Tư hữu hóa nhằm trục lợi từ đền Đá Thiên?

Đền Đá Thiên có nhiều dấu hiệu trục lợi từ tín ngưỡng.

Những ngày gần đây, người dân và du khách đến sinh hoạt tín ngưỡng tại đền Đá Thiên, nơi được cho là có mộ Ông Hoàng Bẩy, đều ngỡ ngàng bởi thông báo “Gia đình đang sửa chữa không đón khách” được treo ngay ngoài cửa chính đang đóng im ỉm. Lạ hơn là ngay phía ngoài cổng trên một gian nhà tạm sơ sài phía ngoài cổng đền có đề biển “Ban Quản lý cơ sở tín ngưỡng Đền Đá Thiên”

Ông Đinh Xuân Giang (74 tuổi), Chi hội trưởng Hội Người cao tuổi tổ 7 thị trấn Trại Cau, thành viên BQL đền Đá Thiên cho biết: Nguồn gốc đền Đá Thiên ở đây ai cũng biết, đó là nơi thờ cúng có từ lâu đời của nhân dân 2 tổ 16 và 17 thị trấn Trại Cau. “Những người cao tuổi khi về đây sinh sống từ năm 1943 đã thấy có đền thờ này, trước đó là một cái miếu. Ông Hoàng Văn Hòa là thủ nhang đầu tiên được nhân dân giao việc trông nom, quét dọn, hương khói từ năm 1950 - 1951; đến năm 1968-1969 do công việc, ông đã mời bà Hoàng Thị Lý (thủ nhang đền Đá Thiên hiện nay) cùng trông coi. Đến năm 2004, do sức khỏe yếu, ông Hòa giao lại cho bà Lý một mình trông coi ngôi đền. Mọi chuyện rắc rối bắt đầu từ khi người nhà bà Lý tự nhận ngôi đền là cơ sở thờ tự của nhà mình. Chúng tôi mặc dù là thành viên BQL nhưng lại không được bước chân vào đền…” - ông Hòa nói.

Đền Đá Thiên là cơ sở tín ngưỡng của cộng đồng dân cư. Thế nhưng, vì sao tại ngôi đền này lại xuất hiện và kéo dài tình trạng một số cá nhân có dấu hiệu “trục lợi” từ hoạt động tín ngưỡng? Theo những tư liệu chúng tôi tiếp cận, tại đền Đá Thiên đã diễn ra việc thu phí các dịch vụ rất tùy tiện. Những người được giới thiệu là “nhà đền” đã thu của mỗi người đến thực hiện nghi lễ hầu đồng 1 triệu đồng, được gọi là “tiền cúng” cho “nhà đền” để được xếp lịch. Người hầu đồng cũng phải mua sắm nhiều đồ cúng tiến và các chi phí khác. Tất cả thu vào - chi ra đều do một số người xưng là người “ nhà đền” xử lý. Chính quyền và cộng đồng dân cư đều không thể can thiệp, cho dù có rất nhiều bức xúc. Trước lộn xộn này, Ban Quản lý do cộng đồng bầu ra đã được thành lập nhằm minh bạch hóa các hoạt động ở nơi này. Song khi Ban Quản lý thành lập cũng là lúc con cháu của thủ nhang đóng cửa đền. “Chỉ khi có công việc, có người của chính quyền, ủy ban xuống thì chúng tôi mới vào được trong đền, nếu không thì chịu” - ông Nguyễn Văn Thọ (64 tuổi), cũng là một thành viên của BQL buồn bã thừa nhận.

Ông Vũ Đăng Khoa - Chủ tịch UBND thị trấn Trại Cau cũng thừa nhận sự bất lực trong công tác quản lý đối với các hoạt động đang diễn ra tại đền Đá Thiên. Trong khi lượng khách đổ về đền ngày một đông, đòi hỏi vai trò quản lý nhà nước phải được tăng cường thì trên thực tế, chính quyền địa phương và BQL đều chưa có biện pháp mạnh để xử lý sai phạm đang diễn ra. Ông Khoa cho hay, đây là lần thứ ba BQL đền Đá Thiên được thành lập, theo đúng trình tự và quy định pháp luật để khắc phục những thiếu sót của hai lần thành lập trước. Tuy nhiên, khi BQL thực hiện nhiệm vụ thì luôn bị một số người ngăn cản. “Trước những dấu hiệu cố tình lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi ở đền Đá Thiên, BQL đã đề nghị các cấp quản lý, đặc biệt là cơ quan điều tra tiến hành thu thập dữ liệu để có cơ sở xử lý các đối tượng vi phạm theo pháp luật…”- ông Vũ Đăng Khoa cho biết. Trên thực tế, các tài liệu địa phương lưu giữ đều chứng minh đất khu vực đền Đá Thiên là đất công, do UBND Thị trấn Trại Cau quản lý.

Liên quan đến “điểm nóng” này, Tỉnh ủy Thái Nguyên đã có văn bản yêu cầu UBND tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương kiểm tra, xác minh thông tin về những dấu hiệu trục lợi từ tín ngưỡng tại Đền Đá Thiên. Ngày 16/9/2019, Huyện ủy Đồng Hỷ ra thông báo kết luận của Ban Thường vụ liên quan đến các hoạt động của đền. Cụ thể giao Công an huyện tiếp tục chỉ đạo các lực lượng phối hợp với UBND thị trấn Trại Cau giữ gìn an ninh trật tự tại khu vực đền; xử lý, ngăn chặn, chấm dứt các hành vi vi phạm tại khu vực đền Đá Thiên; đảm bảo an toàn cho hoạt động của BQL… Trước những dấu hiệu trục lợi từ tín ngưỡng, lý do gì khiến chính quyền địa phương và BQL đền vẫn tiếp tục chậm trễ, không có biện pháp mạnh để xử lý dứt điểm vi phạm, thực hiện vai trò quản lý nhà nước đối với một cơ sở thờ tự của cộng đồng?.

Thực tế, lượng khách thập phương đổ về đền sẽ ngày càng đông, những yếu tố văn hóa của cơ sở tín ngưỡng này cần được bảo vệ để tránh bị tác động tiêu cực. Mặt khác, để đáp ứng nhu cầu tâm linh tín ngưỡng của cộng đồng, đã đến lúc tình trạng lộn xộn, buông lỏng trong quản lý tại đền Đá Thiên cần phải được xử lý.