Xây dựng cơ chế mở cửa với người dân đã được tiêm vaccine

Thiếu hụt nguyên liệu sản xuất

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho biết, mặc dù chịu ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19, đặc biệt là đợt dịch lần thứ 4, song, 8 tháng đầu năm 2021, sản xuất nông lâm thủy sản vẫn đạt được nhiều kết quả khả quan, như: Năng suất, sản lượng nhiều sản phẩm chủ lực tăng mạnh, góp phần vào đảm bảo an ninh lương thực, an sinh xã hội và tăng trưởng của cả nước. Tính đến thời điểm 15/8, đàn gia súc, gia cầm tiếp tục được phục hồi và phát triển ổn định. Đàn bò tăng khoảng 1,8% so với CKNT; đàn lợn tăng khoảng 4,5%; đàn gia cầm ước tăng 5,4%; tổng sản lượng thủy sản đạt trên 5.692,5 nghìn tấn, tăng 1,4%;trong đó khai thác 2.704,8 nghìn tấn, tăng 0,8%;...

Những dữ liệu của Bộ NN&PTNT cũng chỉ rõ, sản xuất và xuất khẩu 8 tháng đều tăng so với cùng kỳ. Tuy nhiên, chủ yếu là nhờ 7 tháng đầu năm sản xuất và xuất khẩu đều tăng mạnh. Sang tháng 8, do dịch bùng phát mạnh ở nhiều địa phương, việc áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc sản xuất, thu hoạch, chế biến, tiêu thụ nông sản dẫn đến giá nhiều nông sản giảm khá mạnh. Đặc biệt kim ngạch xuất khẩu tháng 8 giảm sâu so với cùng kỳ và tháng 7/2021 (đạt gần 3,4 tỷ USD, giảm 21,6% so với tháng 8/2020 và giảm 22,0% so với tháng 07/2021).

Theo Bộ NN&PTNT, tính từ thời điểm làn sóng Covid-19 lần thứ 4 tác động đến nay, các hoạt động sản xuất, xuất khẩu của DN ngành nông nghiệp đã suy giảm rõ rệt. Thông tin từ các DN xuất khẩu nông sản cho biết, số lượng đơn hàng giảm khá nhiều, lực lượng lao động thiếu hụt; các thị trường quốc tế đã xảy ra tình trạng thiếu nguồn hàng cung ứng; thiếu container rỗng, ứ đọng cục bộ vận tải do đường hàng không, đường thủy bị thu hẹp... những yếu tố này đã và đang gây tổn thương đến thương mại nông sản trên thị trường quốc tế.

Vụ trưởng Vụ Kế hoạch (Bộ NN&PTNT) Vũ Văn Việt đưa ra dự báo, từ nay đến cuối năm ngành nông nghiệp sẽ còn đối diện với nhiều khó khăn do tình hình dịch bệnh vẫn đang diễn biến khá phức tạp. Các địa phương thực hiện việc giãn cách xã hội nên ảnh hưởng khá lớn đến chuỗi cung ứng hàng hóa.

Tại các tỉnh phía Nam, chỉ có 30% doanh nghiệp (DN) thủy sản đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ”, công suất sản xuất trung bình đã giảm chỉ còn 30-40%; nguyên liệu thủy sản phục vụ chế biến, xuất khẩu chỉ đạt 40-50% so với nguồn nguyên liệu bên ngoài. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 15 nhà máy sản xuất thức ăn/117 nhà máy và 120/449 nhà máy chế biến thủy sản dừng hoạt động. Những con số đó cho thấy tác động tiêu cực của dịch Covid-19 đến ngành nông nghiệp mạnh mẽ đến mức nào. Theo dự báo của Bộ NN&PTNT, nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất những tháng cuối năm thiếu hụt 20-30% do giảm khai thác, thả giống, nhập khẩu; vật tư phục vụ chế biến thu hẹp, giảm công suất nguồn cung đến 50%;

Cho phép doanh nghiệp chủ động tìm nguồn vaccine

Đối diện với khó khăn như vậy, song, thực tế cho thấy, hiện việc tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 cho khu vực sản xuất đạt con số khá thấp. Thời điểm này, vaccine chỉ mới đáp ứng được 10 -15% cho mũi thứ nhất. Theo ông Vũ Văn Việt, việc thiếu nhân công làm việc sẽ không sản xuất đáp ứng được số lượng hàng hóa theo hợp đồng xuất khẩu, nguy cơ mất khách hàng và kim ngạch sụt giảm.

Trước những khó khăn mà ngành nông nghiệp đang phải đối diện, trong báo cáo vừa gửi tới Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, Vụ Kế hoạch kiến nghị Bộ NN&PTNT kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan chuyên môn tại địa phương nghiên cứu, đề xuất xây dựng cơ chế mở cửa hoạt động xã hội đối với những người dân đã được tiêm vaccine. Cụ thể, người dân đã tiêm đủ 1 mũi và 2 mũi vaccine sẽ được đi đâu, làm gì ở các tỉnh, thành phố mà tỷ lệ tiêm vắc xin đạt trên 70% dân số từ 18 tuổi trở lên. Điều này nhằm duy trì sản xuất, lưu thông và tiêu thụ hàng hóa nông sản.

“Bên cạnh đó, cho phép xã hội hóa việc xét nghiệm, tiêm vaccine, cho phép DN được chủ động tìm nguồn, mua và chủ động tiêm phòng cho lao động với hướng dẫn của CDC địa phương” – Vụ Kế hoạch đề xuất.

Vụ Kế hoạch cũng kiến nghị Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước có biện pháp giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, vật tư đầu vào, hỗ trợ tín dụng, lãi suất ngân hàng cho các cơ sở sản xuất để giảm chi phí đầu vào cho sản xuất, hạn chế nguy cơ thiếu thực phẩm vào những tháng cuối năm; xem xét xây dựng gói tín dụng đặc biệt cho ngành nông nghiệp.

Với những khó khăn trong lưu thông hàng hóa, Vụ Kế hoạch đề xuất Bộ Công Thương, Bộ Giao thông Vận tải có biện pháp tháo gỡ về chi phí logistics trong xuất khẩu hàng hóa; chỉ đạo các tập đoàn phân phối trong nước tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh tiêu thụ trong nước, ưu tiên tiêu thụ sản phẩm nông sản tại địa phương nơi có hoạt động của DN. “Cùng với đó, xem xét hỗ trợ giảm ít nhất ½ chi phí điện năng cho các DN hoạt động trong sản xuất chế biến phải duy trì 3 tại chỗ (nhất là các nhà máy, kho lạnh)” – Vụ Kế hoạch kiến nghị.