Đoàn kết dân tộc - một nhân tố của mọi thành công
Chủ trương đoàn kết toàn dân, tập hợp mọi lực lượng của Đảng và của Mặt trận Việt Minh đã góp phần quan trọng vào việc chuẩn bị lực lượng cách mạng để chuyển cách mạng sang thời kỳ tiến lên khởi nghĩa giành chính quyền.
Nhân dân Sài Gòn- Gia Định nổi dậy giành chính quyền ngày 25-8-1945.
Ảnh:Tư liệu
Cách mạng tháng Tám năm 1945 là một trong những sự kiện lịch sử vĩ đại nhất của Việt Nam trong thế kỷ XX; đồng thời là cuộc đấu tranh mở đầu cho phong trào giải phóng dân tộc ở các nước châu Á và châu Phi trong khối thuộc địa Pháp và là dấu mốc quan trọng đưa Việt Nam tham gia vào hệ thống XHCN sau khi chiến tranh thế giới thứ hai (1941-1945) kết thúc.
Trong cuộc Cách mạng ấy, Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra và thực hiện đường lối đoàn kết toàn dân tộc, liên hiệp mọi lực lượng yêu nước, không phân biệt tôn giáo, xu hướng đảng phái chính trị, giai cấp, đoàn kết toàn dân trong Mặt trận Dân tộc thống nhất cùng đứng lên đánh đuổi đế quốc Pháp và phát xít Nhật, lật đổ chế độ phong kiến, giành độc lập hoàn toàn cho Tổ quốc- đây là sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược hết sức đúng đắn và bài học kinh nghiệm này vẫn còn giá trị đến hôm nay.
Tập hợp mọi lực lượng, tiến tới Tổng khởi nghĩa
Từ cuối năm 1942, tình hình thế giới và Đông Dương thay đổi. Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ làm cho mâu thuẫn giữa Pháp với Nhật ở Đông Dương tăng cao và mâu thuẫn giữa nhân dân Đông Dương với Pháp - Nhật ngày càng sâu sắc. Đế quốc Pháp ra sức bóc lột nhân dân Việt Nam vơ vét tài nguyên để cung cấp cho chiến tranh xâm lược. Pháp - Nhật thi hành chính sách cưỡng bức thu mua thóc gạo, gây hậu quả nặng nề cho nhân dân Đông Dương.
Trước tình hình đó, tháng 2/1943, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp ở Võng La (Đông Anh - Hà Nội) đề ra chủ trương mở rộng hơn nữa mặt trận đoàn kết mọi lực lượng có thể đoàn kết, tranh thủ mọi lực lượng có thể tranh thủ được, tập trung mọi khả năng chống phát xít Nhật - Pháp. Hội nghị chủ trương mở rộng hơn nữa Mặt trận Việt Minh, liên minh với tất cả các đảng phái, các nhóm yêu nước chưa gia nhập Mặt trận Việt Minh; đẩy mạnh công tác vận động công nhân, nông dân, binh lính, thanh niên, phụ nữ, tư sản, địa chủ yêu nước, các dân tộc thiểu số, Hoa kiều; lập Hội Văn hóa cứu quốc ở các thành phố nhằm đoàn kết trí thức và các nhà văn hóa.
Mặt trận Việt Minh mở rộng trên cơ sở không ngừng củng cố và phát triển các tổ chức của công nhân và nông dân là “xương sống của Mặt trận Dân tộc thống nhất chống Nhật-Pháp”. Hội nghị chủ trương thành lập Mặt trận Dân chủ chống Nhật ở Đông Dương, nhằm mục đích tập hợp tất cả mọi lực lượng chống phát xít ở Đông Dương…
Cùng với phong trào của công nhân ở các đô thị, phong trào nông dân chống nhổ lúa trồng đay,chống nhổ ngô trồng thầu dầu, chống cướp lúa, cướp đất, chống đi phu do Việt Minh tổ chức đã thu nhiều kết quả.Công tác vận động binh sĩ Việt Nam trong quân đội Pháp cũng được tăng cường, kết quả đã có nhiều binh lính quay sang hàng ngũ của Việt Minh.
Ngoài ra, Đảng Cộng sản còn tranh thủ sự giúp đỡ của các lực lượng chống Nhật ở Trung Quốc và tranh thủ vận động Việt kiều ở nước ngoài tham gia phong trào giải phóng dân tộc.
Thắng lợi từ một chủ trương đúng đắn
Chủ trương đoàn kết toàn dân, tập hợp mọi lực lượng của Đảng và của Mặt trận Việt Minh đã góp phần quan trọng vào việc chuẩn bị lực lượng cách mạng để chuyển cách mạng sang thời kỳ tiến lên khởi nghĩa giành chính quyền.
Và, như chúng ta đã biết, nghe theo tiếng gọi của Đảng và Hồ Chí Minh, 25 triệu dân Việt Nam đã nhất tề đứng dậy khởi nghĩa giành chính quyền.
Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 diễn ra nhanh chóng trong vòng 12 ngày (từ ngày 14/8/1945 đến 25/8/1945) đã giành được thắng lợi, chính quyền của đế quốc và phong kiến đã hoàn toàn sụp đổ, chính quyền cách mạng được thiết lập ở hầu khắp các địa phương trong cả nước.
Chỉ riêng các tỉnh lỵ, thị xã Vĩnh Yên, Hà Giang, Lao Cai, Lai Châu, Móng Cái, Hải Ninh do quân Tưởng Gới Thạch và các nhóm phản động chiếm đóng chống lại, nên chính quyền cách mạng chưa được thiết lập ngay trong Tổng khởi nghĩa tháng Tám, mà phải sau đó mới giành được thắng lợi.
Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 đã diễn ra rất nhanh gọn, ít đổ máu, dưới nhiều hình thái sinh động và giành thắng lợi vẻ vang. Tổng khởi nghĩa tháng Tám nổ ra trong điều kiện thời cơ khởi nghĩa đã chín muồi, kẻ thù hoang mang, tan rã cao độ, lực lượng quần chúng đã được tập dượt chu đáo.
Nhưng quan trọng nhất là lực lượng cách mạng của toàn dân tộc đã phát huy được ưu thế áp đảo, cơ quan lãnh đạo khởi nghĩa đã nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng và phương pháp khởi nghĩa, căn cứ tình hình thực tiễn cụ thể tại địa phương đã nhanh nhạy, chủ động, sáng tạo, kiên quyết, mềm dẻo, khôn khéo phát động và lãnh đạo quần chúng khởi nghĩa lật đổ chính quyền bù nhìn tay sai và thành lập chính quyền cách mạng.
Trong số 65 tỉnh, thành phố, đặc khu khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám, có 36 tỉnh, thành phố về cơ bản khởi nghĩa bắt đầu từ xã, huyện lên tỉnh, từ ngoại thành vào nội thành, rồi kết thúc tại một số huyện xã còn lại; 15 tỉnh về cơ bản khởi nghĩa ở tỉnh lỵ trước rồi lan về các huyện; Trừ Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn, còn lại 11 tỉnh, đặc khu khởi nghĩa nổ ra ở tỉnh lỵ và nông thôn trong cùng một ngày.
Nguyên nhân căn bản là do các cấp bộ Đảng địa phương mặc dù chưa nhận được lệnh tổng khởi nghĩa của Trung ương, nhưng đã căn cứ vào tinh thần của bản Chỉ thị Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta đã quyết định phát động nhân dân khởi nghĩa. Sự nhanh nhạy, chủ động, sáng tạo đó đã góp phần quan trọng làm cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 diễn ra nhanh gọn, kịp thời.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 đã thể hiện đường lối chiến lược và phương pháp cách mạng đúng đắn, sáng suốt của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là sự vận dụng sáng tạo quy luật đấu tranh cách mạng và khởi nghĩa giành chính quyền, là sự thể hiện cao nhất của kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, giữa chuẩn bị lực lượng chính trị và quân sự với mau lẹ chớp thời cơ, phát động quần chúng vùng dậy đánh đổ chính quyền của đế quốc và phong kiến, giành chính quyền về tay nhân dân.
Cách mạng tháng Tám giành thắng lợi nhanh chóng, ít đổ máu là do những thuận lợi cả khách quan và chủ quan, song yếu tố chủ quan là quyết định nhất. Dù tình hình thế giới có thuận lợi cho cách mạng, nhưng quyết định nhất vẫn là do Đảng Cộng sản lãnh đạo, biết chớp thời cơ, đã lôi cuốn cả dân tộc Việt Nam hăng hái vùng lên đấu tranh cách mạng, giành độc lập dân tộc. Chỉ có đoàn kết một lòng dân tộc Việt Nam mới có được thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.
Cách mạng tháng Tám đã phá vỡ một khâu yếu nhất trong hệ thống thuộc địa của đế quốc Pháp và có ảnh hưởng to lớn đối với phong trào giải phóng dân tộc, góp phần mở ra thời kỳ tan rã hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc và mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam- kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.
Bài học về coi trọng việc đoàn kết, tập hợp lực lượng công nhân, nông dân, thanh niên, phụ nữ, học sinh, trí thức, tiểu thương, tư sản, địa chủ, binh lính, không phân biệt dân tộc, đảng phái, tôn giáo để tạo nên sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, đoàn kết mọi lực lượng dân tộc trong Mặt trận Việt Minh để đánh đổ chính quyền của đế quốc phát xít và phong kiến tay sai, giành độc lập dân tộc, xây dựng chính quyền nhân dân trong cách mạng tháng Tám năm 1945 vẫn còn giá trị cho hiện nay.