Đặt hàng chống ngập

Hệ thống máy bơm thông minh tại TP HCM. (Ảnh: Hồng Phúc).

Ý tưởng đột phá

Lời cam kết của ông Nguyễn Tăng Cường, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng GĐ công ty Quang Trung vào thời điểm nhận “đơn hàng” hóc búa của chính quyền TP HCM khiến nhiều người ngờ vực. Bởi vì, không biết bằng cách nào, công nghệ gì mà công ty Quang Trung lại dám nói chắc như vậy, nhất là trong bối cảnh hệ thống cống thoát nước của thành phố hầu hết đã cũ kỹ, xuống cấp do chỉ được thiết kế phù hợp với quy mô dân số của vài chục năm về trước. Đến nay, hệ thống này đã không đảm bảo được khả năng thoát nước khi tỷ lệ san lấp mặt bằng, bê tông hóa một số khu vực trung tâm đã chiếm hơn 90%. Một số vị trí vàng của trung tâm thành phố hầu như đã khan hiếm quỹ đất.

Hệ thống bơm thông minh chống ngập đường Nguyễn Hữu Cảnh có công suất đạt từ 27.000- 96.000 m3/giờ, tùy theo mức độ ngập của tuyến đường ở từng thời điểm. Đối với trường hợp mực nước sông cao hơn hệ thống thoát nước, hệ thống bơm thông minh vẫn có thể xử lý bằng việc thiết kế các van bơm đẩy nước ra sông và ngăn không cho nước sông chảy ngược vào hệ thống cống thoát nước. Đối với ngăn rác thải làm nghẹt hệ thống bơm, công ty Quang Trung nói, họ thiết kế hệ thống máy quay ly tâm để thu giữ toàn bộ rác thải trong lòng cống và đẩy ra ngoài giúp tiết kiệm chi phí nạo vét cống hàng năm cho thành phố.

Việc cam kết của Công ty, mà trước đó chưa có tên tuổi trong lĩnh vực xử lý chống ngập được các lãnh đạo Thành ủy, UBND TP đặc biệt quan tâm. Cả Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân và Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong trực tiếp đến thị sát, theo dõi quá trình thử nghiệm hệ thống bơm thông minh sau mỗi cơn mưa lớn.

Cụ thể, lần thử nghiệm đầu tiên vào đầu tháng 7/2017 chưa thu được nhiều kết quả. Trước tình hình lượng nước mưa từ các khu vực trũng thoát nước không kịp đổ về kết hợp triều cường khiến hệ thống máy bơm vận hành đến lần thứ 2, kéo dài khoảng 70 phút mới giải quyết được ngập nước.

Đến lần thử nghiệm trong cơn mưa lớn vào chiều 19/9 đã cho kết quả khả quan hơn. Vào thời điểm này, đường Nguyễn Hữu Cảnh, đoạn trước chung cư The Manor ngập sâu khoảng 55cm; các khu vực dân cư trước khu vực Saigon Pearl ngập sâu 42cm. Tuy nhiên, chỉ vận hành trong 25 phút thì hệ thống máy bơm thông minh đặt tại khu đất rộng hơn 400 m2 ở Phường 22, quận Bình Thạnh đã hút hết lượng nước tại hai điểm ngập sâu này.

Lần thử nghiệm thứ 3 vào chiều 21/9 đã đập tan mọi ngờ vực vào lời tuyên bố ban đầu của công ty Quang Trung “không hết ngập không lấy tiền”. Đó là việc dù mưa lớn kết hợp triều cường khiến một đoạn đường Nguyễn Hữu Cảnh trước chung cư The Manor ngập sâu từ 30-40 cm, kéo dài hàng trăm mét, thế nhưng chỉ khoảng 15 phút vận hành hệ thống máy bơm thông minh, đường Nguyễn Hữu Cảnh đã được hút khô nước ngập. Lần thử nghiệm vào tối 30-9, với lượng mưa lớn kéo dài gần 2 giờ, có nơi lượng mưa lên đến 100 mm, có đoạn đường Nguyễn Hữu Cảnh bị ngập hơn 60 cm. Tuy nhiên, khi hệ thống bơm đẩy lên công suất 96.000 m3/giờ thì chỉ sau hơn 1 giờ đã xử lý được vấn đề ngập úng cho toàn bộ tuyến đường này.

Trong cả 4 lần thử nghiệm, hệ thống bơm thông minh cho thấy khả năng chủ động trong việc hút nước tại các khu vực úng ngập, khắc phục được tình trạng bị động của hệ thống thoát nước đã cũ kỹ và xuống cấp. Phía đơn vị công ty Quang Trung đã nghiên cứu kỹ đặc thù mùa mưa của TP HCM để giải quyết bất cập của các cống thoát nước nhỏ hiện hữu, với độ dốc thủy lực thấp. Thay vào đó, các dòng chảy được thiết kế với tốc độ chảy nhanh lên gấp 3 - 5 lần trước đây.

Đã chống được ngập

Mô hình máy bơm thông minh dù mới thử nghiệm thành công ở một “điểm đen” ngập úng cụ thể, tuy nhiên UBND TP HCM đã nghĩ đến kế hoạch dài hơi. Ngày 2/10, UBND TP HCM đã chấp thuận chủ trương và giao cho Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP HCM ký kết hợp đồng nguyên tắc về dịch vụ xử lý chống ngập đường Nguyễn Hữu Cảnh (Q.Bình Thạnh) áp dụng công nghệ chống ngập kiểu mới với công ty Quang Trung. Lãnh đạo TP HCM tỏ ra lạc quan với nỗ lực mà công ty Quang Trung đã thực hiện, dù trước đó thành phố phải bỏ ra nhiều tỷ đồng nỗ lực chống ngập nhưng không hiệu quả.

Theo ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TP HCM, hệ thống bơm công suất lớn áp dụng công nghệ chống ngập kiểu mới của Công ty Quang Trung thực hiện trên tuyến đường này đã vận hành thử nghiệm trong các lần mưa lớn hoặc triều cường dâng cao, cơ bản giải quyết được tình trạng ngập nước. Còn ông Nguyễn Ngọc Công, Giám đốc Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP.HCM cũng bày tỏ nhiều lạc quan về hệ thống bơm thông minh. Đồng thời cho rằng, hệ thống cần thêm các thử nghiệm trong những điều kiện thời tiết bất lợi và ngập sâu để đánh giá hiệu quả chính xác hơn.