Xốc lại ngành cá tra

Ngành cá tra đang gặp khó.

Tại hội nghị, các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp cũng như hộ nuôi có cùng nhận định cần phải xốc lại sản xuất ngành cá tra theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao để nâng cao giá trị gia tăng. Vai trò của nguồn vốn tín dụng có tác động quyết định đến việc đẩy mạnh đầu tư ứng dụng khoa học kỹ thuật, phát triển liên kết, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm để phát triển bền vững ngành cá tra Việt Nam.

Ông Ngô Quang Tú - Trưởng phòng chế biến, bảo quản thủy sản (Cục CBNLTS và NM) đề xuất giải pháp để nâng cao giá trị gia tăng trong chế biến, tiêu thụ cá tra là cần phải đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất để tạo ra sản phẩm giá trị gia tăng; đầu tư thiết bị công nghệ chế biến phụ phẩm từ sản xuất chính để đa dạng hóa sản phẩm phụ từ đó khai thác triệt để nguồn nguyên liệu cá tra góp phần nâng cao giá trị, giảm giá thành sản phẩm và bảo vệ môi trường.

Về giải pháp thị trường, đẩy mạnh các họat động xúc tiến thương mại; giải quyết các vướng mắc về thị trường như: rào cản kỹ thuật, hàng rào thuế quan và phi thuế quan của các nước như Mỹ, EU, Nga,...; Tận dụng tốt cơ hội trong việc thực hiện các hiệp định tự do thương mại (FTAs, TPP) để đưa cá tra nâng lên tầm mới; xây dựng thương hiệu cá tra; đẩy mạnh quản bá hàng giá trị gia tăng, đa dạng hóa các sản phẩm chế biến và thị trường tiêu thụ phù hợp với thị hiếu, văn hóa tiêu dùng của từng thị trường.

Về cơ chế chính sách, triển khai thực hiện các nghị định, quyết định của Chính phủ, Bộ NN và PTNT về nuôi, chế biến, xuất khẩu cũng như các cơ chế, chính sách về đầu tư tín dụng hỗ trợ cho sản xuất giống, thức ăn, kiêm soát môi trường, dịch bệnh và chế biến xuất khẩu.

Về định hướng đối với chế biến và tiêu thụ thủy sản, cần giảm chế biến thô và sơ chế; nhà máy chế biến phải có nguồn nguyên liệu ổn định bằng cách tự đầu tư nuôi cá hoặc phải liên kết với cơ sở nuôi; Phát triển chế biến, tiêu thụ thủy sản trong mối liên kết chuỗi sản xuất nuôi trồng, khai thác và chế biến, thương mại sản phẩm thủy sản.

Về chính sách tín dụng đối với ngành cá tra, ông Võ Minh Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế - NHNN cho rằng, Ngân hàng đã nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa chiến lược của ngành cá tra nên đã chỉ đạo 5 ngân hàng thương mại cân đối nguồn vốn để cho vay nuôi cá tra, thực hiện miễn giảm lãi, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, tăng cường cho vay không có bảo đảm bằng tài sản, kéo dài thời hạn thực hiện qui định cho phép tổ chức tín dụng được cho vay bằng ngoại tệ đối với một số lĩnh vực ư tiên;….

Khách hàng nuôi cá tra gặp khó khăn được giãn nợ 24 tháng và được vay mới với lãi suất 7%/năm để tiếp tục sản xuất. Những trường hợp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, không có khả năng trả nợ do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng sẽ được khoanh nợ tối đa 3 năm, đồng thời tiếp tục được cho vay mới để phục hồi sản xuất.

Với các chính sách mới về tín dụng, dư nợ cho vay nuôi, thu mua, chế biến xuất khẩu cá tra tăng đều qua các năm với tỉ lệ tăng trưởng giai đoạn 2010-2014 đạt 15% và chiếm khỏang 45% tổng dư nợ cho vay thủy sản cả nước. Đến 30/6/2015, dư nợ cho vay trong lĩnh vực này đạt khoảng 25.500 tỷ đồng, tăng 6,25% so với cuối năm 2014. Những địa phương có dư nợ cho vay nuôi, thu mua chế biến cá tra lớn là Cần Thơ, An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Vĩnh Long.

Hiện nay, NHNN đã phê duyệt cho 2 doanh nghiệp (Công ty TNHH Hùng Cá và Công ty TNHH SXTMDV Thuận An) tại 2 tỉnh An Giang và Đồng Tháp thực hiện 2 dự án liên kết sản xuất và xuất khẩu cá tra tham gia chương trình với tổng số tiền là 1.642 tỷ đồng. Dư nợ cho vay đến nay đạt 1.346 tỷ đồng, chiếm trên 80% tổng số tiền cam kết cho vay. Việc thí điểm cho vay theo mô hình chuỗi liên kết trong sản xuất và xuất khẩu cá tra đã mang lại những kết quả ban đầu đáng khích lệ.

Theo ông Lê Vĩnh Tân, Phó trưởng ban kinh tế Trung ương, để thực hiện thành công chiến lược tái cơ cấu ngành cá tra, cần phải tiếp tục hoàn thiện căn bản các chính sách và thực hiện các giải pháp chủ yếu như: đánh giá việc tổ chức thực hiện Nghị định 36 của Chính phủ về chế biến và xuất khẩu cá tra, trên cơ sở đó, các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội Cá tra Việt Nam, các đơn vị liên quan tiếp tục kiến nghị Chính phủ có các giải pháp quyết liệt hơn trong tái cấu trúc cá tra.

Sau một năm triển khai, chương trình cho vay thí điểm đã đáp ứng kịp thời yêu cầu thực tiễn trong sản xuất nông nghiệp hiện nay, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại địa phương, xây dựng nông thôn mới và thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Lê Quốc Khánh