi là “khí cho cuộc sống” vì vừa đáp ứng nhu cầu sản xuất, cuộc sống vừa an toàn, thân thiện môi trường.

Bởi như thực tế, các nhà máy hoá chất, luyện kim, cơ khí, chế biến thuỷ hải sản cho đến các bệnh viện, các ngành dược phẩm, các viện, phòng thí nghiệm... từ Bắc vào Nam hiện đang có nhu cầu rất lớn trong việc sử dụng khí công nghiệp, nhất là khí đặc biệt.

Đơn cử như các nhà máy chế biến thủy sản đông lạnh xuất khẩu ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), duyên hải Nam Trung Bộ có xu hướng sử dụng phương pháp lạnh đông cá, tôm bằng phương pháp cấp đông băng chuyền thông qua việc sử dụng các loại khí đặc biệt như CO, Nitơ (N2) lỏng... vừa hiệu quả kinh tế vừa an toàn.

Các DN thuỷ sản ở ĐBSCL, các kho chứa cá Ngừ đại dương xuất khẩu tại Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên sử dụng khí CO như là một chất bảo quản an toàn và giữ nguyên chất lượng của cá ngừ xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật, Pháp… cũng đang là những khách hàng thường xuyên tiêu thụ sản phẩm khí đặc biệt.

Trong nhóm khí đặc biệt, theo giới chuyên gia, thì khí Nitơ (N2) lỏng được sử dụng nhiều trong công nghệ bảo quản chống lại sự ôxi hóa và là chất làm lạnh phổ biến.

Hoặc như khí Sulfur hexafluoride (SF6) là loại khí dùng trong đóng, cắt và dập hồ quang trong công nghiệp điện (ước tính mỗi năm ngành điện cả nước sử dụng đến hàng ngàn tấn SF6).

Hay như khí hydro (H2) được dùng trong ngành công nghiệp ô tô (để sản xuất các bộ phận chính xác và thiết bị chất lượng cao ở tất cả các bước của quá trình sản xuất ô tô và giao thông vận tải).

Còn Carbon tetrafluoride (CF4) là loại kim khí in khắc plasma, dùng rộng rãi nhất trong ngành công nghiệp vi điện tử hiện nay.

Một ứng dụng quan trọng của khí đặc biệt là việc sử dụng trong phân tích đo lường nồng độ khí thải để bảo vệ môi trường của các cơ quan kiểm định. Những loại khí trộn có thành phần phức tạp và độ tinh khiết cao đa số phải nhập khẩu từ Đức, Mỹ, Nhật.

Khi kiểm tra các thành phần vi lượng ở bãi biển 4 tỉnh Miền Trung trong vụ Fosmosa xả thải đã phải sử dụng nhiều loại khí khác nhau để phân tích và phát hiện ra các vi chất trong nước biển, trong hải sản và môi trường xung quanh nhà máy thép Hưng Nghiệp – Fosmosa ở Hà Tĩnh. Vì thế người ta gọi là khí cho cuộc sống cũng vì những ứng dụng này.

Thạc sĩ Lương Ngọc Nhựt (Tổng Cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng) cho biết, hiện nay việc kiểm soát môi trường ở các khu công nghiệp, khu dân cư và các vùng nguy cơ xả thải ô nhiễm cao phải dược thực hiện thường xuyên và nghiêm ngặt. Các máy móc thiết bị đo lường kiểm tra đều dùng rất nhiều loại khí khác nhau để kiểm tra kiểm soát các nồng độ tạp chất cùng loại. Ngặt nỗi, các sản phẩm khí chuẩn này đòi hỏi có độ tinh khiết và chính xác cao cho phù hợp với các máy phân tích hiện đại nhưng việc tìm kiếm các nguồn khí này gặp rất nhiều khó khăn và đa số phải nhập từ nước ngoài.

Những loại khí đặc biệt này cũng đang được tiêu thụ khá mạnh trên thị trường hiện nay. Như lời của ông Linh, trước nhu cầu lớn nhưng số DN nội địa đủ nguồn lực để phân phối cũng như đáp ứng các điều kiện gắt gao về độ an toàn trong lĩnh vực này chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Trong khi đó, bên cạnh các sản phẩm khí trong nước có sẵn thì phần lớn nguồn khí đặc biệt, khí hỗn hợp và các thiết bị ngành khí đa phần phải nhập khẩu.

Theo giới chuyên gia, do “độ nóng” của thị trường khí công nghiệp bắt đầu tăng lên trong thời gian gần đây nên nhiều chủ DN bắt đầu rót vốn đầu tư vào lĩnh vực này.

Tuy nhiên, bên cạnh một số DN làm ăn chân chính thì vẫn có một số DN nhỏ phát triển manh mún, có biểu hiện cạnh tranh thiếu lành mạnh, giả mạo các thương hiệu có uy tín trên thị trường khí đặc biệt. Điều này dễ làm thị trường kinh doanh khí đang lộn xộn, khó kiểm soát, gây mất an toàn.

Thống kê cho thấy trên thị trường hiện có khoảng 20 DN sản xuất, nhập khẩu, phân phối khí công nghiệp. Trong đó, các sản phẩm khí đặc biệt, gồm khí Hydrogen, Hydrogen sulfide, Helium, Hydrogen Cloride, Kripton, Neon, Nitrogen, Methane, NitricOxide, Oxygen, Propan, Sulfur Hexafluoride, Propylene, Sulfur Dioxide… đang được tiêu thụ mạnh nhất.