Kỳ thú cuộc sống trên trạm không gian

Các phi hành gia cùng tham dự một bữa ăn trên trạm không gian ISS tháng 6/2009. (Nguồn: Internet).

Các nhà du hành thường gội đầu bằng một loại dầu gội “khô đặc biệt” vốn được dùng riêng cho các bệnh nhân trong bệnh viện, những người không có khả năng tự tắm rửa. Rất nhiều phi hành gia được phát một bộ vệ sinh cá nhân. Bộ đồ này bao gồm các vật dụng: kem đánh răng; và việc vệ sinh răng miệng trên không gian không khác ở Trái Đất là mấy.

Do ở trong môi trường không trọng lực, bồn cầu trên trạm không gian được thiết kế phức tạp hơn nhiều so với ở Trái Đất. Chúng hoạt động như một máy hút chân không, có cánh quạt để hút không khí và chất thải vào bể chứa. Mỗi phi hành gia đều được trang bị một bình chứa nước tiểu để tái chế thành nước uống.

Nghỉ ngơi

Giống như ở Trái Đất, phi hành gia cũng có thời gian ngủ nhất định, để có thời gian phục hồi sức khỏe. Nhưng do môi trường không trọng lực nên ở ngoài không gian không có khái niệm trên hoặc dưới, do vậy phi hành gia có thể ngủ theo mọi hướng. Trong lúc ngủ, họ phải buộc mình vào một vật cố định để không trôi nổi quá xa hoặc va chạm vào vật thể khác. Thường thì các phi hành gia ngủ trong túi ngủ ở phòng nhân viên, mỗi phòng nhỏ này được thiết kế để chỉ chứa vừa đủ một người. Các phi hành gia cũng có thời gian ngủ 8 tiếng một ngày sau mỗi nhiệm vụ được giao. Họ cũng có thể thức dậy giữa giờ ngủ để đi vệ sinh hoặc đi dạo.

Làm việc

Phi hành gia có rất nhiều nhiệm vụ ngoài không gian do trạm không gian được thiết kế như một cơ sở nghiên cứu vĩnh cửu. Nhiệm vụ quan trọng nhất của họ là thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu và khoa học tầm cỡ thế giới trong môi trường không trọng lực. Bởi vậy mà các phi hành gia bỏ phần lớn thời gian để thí nghiệm khoa học và truyền thông tin về Trái Đất. Họ cũng tham gia các thí nghiệm dược phẩm để quyết định xem cơ thể của chính mình thích nghi ra sao với môi trường không trọng lực trong một khoảng thời gian dài.

Luyện tập

Luyện tập là một phần quan trọng trong lịch công việc của giới phi hành gia nhằm tránh tình trạng thoái hóa xương và cơ. Một phi hành gia cần phải tập luyện trung bình 2 tiếng mỗi ngày, và đương nhiên sử dụng những dụng cụ rất đặc biệt. Nâng tạ 100 kg ở Trái Đất là một việc rất khó, trong khi nó lại rất dễ dàng khi ở trong không gian. Bởi vậy nên các dụng cụ tập luyện được thiết kế chuyên dụng để các phi hành gia có thể vận dụng sức của cơ bắp và chuyển động xương vừa đủ.

Ăn uống

Hãy tưởng tượng bạn đi cắm trại cùng bạn bè trong hơn một tuần. Bạn sẽ cần phải chắc rằng có đủ thực phẩm và đồ bếp để nấu nướng và ăn uống. Số thực phẩm này cũng cần phải được bảo quản đúng cách và cần phải giữ được lâu để tránh bị thiu thối. Sau bữa ăn, bạn còn cần phải rửa bát đĩa và đồ bếp, xử lý đồ ăn thừa đúng cách trước khi trở về nhà.

Các phi hành gia gần như làm những điều tương tự như vậy khi họ ở trong không gian. Công đoạn chuẩn bị còn tùy thuộc vào mỗi loại thực phẩm. Một số loại có thể ăn ngay lập tức, như hoa quả, trong khi một số khác cần cho thêm nước, như mỳ ống hay pho mát. Trạm không gian luôn được trang bị một lò vi sóng để hâm nóng đồ ăn, và cũng có cả tủ lạnh để dự trữ thức ăn. Các loại gia vị, như tương cà chua, mù tạt hay một số loại nước sốt thông dụng… đều có trên trạm không gian. Muối và hạt tiêu cũng có trong danh sách thực phẩm, nhưng lại ở dạng lỏng do phi hành gia không thể rắc nó lên đồ ăn theo cách thông thường được.

Phi hành gia cũng ăn 3 bữa một ngày: bữa sáng, bữa trưa và bữa tối. Các chuyên gia dinh dưỡng phải đảm bảo rằng số thực phẩm mà phi hành gia tiêu thụ cung cấp cho họ đủ lượng vitamin và khoáng chất cần thiết. Ngay cả lượng chất hấp thụ nhau tùy theo thể trạng.

Ví dụ, một người phụ nữ nhỏ nhắn chỉ cần khoảng 1.900 Calo mỗi ngày, trong khi một người đàn ông cần khoảng 3.200 Calo. Phi hành gia cũng có thể lựa chọn thực phẩm ưa thích như hoa quả, các loại hạt, bơ lạc, thịt gà, thịt bò, kẹo…Các loại đồ uống gồm có cà phê, trà, nước cam, nước chanh và các loại nước ép quả khác.

Cũng giống như trên Trái Đất, thực phẩm ngoài không gian được đóng trong các túi nhựa bảo quản. Phi hành gia cần phải vứt bỏ túi nhựa này sau khi họ ăn xong. Loại túi này cũng được thiết kế đặc biệt sao cho giữ được thức ăn không bay xa khỏi túi.

Linh Chi