Dâng nén tâm hương

Nghĩa trang Đường 9 - Quảng Trị.

Đã hơn 40 năm kể từ ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, đa số các anh hùng liệt sĩ đã được vinh danh, đền đáp, nhưng vẫn còn rất nhiều các liệt sĩ chưa được về với người thân, đồng đội, vong hồn liệt sĩ vẫn còn ẩn khuất đâu đây. Không ít người có công vẫn còn chưa được công nhận, để họ và người thân những nỗi niềm đau đáu, nỗi đau kéo dài.

Sau hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, cả nước có hơn 1 triệu liệt sĩ. Tuy nhiên, theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (Bộ LĐTB&XH), đến nay vẫn chưa xác minh được thông tin đối với hơn nửa triệu liệt sĩ. Trong số đó, hơn 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được quy tập về các nghĩa trang, còn hơn 200.000 liệt sĩ còn nằm rải rác ở các tỉnh phía Nam, ở Lào, Campuchia.

Nhiều liệt sĩ chỉ có thông tin quê quán, hoặc chỉ có đơn vị, hoặc chỉ có tên. Không ít các liệt sĩ vô danh, không có bất kỳ thông tin nào khác. Các Anh, các Chị vẫn phải chịu hy sinh, thiệt thòi. Đồng thời với đó, gia đình, thân nhân vẫn phải sống trong nỗi day dứt khôn nguôi.

Mặc dù Đảng, Chính phủ và Nhân dân đã hết sức quan tâm, tạo mọi điều kiện để đền ơn, đáp nghĩa, nhưng những gì là hậu quả của chiến tranh thật khó khắc phục. Các Đề án như Tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ (Đề án 1237- đến năm 2020 và các năm tiếp theo) do Bộ Quốc phòng triển khai, thực hiện; Xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin (Đề án 150) do Bộ LĐTB&XH chủ trì vẫn đang tích cực triển khai, nhưng tốc độ cũng còn chậm, do nhiều yếu tố khó khăn khác nhau.

Việc giám định ADN, kết quả khá chính xác, nhưng cũng gặp không ít khó khăn do lượng mẫu phải phân tích lớn (trên 500.000 mẫu); do thời gian đã quá dài nên thi hài bị phân hủy, chất lượng AND lưu lại kém, có những liệt sĩ không còn thân nhân để lấy mẫu theo dòng mẹ..v.v.

Theo ông Đào Ngọc Lợi, Cục phó Cục Người có công Bộ LĐTB&XH, tới đây, Bộ sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác xác định hài cốt liệt sĩ, phối hợp với các đơn vị như Viện Pháp y quân đội (Bộ Quốc phòng), Viện Kỹ thuật hóa sinh và tài liệu nghiệp vụ (Bộ Công an), Viện Công nghệ sinh học (Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ), Trung tâm phân tích ADN và công nghệ di truyền, Công ty cổ phần công nghệ cao Gene Việt Nam... để thực hiện.

Bên cạnh đó là các phương pháp thực chứng từ Chương trình Trở về ký ức của Đài Truyền hình Việt Nam, Trung tâm Tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho gia đình liệt sĩ MARIN. MTTQ Việt Nam phối hợp với Bộ LĐTB&XH tiếp tục rà soát, giám sát, phát hiện cung cấp thêm nhiều thông tin...Hy vọng với sự quyết tâm của cơ quan có trách nhiệm, những tấm lòng, các liệt sĩ sẽ sớm được trả lại tên của mình, được đền đáp thỏa đáng.

Tri ân với người đã khuất cũng bằng việc thực hiện tốt chính sách với người còn sống. Hơn một triệu liệt sĩ cũng là gần một triệu bà mẹ anh hùng.

Để tri ân những công lao của các mẹ, năm 2012, Pháp lệnh về Người có công đã tiếp tục sửa đổi, mở rộng thêm đối tượng được xét tặng hoặc truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng (BMVNAH). Trước đó, Pháp lệnh Người có công năm 1994 xem xét áp dụng cho các trường hợp bà mẹ có 3 con là liệt sĩ; hoặc có 2 con và chồng hoặc bản thân là liệt sĩ; hoặc chỉ có 1 con hoặc 2 con nhưng đều là liệt sĩ. Từ 1-1-2013, có 5 nhóm đối tượng được xét tặng hoặc truy tặng danh hiệu này, gồm: Các bà mẹ có 2 con trở lên là liệt sĩ; chỉ có 2 con mà 1 con là liệt sĩ và 1 con là thương binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; chỉ có 1 con mà người con đó là liệt sĩ; có 1 con là liệt sĩ và có chồng hoặc bản thân là liệt sĩ; Có 1 con là liệt sĩ và bản thân là thương binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.

Như vậy với việc bổ sung khoảng 20.000 bà mẹ, cùng với 49.609 BMVNAH trước đó, đã có khoảng gần 70.000 BMVNAH. Các BMVNAH còn sống đều đã ở tuổi cao, không ít trường hợp các mẹ không thể đợi được phong tặng. Chính sách cũng tiếp tục bổ sung, như khi các mẹ từ trần sẽ được tổ chức tang lễ trang trọng, kinh phí do Nhà nước bảo đảm. Bổ sung chế độ trợ cấp người phục vụ đối với BMVNAH còn sống tại gia đình.

Theo thống kê, hiện 7.200 BMVNAH còn sống đã được thực hiện đầy đủ chính sách. Đây cũng là sự thể hiện nghĩa cử tốt đẹp đối với người đã khuất.

Bên cạnh việc tri ân các anh hùng liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ là các đối tượng Người có công như thương binh, bệnh binh, thanh niên xung phong, người bị nhiễm chất độc hóa học... việc thực hiện Nghị định 31/2013/NĐ-CP ngày 9-4- 2013 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng, việc thực hiện Chỉ thị 23 về “Tổng rà soát thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng trong 2 năm 2014-2015” do MTTQ Việt Nam và Bộ LĐTB&XH cùng phối hợp một số ban ngành thực hiện đã thu được nhiều kết quả.

Với con số trên 2 triệu hồ sơ rà soát, từ đó đã bổ sung chế độ chính sách cho khoảng 86.200 trường hợp, xử lý gần 3.000 trường hợp hưởng sai, tiến hành xem xét trên 63.500 trường hợp, trong đó có hơn 2000 trường hợp đề nghị xác nhận liệt sĩ, trên 7.800 trường hợp đề nghị xác nhận thương binh...đã thể hiện công bằng, không bỏ sót bất cứ người có công.

Cùng với đó, những vấn đề bất cập về chính sách, về việc thực hiện cũng tiếp tục được chỉnh sửa, bổ sung, thể hiện sự hết lòng của Đảng, Chính phủ, Nhân dân với người có công, các anh hùng, liệt sĩ.

Yêu cầu đặt ra cần tích cực khẩn trương tìm hài cốt liệt sĩ, xác định danh tính, cũng như thực hiện tốt chính sách với thân nhân gia đình liệt sĩ, những người có công là trách nhiệm của cả xã hội. Đặc biệt cần nêu cao trách nhiệm đối với những người thực hiện chính sách. Bởi cùng với thời gian, không ít trường hợp đã phải tiếp tục chịu hy sinh, thiệt thòi, có những trường hợp hy sinh không thể đền đáp.

Kiên Long