Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius: Quan hệ hai nước đang tiến triển tốt đẹp

Đại sứ Ted Osius trả lời phỏng vấn báo Đại Đoàn Kết, chiều 25-6

PV: Thưa Đại sứ, ngài có cảm xúc gì vào dịp 20 năm Hoa Kỳ và Việt Nam bình thường hóa quan hệ, sau những nỗ lực giữa 2 nước để đạt tới quan hệ đối tác toàn diện hiện nay?

Đại sứ Ted Osius: Đây là năm đặc biệt và tôi rất vui mừng được có mặt tại Việt Nam vào thời điểm chúng ta kỷ niệm 20 bình thường hóa quan hệ hai nước. Đây là năm nhiều chưa từng có các cuộc viếng thăm giữa các quan chức cao cấp hai nước. Cái quan trọng hơn cả dịp kỷ niệm này là những gì chúng ta đã đạt được cùng nhau giữa hai nước, đã trở thành mối quan hệ đối tác toàn diện và đang ngày càng có những tiến triển rất tốt. Nước Mỹ luôn ủng hộ một nước Việt Nam lớn mạnh, độc lập, thịnh vượng và tôn trọng pháp quyền. Chừng nào tôi vẫn còn là Đại sứ thì tôi còn tích cực hỗ trợ ủng hộ Việt Nam.

Thưa ngài, nhìn lại 20 năm đã qua thì đâu là khó khăn lớn nhất mà chúng ta đã vượt qua và đâu là trở ngại lớn nhất trong 20 năm tiếp theo?
-Như ngoại trưởng John Kerry đã nói thì không có hai quốc gia nào đã cùng nhau làm việc nhiều hơn để đạt được những tiến bộ trong quan hệ giữa hai nước như Mỹ và Việt Nam. Lần đầu tiên tôi đến Việt Nam cách đây 20 năm thì những gì chúng tôi và các nhà lãnh đạo Việt Nam, các nhà ngoại giao Việt Nam nói chuyện với nhau chỉ là vấn đề người Mỹ mất tích. Và trong quá trình giải quyết vấn đề đó, hai bên đã tạo được niềm tin lẫn nhau. Đó là tiền đề để phát triển quan hệ, chúng ta đã đạt được Hiệp định thương mại song phương. Trong quá trình đó hai bên đã giải quyết được các vấn đề khác để lại từ quá khứ như rà phá bom mìn, chất độc da cam, vấn đề làm sạch chất độc dioxin ở Đà Nẵng... Chính vì chúng ta đã giải quyết những vấn đề này rất thẳng và thật với nhau nên chúng ta đã tạo được nền móng cho những vấn đề quan trọng hơn đối với Việt Nam, khu vực và thế giới. Nước Mỹ đã hỗ trợ Việt Nam khoảng 1 tỷ đôla để giải quyết vấn đề y tế, sức khỏe, hỗ trợ đào tạo lực lượng gìn giữ hòa bình cho Việt Nam; hỗ trợ cho Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu, hợp tác về môi trường… Những gì chúng ta đạt được đã quá mong đợi của cả hai bên.

Là một trong những quan chức Hoa Kỳ đầu tiên có mặt ở Việt Nam kể từ sau khi quan hệ hai nước được bình thường hóa, đã từng là Tùy viên Chính trị đầu tiên của cơ quan Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam, đã hầu như đi khắp Việt Nam, nay trở lại trên cương vị Đại sứ, ngài sẽ có chương trình hành động như thế nào để góp phần thúc đẩy hơn nữa, nâng mối quan hệ hai nước? Và có gì khác với các nhiệm kỳ của các Đại sứ tiền nhiệm?

- Tôi ở Việt Nam từ thời kỳ hai nước bắt đầu bình thường hóa quan hệ. Cho nên thật vinh dự với tôi khi trở lại Việt Nam làm Đại sứ lần này. Tôi có khả năng để xây dựng những thành công mới dựa trên những thành công mà 5 Đại sứ trước tôi đã làm được. Tôi có nhiệm vụ là làm sâu sắc thêm, mạnh mẽ thêm quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước. Trong thế giới hiện đại, mối quan hệ mạnh mẽ rất quan trọng. Tôi sẽ tập trung vào nội dung của mối quan hệ đối tác toàn diện hơn là chúng ta sẽ chỉ nói về nó một cách hình thức. Trong nhiệm kỳ của mình, tôi hy vọng sẽ giúp Việt Nam đạt được thỏa thuận trong đàm phán TPP. Trách nhiệm của tôi ở đây là để làm việc đó. Có lẽ đó là việc lớn nhất trong nhiệm kỳ của tôi.

Về vấn đề đàm phán để Việt Nam gia nhập TPP, theo ngài, sắp tới sẽ có những tiến triển gì?

