Vụ Nhà máy nước làm nứt nhà dân tại Thanh Hóa: Chờ kết luận chính thức

Người dân chỉ vết nứt nhà.

Báo Đại Đoàn Kết số ra ngày 15/8/2015 đã nêu: Nhà máy nước sạch đặt tại thôn Tiến Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa, sau gần một năm hoạt động đã gây lún nứt nhà cửa, khô cạn giếng nước của nhiều hộ dân, tập trung ở thôn Bùi 2 gần khu vực nhà máy nước.

Địa phương đã báo cáo lên cấp trên sự việc có 16 hộ xảy ra hiện tượng sụt nền, nứt toác nhà cửa, nhưng nếu tính số hộ trong diện ảnh hưởng thì phải lên tới 90 hộ dân.

Sở NN&PTNN đã vào cuộc, chủ đầu tư và đơn vị quản lý, vận hành nhà máy nước cũng có các biện pháp ngăn ngừa tạm thời như: đã giảm công suất khai thác nước ngầm xuống 50% và tiếp tục theo dõi hiện tượng lún, nứt nhà dân để có các biện pháp tiếp theo. Sở TN&MT cũng đã nhận xét bước đầu việc ảnh hưởng đến các hộ dân như trên là do hoạt động khai thác nước ngầm của Nhà máy nước.

Từ thực trạng báo chí nêu, đến nay các cơ quan chức năng đã tiến gần hơn đến việc tìm ra nguyên nhân gây sụt, nứt nhà dân, để có biện pháp bảo đảm cho nhà máy nước hoạt động hiệu quả và bồi thường thiệt hại cho dân theo quy định của pháp luật.

Ngày 3/9/2015, tại UBND xã Tiến Lộc, ông Hoàng Văn Thiêm - Phó Chủ tịch xã xác nhận (kèm theo Biên bản kiểm tra hiện trường): Đến thời điểm tháng 8/2015 đã có 32 ngôi nhà của nhân dân bị lún, nứt; nhiều giếng đào, giếng khoan bị cạn kiệt.

Cùng này, làm việc với ông Đồng Minh Quang, Trưởng phòng TN&MT huyện Hậu Lộc, được biết cơ quan chức năng đã có nhận định ban đầu về nguyên nhân gây sụt, nứt nhà dân.

Cụ thể, theo đề nghị của Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa, Cục Quản lý tài nguyên nước (QLTNN) – Bộ TN&MT đã tổ chức đoàn kiểm tra đột xuất tại xã Tiến Lộc.

Sau khi kiểm tra, Cục QLTNN đã có văn bản số 845 ngày 19/8/2015, về việc “Sự cố do khai thác nước dưới đất tại xã Tiến Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa” đã đưa ra nhận định ban đầu. Theo đó, Nhà máy nước sạch xã Tiến Lộc lấy nước từ giếng khoan LK1. Giếng khoan có chiều sâu 107,1 m khi vận hành sẽ cung cấp nước cho 2.600 hộ dân trong vùng. Khi giếng khoan hoạt động “gây hạ thấp mực nước kéo theo sự tháo khô nước của các lớp đất nằm phía trên, dẫn đến các giếng đào của nhà dân nằm trong vùng ảnh hưởng của giếng LK1 đều bị cạn, các giếng khoan kiểu UNICEF của dân mực nước bị hạ thấp và không hút được nước”.

Như vậy, nguyên nhân gây cạn kiệt các giếng nước đã lộ diện. Cá biệt, hồ nước và giếng khoan của ông Hoàng Văn Quảng, cách giếng khai thác khoảng 50m về phía bắc nhưng không bị cạn nước, mất nước có thể là do trên mặt cắt tồn tại lớp đất sét ngăn cách nước nên không bị mất nước các tầng nằm trên.

Còn nguyên nhân gây lún, nứt nhà dân thì sao? Đặc điểm địa hình của xã Tiến Lộc là vừa có đồng bằng vừa có núi. Cục QLTNN nhận định: Do vận hành giếng khoan LK1 gây hạ thấp mực nước, dẫn đến tháo khô nước của các lớp đất nằm trên; hệ quả là gây ra co ngót trong các lớp đất sét vốn có khả năng co ngót lớn khi mất nước.

Đặc biệt, đối với vùng sát chân núi, nơi có sự tiếp xúc giữa các lớp đất sét phong hóa và đá cứng thì khi lớp đất sét bị co ngót do mất nước sẽ tạo thành mặt trượt, gây ra hiện tượng nứt đất dọc theo tuyến song song với chân núi và làm rạn nứt nhà cửa, sân vườn của nhân dân.

Như vậy, việc nghi ngờ nhà máy nước xã Tiến Lộc đi vào vận hành và gây nên tình trạng cạn kiệt các giếng nước dân đang sử dụng và gây lún, nứt nhà dân là hoàn toàn có cơ sở.

Tuy nhiên, Cục QLTNN, cũng đề nghị Ban quản lý dự án cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn vùng miền Trung tỉnh Thanh Hóa cần phải thuê đơn vị tư vấn nghiên cứu, đánh giá, xác định rõ nguyên nhân gây rạn nứt nhà, thiệt hại tài sản của dân, báo cáo cơ quan quản lý để có biện pháp khắc phục và các bên liên quan cần kiểm kê đánh giá thiệt hại của dân, làm cơ sở bồi thường theo quy định của pháp luật.

Đinh Ngọc Diệp