Chủ động phòng ngừa bệnh dịch
Hiện nay các loại bệnh như tay chân miệng, sốt xuất huyết, viêm não virus, viêm não Nhật Bản …vẫn đang xảy ra và tiềm ẩn nhiều nguy cơ bùng phát thành dịch ở nhiều địa phương. Làm thế nào để phòng chống các bệnh dịch hiệu quả?
Tình hình bệnh dịch trong nước
Theo báo cáo của Bộ Y tế trong tuần (từ ngày 8/8 - 14/8/2015), các bệnh dịch xảy ra như sau:
- Tay chân miệng: có 478 trường hợp mắc, tính từ đầu năm 2015 cả nước có 25.541 trường hợp mắc, 04 trường hợp tử vong.
- Sốt xuất huyết: có 1.375 trường hợp mắc sốt xuất huyết tại 37 tỉnh, thành phố. Tính từ đầu năm 2015, cả nước có 22.877 trường hợp mắc tại 48 tỉnh/TP, 12 trường hợp tử vong.
- Viêm não virus: có 17 trường hợp mắc tại 07 tỉnh/TP, tính từ đầu năm 2015 đến nay, cả nước có 647 trường hợp mắc tại 43 tỉnh/TP, trong đó có 18 trường hợp tử vong.
- Viêm não Nhật Bản: có 1 trường hợp mắc viêm não Nhật Bản tại Hà Nội. Tính từ đầu năm 2015 đến nay, cả nước ghi nhận 108 trường hợp mắc viêm não Nhật Bản tại 40 tỉnh/TP.
Ngoài ra các bệnh truyền nhiễm do virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng… gây ra vẫn xảy ra rải rác ở các tỉnh thành.
Mầm bệnh
Bệnh truyền nhiễm do các mầm bệnh là virus, vi khuẩn, vi nấm, các loại giun sán, ký sinh đơn bào (sau đây gọi chung là mầm bệnh) gây ra, có thể lây lan nhanh chóng ra cộng đồng thành dịch. Nguồn lây của các bệnh truyền nhiễm có thể là người bệnh, hoặc động vật nhiễm bệnh, môi trường nước, đất, thức ăn, côn trùng trung gian như muỗi, ve, mò…đốt truyền bệnh.
Đường lây các bệnh truyền nhiễm
Đường lây truyền là cách mà mầm bệnh xâm nhập vào cơ thể người để gây bệnh. Mỗi mầm bệnh có những cách riêng để lây lan từ người bệnh sang người lành, có những mầm bệnh có nhiều đường lây bệnh.
Các đường lây bệnh thường gặp là: đường hô hấp, khi người lành mắc bệnh do hít phải các giọt dịch từ người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện bắn ra như virus cúm, sởi, quai bị, một số vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp, viêm màng não…Đường tiêu hóa: do nuốt phải các mầm bệnh trong thức ăn và nước uống như vi khuẩn tả, thương hàn, lỵ, các virus đường ruột như virus gây bệnh tay-chân-miệng, virus bại liệt…Đường lây qua các vết đốt của côn trùng như: sốt mò, sốt rét, sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản…Lây qua đường tình dục, tiêm chích, truyền máu như virus HIV, giang mai, lậu, viêm gan B, C…Lây qua vết cắn của động vật như chó, mèo, chuột cắn: virus dại, bệnh chuột cắn…Lây truyền từ mẹ sang con như virus HIV, virus viêm gan B, xoắn khuẩn giang mai…
Các biện pháp phòng ngừa bệnh dịch
Trên thực tế, các bệnh truyền nhiễm có thể phòng ngừa hiệu quả bằng những biện pháp đơn giản. Đó là các biện pháp tiêm phòng vaccine, vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân…
Tiêm vaccine là biện pháp chủ động tạo miễn dịch cho người trước khi tiếp xúc với mầm bệnh. Việc tiêm phòng phải được thực hiện khi người còn khoẻ mạnh và theo lịch tiêm phòng chung. Chẳng hạn tiêm phòng lao và viêm gan B được thực hiện từ ngay sau khi sinh; tiêm phòng sởi lúc trẻ được 9 tháng tuổi…Tỷ lệ người tiêm phòng càng cao, thì số người có miễn dịch trong cộng đồng càng lớn, càng có khả năng phòng chống bệnh.
Chương trình tiêm chủng mở rộng ở nước ta nhằm khống chế 6 bệnh nguy hiểm nhất là sởi, lao, bạch hầu, uốn ván, ho gà và bại liệt. Từ năm 1997 chương trình tiêm chủng mở rộng của Việt Nam được bổ sung thêm 4 loại vaccin: Tả uống, viêm gan B, viêm não Nhật Bản và thương hàn. Đối tượng tiêm chủng: ưu tiên cho trẻ từ 1-2 tháng đến 5 tuổi, nay mở rộng thêm cho phụ nữ mang thai. Nhờ tiêm chủng mở rộng, nhiều bệnh truyền nhiễm trẻ em đã giảm hẳn về số người mắc và tử vong như các bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván. Nhiều bệnh đã được loại trừ và thanh toán như các bệnh đậu mùa, bại liệt. Ngoài ra, tiêm phòng còn được thực hiện cho những người đã nhiễm mầm bệnh như tiêm phòng bệnh dại.
Cùng với tiêm vaccine, hàng ngày cần thực hiện rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc với đồ vật. Luôn luôn ngủ trong màn, tránh muối đốt để phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết và sốt rét. Ăn chín uống sôi, không ăn rau sống, nem chạo nem chua, gỏi, tái, không ăn tiết canh động vật. Phòng tránh muỗi và côn trùng đốt là các biện pháp đơn giản, dễ thực hiện nhưng lại phòng bệnh hiệu quả với hầu như tất cả các bệnh truyền nhiễm.
Đảm bảo vệ sinh môi trường: Loại bỏ chỗ sinh sản của muỗi truyền sốt rét, sốt xuất huyết và các bệnh do muỗi truyền khác. Sử dụng nước sạch cho ăn uống và sinh hoạt. Cần thu gom và xử lý rác thải, xử lý các chất thải của người và động vật hợp vệ sinh.
Diệt côn trùng: Nuôi cá để diệt bọ gậy, phun hoá chất diệt muỗi, ruồi; loại bỏ các dụng cụ chứa nước và các vật thải rắn để hạn chế nơi sinh sản của muỗi…