- Sẽ tiếp tục quá trình đàm phán. Việc Tổng thống Obama vừa có quyền đàm phán nhanh sẽ tạo ra áp lực cho cả 12 nước tham gia đàm phán TPP. Việt Nam sẽ là đối tác nhận được lợi ích nhiều nhất khi tham gia TPP. Theo các nhà kinh tế, nếu Việt Nam tham gia TPP thì GDP của Việt Nam sẽ tăng thêm 30%. Hoa Kỳ, Việt Nam cũng như 12 nước tham gia đàm phán TPP phải đưa ra một quyết định dứt khoát cuối cùng. TPP sẽ thúc đẩy quá trình hợp tác toàn diện quốc tế của Việt Nam và tôi mong Hoa Kỳ, Việt Nam cũng như các nước khác cần nhanh chóng đạt được Hiệp định này.

Theo Ngài, chuyến thăm Mỹ của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng sắp tới có ý nghĩa như thế nào?

- Chuyến thăm của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng sẽ là một chuyến thăm lịch sử, vì đây là chuyến thăm đầu tiên của một Tổng Bí thư Việt Nam tới Hoa Kỳ. Chuyến thăm này sẽ được các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đón tiếp với nghi thức cao nhất. Các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ coi đây là cơ hội quan trọng để làm rõ hơn những tiến bộ to lớn mà hai nước đã đạt được trong 20 năm bình thường hóa quan hệ và đây cũng là cơ hội lớn để chúng ta sẽ đạt được những tiến bộ mới trong quan hệ giữa hai nước trong 20 năm tiếp theo. Hai bên sẽ có những trao đổi về chính trị, ngoại giao, kinh tế, an ninh, quốc phòng và vấn đề tăng cường hợp tác hàng hải, cũng như vấn đề Biển Đông…. Tôi nhấn mạnh đây là chuyến thăm lịch sử và có nội dung quan trọng để chúng ta cùng tìm ra tầm nhìn chung của hai nước trong tương lai.

Trong nhiệm kỳ Tổng thống còn lại liệu có chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama không, thưa ngài?

- Tôi hy vọng Tổng thống Obama sẽ có dịp thăm Việt Nam khi ngài vẫn còn là Tổng thống và tôi nghĩ ngài cũng hy vọng như vậy. Tổng thống, cũng như tôi là người đại diện của ngài ở Việt Nam vẫn đang nỗ lực hết sức trong việc xây dựng mối quan hệ giữa hai nước, không chỉ song phương mà còn rộng hơn trên toàn cầu. Tôi lạc quan vào chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và chuyến thăm của Tổng thống Obama nếu có thì sẽ thúc đẩy không chỉ mối quan hệ song phương giữa hai nước mà còn là mối quan hệ giữa hai nước trên toàn cầu.

Trải nghiệm của ngài trong thời gian ở Việt Nam có tạo thêm cho ngài cảm hứng gắn bó và ủng hộ nhiều hơn cho Việt Nam?

- Việt Nam đã tiến bộ hơn rất nhiều so với lần đầu tôi đến Việt Nam cách đây 20 năm. Việt Nam đã hội nhập quốc tế toàn diện và điều này tạo ra sự thay đổi rất lớn. cho đến nay, Việt Nam đã có 30 triệu người dùng face book và 40 triệu người dùng internet. Thế hệ trẻ Việt Nam đang lạc quan về tương lai đất nước.

Có một điều rất quan trọng, chưa hề thay đổi kể từ khi lần đầu tiên tôi tới Việt Nam cho tới hôm nay, đó là sự tôn trọng của tôi đối với người dân, lịch sử, đất nước và văn hóa Việt Nam. Lần đầu tiên tôi đến Việt Nam tôi đã đi khắp đất nước Việt Nam, đạp xe đi khắp nơi, tôi thấy rất thoải mái. Tôi tôn trọng những giá trị của người Việt Nam như việc người Việt Nam tôn trọng giá trị gia đình, tôn trọng người lớn tuổi… Hay những tập tục như gói bánh chưng, thả cá chép. Sự hiếu khách của người Việt Nam làm tôi được sống rất vui vẻ.

Cuối cùng, thưa ngài, nghĩ về 20 năm bình thường hóa quan hệ giữa hai nước, ngài nghĩ đến ai hay là hình ảnh gì?

- Tôi nghĩ tới cựu Tổng thống Bill Clinton, người đã dũng cảm vượt qua những cản trở để bỏ cấm vận với Việt Nam và bình thường hóa quan hệ giữa hai nước. Tôi nghĩ tới ngài Vũ Khoan- nguyên Phó Thủ tướng của Việt Nam. Tôi nghĩ tới ông Lê Văn Bàng- Đại sứ đầu tiên của Việt Nam tại Mỹ… Có rất nhiều người trong cả quá khứ và hiện tại đã có công lớn và đang kỳ vọng vào tương lai hai đất nước. Chúng ta không thể làm họ thất vọng.

Trân trọng cảm ơn ngài Đại sứ!

Cẩm Thúy (thực hiện)