Trẻ dễ bị phù não sau mắc bệnh sởi và thủy đậu

Không dùng aspirin và các sản phẩm chứa aspirin
điều trị sởi, thủy đậu, cúm… ở trẻ em

Vì sao trẻ em dễ phù não sau mắc bệnh sởi và thủy đậu?

Sau khi mắc bệnh sởi và thủy đậu cũng như mắc các bệnh do virus khác trẻ em dễ bị phù não. Bệnh phù não loại này gọi là hội chứng Reye. Hiện nay khoa học vẫn chưa biết rõ nguyên nhân gây phù não. Hội chứng Reye, gây tổn thương đặc trưng bởi sự phù nề ở não và gan, thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên sau nhiễm virus. Ngoài ra hội chứng Reye cũng có liên quan đến việc dùng thuốc aspirin điều trị nhiễm virus; những trẻ bị rối loạn chuyển hóa acid béo cũng có nguy cơ mắc hội chứng Reye; việc tiếp xúc với một số chất độc như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…cũng có thể dẫn đến hội chứng Reye.

Ở nước ta hiện nay, nhiều trẻ em bị mắc các bệnh do virus như bệnh sởi, thủy đậu, cảm cúm và viêm não Nhật Bản B, nên các bậc cha mẹ cần cảnh giác phát hiện sớm hội chứng Reye để đưa con đi cứu chữa kịp thời.

Cách phát hiện trẻ bị phù não

Một đứa trẻ mới mắc một trong các bệnh do nhiễm virus như : sởi, thủy đậu, viêm não Nhật Bản B, cảm cúm…, nhiễm khuẩn hô hấp, khoảng 1 tuần hay đang trong giai đoạn phục hồi, nếu bị phù não, trẻ sẽ có các triệu chứng như sau:

Nếu trẻ dưới 2 tuổi, triệu chứng đầu tiên có thể gặp là tiêu chảy, thở nhanh. Đối với trẻ lớn hơn và thanh thiếu niên, những dấu hiệu sớm của hội chứng Reye có thể bao gồm: nôn ói liên tục hoặc kéo dài; buồn ngủ hoặc lơ mơ một cách bất thường; bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể nặng hơn, với các biểu hiện: trẻ có các hành vi dễ kích động, hung hăng hoặc vô lý; một số bệnh nhi bị động kinh, yếu hoặc liệt tay và chân; mất ý thức…Khi phát hiện trẻ bị các triệu chứng trên, cha mẹ cần đưa ngay trẻ đi cấp cứu. Trẻ có thể bị hạ đường huyết, trong khi nồng độ amoniac và acid máu lại tăng. Khi bệnh tiến triển, trẻ bị phù nề gan do quá trình tích tụ mỡ. Đồng thời trẻ cũng bị phù não gây ra các tai biến, lú lẫn hoặc mất ý thức.

Các biến chứng nguy hiểm

Trẻ bị hội chứng Reye sẽ bị liệt hoặc tử vong. Nghiên cứu cho thấy: có trên 80% trẻ em bị hội chứng Reye vẫn còn sống nhưng thường bị tổn thương não vĩnh viễn ở nhiều mức độ khác nhau gây liệt hoặc yếu đuối. Các trường hợp nếu không được chẩn đoán và điều trị thích hợp, trẻ sẽ bị tử vong trong vòng vài ngày.

Nhìn chung tất cả các trường hợp trẻ mắc hội chứng Reye cần được điều trị tại bệnh viện. Những trường hợp nặng cần phải điều trị ở khoa săn sóc đặc biệt, để cán bộ y tế theo dõi sát huyết áp và những dấu hiệu khác của bệnh nhi. Công tác điều trị cần phối hợp nhiều biện pháp : truyền dịch qua tĩnh mạch để nuôi dưỡng bệnh nhi và điều chỉnh cân bằng các chất điện giải. Sử dụng một lượng nhỏ insulin để tăng chuyển hóa đường. Dùng Corticoid để điều trị phù nề ở não; thuốc lợi tiểu để giảm áp lực nội sọ và tăng đào thải dịch qua đường tiểu; thuốc chống động kinh và thuốc ngăn chặn cơn động kinh. Các loại thuốc để ngăn ngừa chảy máu; chống xuất huyết do bất thường gan có thể cần điều trị bằng huyết tương, vitamin K và tiểu cầu. Nếu trẻ bị khó thở, có thể phải được trợ giúp bằng máy thở.

Phòng bệnh

Vì hội chứng Reye có thể gây tàn phế hoặc tử vong cho trẻ mắc bệnh, nên việc phòng bệnh có ý nghĩa rất quan trọng để bảo vệ, cứu sống trẻ em. Muốn thế các bậc cha mẹ cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh cho trẻ như sau:

Tuyệt đối không dùng thuốc aspirin bao gồm thuốc nguyên chất aspirin và những loại thuốc khác có chứa aspirin cho bất kỳ trẻ nào dưới 18 tuổi đặc biệt là để điều trị nhiễm virus. Cha mẹ cần đọc kỹ nhãn thuốc và hướng dẫn sử dụng trước khi cho trẻ uống, chú ý các sản phẩm hỗ trợ chứa aspirin, ví dụ như Alka-Seltzer và Pepto-Bismol…

Những trường hợp trẻ bị cảm cúm, sởi, thủy đậu hoặc những bệnh nhiễm virus, khác nên dùng những loại thuốc để hạ sốt hoặc giảm đau loại paracetamol. Đối với trẻ bị một số bệnh mạn tính, bệnh viêm khớp dạng thấp thể thiếu niên cần phải điều trị lâu dài bởi những loại thuốc có chứa aspirin thì cha mẹ cần cho trẻ tiêm vaccine đầy đủ, phòng các bệnh thủy đậu, cúm hằng năm để tránh 2 loại virus này có thể gây bệnh với nguy cơ mắc hội chứng Reye cao. Ở bệnh viện hay các cơ sở y tế cần tiến hành sàng lọc sơ sinh để xác định trẻ em có nguy cơ phát triển hội chứng Reye nhằm phòng chữa bệnh này hiệu quả.

BS. Thanh Sơn