Tượng đài văn hóa Pushkin ở Việt Nam

Vừa qua, tại Công viên Hòa Bình (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội), UBND TP Hà Nội phối hợp Đại sứ quán Nga tại Việt Nam tổ chức lễ khánh thành tượng đài đại thi hào Nga Alexander Sergeievich Pushkin.

Aleksandr Sergeyevich Pushkin (1799 - 1837) là một nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng người Nga. Ông được tôn vinh là đại thi hào, mặt trời thi ca Nga với nhiều đóng góp to lớn trong việc phát triển ngôn ngữ văn học Nga hiện đại và là biểu tượng của dòng văn học lãng mạn Nga thế kỷ XIX. Ông mở đầu cho thời kỳ hoàng kim văn học Nga. Sáng tác của ông được dịch ra hàng trăm thứ tiếng, mỗi năm ông lại có thêm nhiều độc giả mới.

Ông không chỉ là nhà thơ vĩ đại của nước Nga mà ông còn là nhà thơ lớn, có tầm ảnh hưởng lớn với nền văn học thế giới. Rất nhiều những tên tuổi sau này chịu ảnh hưởng phong cách, giọng điệu, thi pháp thơ Pushkin.

Bên cạnh những tác phẩm thơ, còn phải kể đến những tiểu thuyết, truyện ngắn, kịch, sử thi với số lượng đồ sộ và sức ảnh hưởng lớn mà Pushkin để lại cho đời. Những dòng văn chính luận của Puskin về nền dân chủ tư sản Mỹ cách đây gần một thế kỷ rưỡi, hôm nay vẫn còn nóng hổi tính chất thời sự, khiến cho chúng ta cảm thấy ở ông sự gần gũi. Đó là sự gần gũi về thái độ đối với kẻ thù, về tình yêu với đất nước, về cảm xúc đối với cái đẹp, tình yêu. Những tác phẩm như Ruslan và Lyudmila, Người tù binh Kavkaz, Yevgeny Onegin, Con đầm bích, Dubrovski, Những người Digan… trở lên thân thuộc với nhiều bạn đọc.

Chiều rộng sáng tác và ý nghĩa của những tác phẩm Pushkin trong lịch sử văn hóa thế giới đã đưa tên tuổi nhà thơ vĩ đại của dân tộc Nga trở thành một trong những bậc thầy văn hóa xuất sắc nhất của thế giới.

Pushkin không ngừng đấu tranh cho sự phát triển, sự trưởng thành và sức truyền cảm mới của tiếng mẹ đẻ. Hơn hai mươi năm hoạt động thơ ca, văn hóa, Pushkin đã xây dựng những quy tắc mới của hệ thống ngôn ngữ, lối hành văn, trả lại cho ngôn ngữ văn học tính sinh động và sức mạnh mới hiện đại. Ông góp phần làm phong phú ngôn ngữ Nga trong thời đại của cao trào giải phóng dân tộc

Ở Việt Nam, thơ của Pushkin được đưa vào chương trình giảng dạy trong nhà trường có sức lan tỏa và mang những ý nghĩa nhất định. Có thể nói, bằng những trang thơ, Pushkin đã đưa văn hóa Nga đến gần hơn với Việt Nam.

Sự kiện tượng đài của Đại thi hào Nga Pushkin không chỉ có ý nghĩa thúc đẩy cho tình hữu nghị giữa hai nước Việt - Nga mà còn để những người yêu mến tài năng những áng thơ bất hủ của Pushkin có thể chiêm ngưỡng hình ảnh Đại thi hào nước Nga qua nhiều thế hệ.

Tượng đài nhà thơ Pushkin là bức tượng đồng nguyên khối, có trọng lượng 1,5 tấn, cao 2,1m được đặt trang trọng trong khuôn viên của công viên Hòa Bình. Đây là một tác phẩm nghệ thuật khắc họa được vẻ đẹp của nhà thơ Pushkin. Tác phẩm điêu khắc toàn thân Pushkin đang đọc thơ. Là món quà của Hội Nhà văn Nga gửi tới chính quyền và nhân dân thành phố Hà Nội, theo sáng kiến của Đại sứ quán Liên bang Nga tại Hà Nội năm 2016.

Có thể nói, Đại thi hào Nga Pushkin là một đề tài, là cảm hứng sáng tác trong điêu khắc, đồ họa, hội họa. Hằng trăm chân dung, pho tượng, bức vẽ về tính cách, con người và cuộc sống của nhà thơ, những minh họa tác phẩm của nhà thơ đã được diễn đạt bằng ngôn ngữ nghệ thuật tạo hình bởi những nghệ sĩ bậc thầy.

Hiện nay tượng bán thân hoặc toàn thân Alexander Pushkin đã hiện diện tại hơn 40 nước, trong đó có Bỉ, Đức, Pháp, Mỹ… Tượng đài đại thi hào Pushkin tại Công viên Hòa Bình, Thủ đô Hà Nội của Việt Nam là địa chỉ mới nhất, bổ sung vào danh sách những quốc gia, những thành phố trên thế giới có tượng đài nhà thơ Nga.

Nói về sự xuất hiện tượng đài của một đại thi hào thế giới, không ít người cho đây là một điểm nhấn góp phần trang trọng cho khuôn viên của Công viên Hòa Bình. Hà nội có thêm một điểm dừng chân, tham quan lý tưởng của du khách khi đến Hà Nội, nhất là những người có tình cảm với những vần thơ và trang văn của Pushkin.

Những tác phẩm của Alexander Pushkin đã được dịch ra tiếng Việt từ lâu, được xuất bản, tái bản nhiều lần phần lớn là thơ. Và người đã có nhiều công lao quảng bá văn hóa Nga ở Việt Nam đó chính là ông Hoàng Thúy Toàn, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Hội Hữu nghị Việt - Nga, một dịch giả thơ, văn Pushkin nổi tiếng ở nước ta.