Quê hương 'Xô Viết - Nghệ Tĩnh' ngày ấy, bây giờ
Những ngày này quê hương của phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh náo nức, hân hoan bởi những ký ức hào hùng thuở trước. Cách đây 85 năm, dưới ách đô hộ của thực dân Pháp và chế độ phong kiến, người dân chịu bao cơ cực. Phẫn nộ trước chính sách đàn áp của kẻ thù, hàng nghìn nông dân, công chân lấm tay bùn đã nổi dậy đòi dân sinh dân chủ, trong đó Nghệ Tĩnh là nơi đỉnh cao của phong trào cách mạng 1930-1931.
Tượng đài Xô Viết Nghệ Tĩnh ở Can Lộc.
Đỉnh điểm của phong trào này là cuộc biểu tình bắt đầu từ Hưng Nguyên (Nghệ An) vào ngày 12/9/1930, thu hút hàng chục nghìn người tham gia. Tổng Bí thư Lê Duẩn sinh thời đã miêu tả đây là “Trận chiến đấu rung trời chuyển đất; trong đó công nông đã vung ra nghị lực phi thường”.
Chính trong ngày đẫm máu ấy, cuộc bãi công rầm rộ khắp Nghệ Tĩnh đã mở đường cho việc hình thành chính quyền Xô Viết tại các xã thuộc huyện Thanh Chương, Nam Đàn, một phần huyện Anh Sơn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Diễn Châu (Nghệ An) còn ở Hà Tĩnh là các xã thuộc huyện Can Lộc, Nghi Xuân, Hương Khê. Tại các “Làng đỏ”, các ủy ban nhân dân mang tên xã bộ nông, thôn bộ nông, hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã thực sự là chính quyền của nhân dân, đem tự do, dân chủ đến cho người dân lao khổ.
Xô Viết Nghệ Tĩnh tồn tại được gần 5 tháng. Thực dân Pháp tổ chức khủng bố trắng tàn khốc, hàng ngàn người bị bắn tại chỗ không cần xét xử. Hàng vạn người bị bắt. Hàng ngàn nóc nhà bị đốt cháy. Nhân dân Nghệ Tĩnh đã chiến đấu anh dũng và các địa phương đã phối hợp đấu tranh. Nhưng do so sánh lực lượng giữa ta và địch quá chênh lệch, do sự đàn áp, khủng bố tàn bạo của kẻ thù, phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh phải lùi dần và đến cuối năm 1931 thì chấm dứt.
Mặc dầu chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, Xô Viết Nghệ Tĩnh có vị trí lịch sử rất quan trọng. Đây là cuộc tổng diễn tập đầu tiên của Cách mạng Tháng Tám, là kỳ tích đầu tiên của cách mạng Việt Nam, có tiếng vang sâu rộng trong và ngoài nước.
Sáng ngày 11/9, tại TP Vinh, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ tỉnh Nghệ An đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 85 năm Xô Viết Nghệ Tĩnh (12/9/1930 - 12/9/2015)- cao trào cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân đầu tiên ở nước ta do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh; nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tham dự buổi lễ. Phát biểu tại buổi lễ, ông Lê Hồng Anh nhấn mạnh: “Xô Viết Nghệ Tĩnh là cao trào cách mạng đầu tiên của quần chúng công nông do Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức và lãnh đạo, đánh dấu sự chuyển biến căn bản từ tính chất đấu tranh tự phát sang đấu tranh tự giác của phong trào công nhân Việt Nam. Xô Viết Nghệ Tĩnh là sự hội tụ của ý chí kiên cường, bất khuất, lòng yêu nước, ý thức cách mạng của con người xứ Nghệ thà hy sinh chứ không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”.
Hôm nay, nơi hình thành những “Làng đỏ” năm xưa đã thực sự thay da đổi thịt. Can Lộc (Hà Tĩnh) vùng đất giàu truyền thống cách mạng sau những lần tiên phong “chuyển mình” như cải cách ruộng đất, dồn điền đổi thửa, xây dựng nông thôn mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa… một Can Lộc mang dáng dấp hiện đại đã hình thành.
Đây là vùng bán sơn địa, có diện tích tự nhiên trên 30 nghìn ha với 22 xã và 1 thị trấn. Phát huy lợi thế có cả đồng bằng và miền núi, Can Lộc đã có những quyết sách phát triển kinh tế phù hợp cho mỗi vùng, miền. Đặc biệt, từ khi thực hiện phong trào xây dựng nông thôn mới, Can Lộc đã có những đổi thay nhờ cuộc “cánh mạng mới” này.
Về Can Lộc hôm nay, hương lúa mới tỏa ngát trong nắng vàng mùa thu báo hiệu một mùa vàng thắng lợi. Những con đường nhựa, bêtông rộng rãi, những ngôi nhà tầng ngói mới đỏ tươi mọc lên san sát.
Ông Đặng Trần Phong- Phó Chủ tịch UBND huyện Can Lộc cho biết, Can Lộc là một trong 4 huyện đầu tiên của tỉnh Hà Tĩnh có 3 xã về đích nông thôn mới gồm Thiên Lộc, Khánh Lộc, Thanh Lộc. Năm 2015 này có 3 xã đăng ký về đích nữa là Quang Lộc, Thường Nga và Tiến Lộc.
Can Lộc đang quyết tâm thực hiện thành công 4 mũi đột phá trong tái cơ cấu nông nghiệp và giải quyết việc làm cho người lao động; ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất; phát triển du lịch, dịch vụ và đột phá trong xây dựng đội ngũ cán bộ. Phấn đấu có ít nhất 75% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, đưa Can Lộc thành huyện nông thôn mới trước năm 2020.
Còn với Hưng Nguyên (Nghệ An), điểm nổi bật là sự phát triển hài hòa giữa các vùng, miền. Toàn huyện có trên 320 trang trại, gia trại kinh doanh tổng hợp sản xuất khá ổn định, trong đó có những trang trại, gia trại trồng rau, màu và chăn nuôi kết hợp cho thu nhập bình quân trên 500 triệu đồng/ha ở các xã: Hưng Yên Bắc, Hưng Yên Nam, Hưng Nhân, Hưng Phúc, Hưng Thịnh, Hưng Long, Hưng Phú, Hưng Tiến, Hưng Khánh với các sản phẩm chủ yếu như bò lai Sind, lợn siêu nạc, gà, vịt, chanh...
Đến nay, Hưng Nguyên có 2 xã về đích nông thôn mới, phấn đấu đến cuối năm 2015, toàn huyện có 8 xã đạt chuẩn. Những nhà máy, xí nghiệp, doanh nghiệp mọc lên hàng ngày, đan xen ở khắp phố phường ở Hưng Nguyên. Tất cả đã vẽ nên một Hưng Nguyên đổi mới với nhiều gam màu chứa đựng sự phát triển vượt bậc.
...Đi trên những con đường của quê hương phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 85 năm trước, lại nhớ câu thơ: “Kìa Bến Thủy đứng đầu dậy trước/ Nọ Thanh Chương tiếp bước, bước lên/ Nam Ðàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên/ Anh Sơn, Hà Tĩnh một phen dậy rồi”.
Hôm nay, trên chính vùng đất này, hàng loạt những bài ca đi cùng năm tháng, hay những điệu hò, câu ví về công cuộc xây dựng nông thôn mới, về sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa cũng vang lên để ngợi ca những thành quả của thời kỳ đổi mới. Tất cả những điều đó đã góp phần vào bản anh hùng ca của vùng đất “địa linh nhân kiệt”, vùng đất cách mạng quật cường.