Vụ tạm giữ 42.000 tấn quặng: Tổng cục Hải quan lý giải thiếu thuyết phục

Hết hạn tạm giữ vẫn “chây ỳ” giải quyết

Báo Đại đoàn kết đã phản ánh, Công ty Bảo Nguyên là chủ đầu tư khai thác và chế biến bauxite tại mỏ Léo Cao thuộc xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn. Doanh nghiệp này được phép xuất khẩu tinh quặng bauxit hàm lượng AL2O3 ≥ 49% theo văn bản 748/BCT-CNNg ngày 24/01/2014 và văn bản số 8228/BCT-CNNg ngày 25/08/2014 của Bộ Công thương.

Theo đó, hàng năm Công ty Bảo Nguyên đều có báo cáo kế hoạch khai thác và đã được UBND tỉnh Lạng Sơn ra quyết định phê duyệt kế hoạch khai thác, chế biến và xuất khẩu quặng bauxit. Việc xuất khẩu của Công ty Bảo Nguyên đã được tiến hành từ năm 2015 cho đến ngày lô hàng 42.000 tấn bị tạm giữ.

Ngày 17/10/2019, Công ty Bảo Nguyên mở tờ khai hải quan số 302816355500/B11 với nội dung khai báo là 42.000 tấn tinh quặng bauxit tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả, Quảng Ninh. Trước khi xuất khẩu, doanh nghiệp đã gửi mẫu của lô hàng đến Vinacontrol (là đơn vị có phòng thí nghiệm được cấp tiêu chuẩn Vilas) để phân tích mẫu.

Ngày 18/10/2019, Vinacontrol trả kết quả thể hiện hàm lượng AL2O3 đạt 50,36% đạt yêu cầu về hàm lượng ghi trên giấy phép xuất khẩu AL2O3 ≥ 49% của Bộ Công thương cấp.

Ngày 22/10/2019, khi đang hoàn thiện thủ tục xuất khẩu lô hàng thì Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) có điện fax số 16/ĐTCBL-HĐ1 gửi Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả với nội dung nghi vấn lô hàng ghi sai số lượng, chủng loại nên yêu cầu giữ toàn bộ lô hàng 42.000 tấn và toàn bộ phương tiện.

Sau khi lô hàng bị tạm giữ gần 3 tháng, ngày 26/12/2019, Công ty Bảo Nguyên mới được Cục Điều tra chống buôn lậu mời xuống làm việc với lực lượng hải quan tại Cẩm Phả, đại diện của Cục Điều tra chống buôn lậu công bố lô hàng trên là quặng bauxit dạng thô.

Ngày 3/1/2020, Hải đội Kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc lập biên bản tạm giữ tang vật vi phạm hành chính, sau đó ra Quyết định số 02/QĐ-TGTV tạm giữ tang vật vi phạm hành chính trong thời hạn 7 ngày.

Sau đó, đơn vị nghiệp vụ của Cục Điều tra chống buôn lậu tiếp tục gia hạn tạm giữ thêm hai lần nữa và đến nay đã quá hạn tạm giữ lô hàng hơn 6 tháng trời nhưng Cục Điều tra chống buôn lậu vẫn không đưa ra hướng giải quyết dứt điểm khiến doanh nghiệp bị thiệt hại nặng nề.

Trước sự việc lô hàng liên tục bị gia hạn thời gian tạm giữ, Công ty Bảo Nguyên đã nhiều lần có công văn gửi Cục ĐTCBL đề nghị giải quyết dứt điểm sự việc. Tuy nhiên, Cục Điều tra chống buôn lậu tiếp tục cho rằng đây là quặng bauxit dạng thô và trích dẫn Chỉ thị số 03 CT – TTg ngày 30/03/2015 của Thủ tướng Chính phủ chỉ thị “không xuất khẩu khoáng sản thô”.

Không đồng ý với kết luận Cục Điều tra chống buôn lậu về khẳng định lô hàng 42.000 tấn quặng bauxite là quặng bauxit dạng thô, Công ty Bảo Nguyên đã có công văn hỏi Bộ Công thương và tại Công văn số 15/CN-KSLK ngày 14/01/2020 của Cục Công nghiệp (Bộ Công thương) trả lời Công ty Bảo Nguyên cho rằng: Trong khi chưa có quy định cụ thể về xác định quặng thô, quặng tinh, chủng loại sản phẩm quặng tinh bauxit đã chế biến đạt hàm lượng Al2O3 ≥ 48% được coi là tinh quặng.

Tổng cục Hải quan trả lời thiếu thuyết phục

Theo tìm hiểu của phóng viên, tại Thông tư 02/2006/TT-BCN của Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) nêu rõ, tinh quặng bauxit có hàm lượng Al2O3 ≥ 48%. Quyết định số 167/2007/QĐ-TTg về Phê duyệt quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2007 – 2015 (có xét đến 2025) do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 01/11/2007 cũng nêu: Sản phẩm quặng tinh đã chế biến đạt hàm lượng Al2O3 ≥ 48% được coi là tinh quặng.

Trả lời Báo Đại đoàn kết về các vấn đề trên, ông Đàm Mạnh Hiếu- Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Hải quan chỉ trả lời chung chung là theo giấy phép của Bộ Công thương, quặng bauxit Công ty Bảo Nguyên xuất khẩu phải là tinh quặng bauxit. Do đó, việc Công ty Bảo Nguyên xuất khẩu quặng thô nhưng khai báo là quặng tinh là vi phạm pháp luật.

Trước câu hỏi, tại sao đến nay đã hết thời hạn tạm giữ lô quặng 42.000 tấn của Công ty Bảo Nguyên và Cục Điều tra Chống buôn lậu không đưa ra hướng giải quyết dứt điểm lô hàng thì ông ông Đàm Mạnh Hiếu- Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Hải quan trả lời ngắn gọn: “do lô hàng bị phát hiện vi phạm khi doanh nghiệp đang làm thủ tục hải quan xuất khẩu, chưa được cơ quan hải quan giải quyết thông quan, vẫn đang chịu kiểm tra, kiểm soát, giám sát hải quan nên cơ quan hải quan tiếp tục giám sát, quản lý hàng hóa để đảm bảo nguyên trạng phục vụ công tác điều tra, xác minh và xử lý theo quy định của pháp luật.

Về hướng giải quyết, ông Đàm Mạnh Hiếu cho rằng, hiện Tổng cục Hải quan đang phối hợp với Viện KSND tối cao để giải quyết vụ việc.