Xuất khẩu thủy sản: Sẽ lập kỷ lục 11 tỷ USD?

Thiết lập mốc kỷ lục về tăng trưởng

Số liệu từ Tổng cục Hải quan, 10 tháng đầu năm nay, xuất khẩu thủy sản đã đạt 9,4 tỷ USD, tăng 32,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, chỉ sau 10 tháng, xuất khẩu thủy sản đã vượt qua kỷ lục đạt được trong năm 2021 là 8,9 tỷ USD. Lần đầu tiên trong lịch sử, xuất khẩu thủy sản vượt mốc 9 tỷ USD trong một năm.

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) hầu hết các nhóm sản phẩm thủy sản xuất khẩu chủ lực đều tăng mạnh về giá trị, trong đó xuất khẩu hải sản tăng 34%; xuất khẩu cá tra tăng 80%; xuất khẩu tôm tăng 19%...

Bà Lê Hằng - Phó Giám đốc Trung tâm VASEP.PRO cho biết năm nay, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản phải đối mặt với nhiều khó khăn về nguồn nguyên liệu và chi phí đầu vào. Xung đột Nga-Ukraine làm xáo trộn thương mại toàn cầu, giá xăng dầu tăng cao khiến chi phí cho các chuyến đi biển của bà con ngư dân gặp nhiều khó khăn, nhiều tàu không thể ra khơi. Đặc biệt, thẻ vàng IUU chưa được gỡ bỏ vẫn là thách thức. Bên cạnh đó, lạm phát tăng cao, giá cả hàng hóa và chi phí sinh hoạt tăng ở các thị trường nhập khẩu cũng tác động tiêu cực tới xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Mặc dù vậy, trong 10 tháng năm 2022, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản của Việt Nam vẫn đạt 3,76 tỷ USD, tăng 34% so với cùng kỳ năm 2021.

Các chuyên gia đưa ra 2 kịch bản, với kim ngạch xuất khẩu thủy sản 2 tháng cuối năm 2022 đạt bằng mức bình quân trong 4 tháng gần đây (926,6 triệu USD), thì cả năm sẽ đạt 11,242 tỷ USD, tăng 26,5% so với năm 2021. Với giả thiết trong 2 tháng cuối năm đạt bằng với mức của cùng kỳ năm 2021 (1,811 tỷ USD), thì 2 tháng cuối năm nay, tuy cao hơn tháng 9, tháng 10, nhưng không tăng so với cùng kỳ năm 2021 và cả năm 2022 đạt 11,2 tỷ USD, tăng 26% so với năm 2021.

Gỡ khó để thủy sản vươn lên top đầu

Theo báo cáo của VASEP, hiện Việt Nam có hơn 830 nhà máy chế biến thủy sản đạt quy mô công nghiệp và trở thành quốc gia xuất khẩu thủy sản lớn thứ 3 của thế giới. Trong 3 năm qua, thủy sản luôn đứng trong top 10 ngành xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Đặc biệt, ngành thủy sản đã tạo việc làm và sinh kế cho hơn 4 triệu lao động trực tiếp.

Hiện thủy sản Việt Nam có mặt ở nhiều thị trường, trong đó có 52 thị trường truyền thống. Trong số này, có 33 thị trường đạt trên 10 triệu USD, 16 thị trường đạt trên 100 triệu USD, 3 thị trường đạt trên 1 tỷ USD. Đặc biệt, có 46 thị trường đang tăng trưởng, trong đó có 5 thị trường tăng cao…Bên cạnh đó, các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã tham gia đang tạo ra lợi thế lớn đối với thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế, giúp nâng cao giá trị và sản lượng xuất khẩu.

Mặc dù xuất khẩu thủy sản thiết lập kỷ lục mới song trong bối cảnh lạm phát ở nhiều nước trên thế giới, giá xăng, dầu và chi phí vận chuyển cao, sức tiêu dùng giảm mạnh… khiến sức tiêu thụ các sản phẩm tôm cao cấp của Việt Nam giảm sâu, đặc biệt ở các thị trường quan trọng như Mỹ, EU, Nhật Bản…Đây sẽ là khó khăn, thách thức rất lớn đối với ngành thủy sản trong việc giữ ổn định mức tăng trưởng trong thời gian tới. Chưa kể việc gỡ thẻ vàng về hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp (IUU) vẫn chưa được tháo gỡ.

Từ thực trạng trên các chuyên gia cho rằng, cần phát triển kết cấu hạ tầng ngành thủy sản đồng bộ; xây dựng định hướng xuất khẩu cụ thể đối với sản phẩm thủy sản tương ứng với từng thị trường; thúc đẩy quá trình đàm phán, mở cửa thị trường, tháo gỡ rào cản cho các sản phẩm thủy sản Việt Nam tại các thị trường nhập khẩu; đa dạng sản phẩm chế biến từ các đối tượng nuôi truyền thống, đối tượng mới đồng thời xây dựng thương hiệu, tiêu chuẩn và chất lượng sản phẩm, ưu tiên cho những sản phẩm thủy sản chủ lực, đáp ứng về yêu cầu chất lượng mẫu mã và quy cách sản phẩm thủy sản của các thị trường tiêu thụ… từ đó tạo động lực cho ngành thủy sản Việt Nam vươn lên.

VASEP ước tính đến cuối tháng 11, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ đạt hơn 10 tỷ USD. Đây là mốc kỷ lục lịch sử ngành Thủy sản Việt Nam sau hơn 20 năm tham gia vào thị trường thế giới. Cả năm 2022, ước tính kim ngạch xuất khẩu ngành Thủy sản sẽ chiếm 3% tổng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam.