Đến Sénégal
Sénégal là một quốc gia châu Phi, trong quá khứ từng có những trang bi hùng. Nơi đây từ thế kỉ 15 từng đã là một đầu mối buôn bán nô lệ quan trọng. Những dòng người từ lục địa đen bị đưa lên những con tàu cũ kĩ để vượt đại dương sang châu Âu, Bắc Mỹ. Tuy nhiên kể từ năm 1960, khi Sénégal giành được độc lập hoàn toàn thì sự hồi sinh của đất nước này là rất mạnh mẽ, cho dù vẫn không thoát khỏi những cuộc nội chiến.
Tượng đài Phục hưng châu Phi
1. Sénégal nằm ở phía tây lục địa châu Phi. Đất đai Sénégal gồm những đồng bằng cát từ phía tây Sahel kéo dài tới tận vùng đồi thấp phía đông nam. Đất nước cũng có những dòng sông nổi tiếng, trong đó có thể kể đến sông Sénégal,sông Gambia và sông Casamance. Cấu tạo địa chất của đất nước này vì thế cũng có những điểm khác biệt: Giữa một bên là mênh mông những trảng cát và một bên là sự uốn lượn của những dòng sông. Đây cũng là quốc gia châu Phi có lượng mưa lớn trung bình hàng năm, với khoảng 600mm, tuy rằng không chia đều cho các vùng lãnh thổ. Ví dụ tạo miền nam đất nước, lượng mưa lên tới 1500mm/năm.
Con số thống kê mới nhất cho thấy, đất nước này có khoảng 11,3 triệu người, khoảng 70% trong số đó sống tại vùng nông thôn. Nhưng dân số phân bố cũng không đều, nơi thuận lợi là 77 người/km², trong khi đó chỉ có 2 người/km² tại các vùng khô cằn phía đông.
Một công trình trung tâm văn hóa cộng đồng tại làng Sinthian
Tương tự như các quốc gia châu Phi khác, Sénégal là quốc gia đa sắc tộc. Cũng chính vì thế mà đây cũng là đất nước của nhiều ngôn ngữ, tuy rằng tiếng Pháp được dùng với tư cách là ngôn ngữ hành chính. Người Wolof là nhóm sắc tộc lớn nhất tại Sénégal chiếm 43% dân số; người Serer (15%) là nhóm đứng thứ hai, tiếp sau là các nhóm sắc tộc khác gồm Fula (24%), Lebou (10%), người Jola (4%), người Mandinka (3%), Toucouleur, Soninke, Bassari…
Tại đây, theo thời gian đã tạo ra một nhóm sắc tộc “không chính thức”- đó là nhóm người lai giữa dân châu Âu da trắng với người da đen bản xứ. Chính cộng đồng người lại này đã tạo ra một vẻ riêng cho Sénégal, bởi họ là cộng đồng khá đông, lại sinh sống chủ yếu ở những vùng kinh tế/xã hội phát triển. Việc mang trong mình hai dòng máu cũng đã tạo ra cho họ “hai truyền thống văn hóa”- nói nhưu nhà nghiên cứu dân tộc học Chritopher Manouella, cũng là một người Lebou gốc Phi lại với người Bồ Đào Nha. Manouella cho rằng, trên thế giới có nhiều nhóm người lai, nhưng đông đảo và hòa quyện nhất có lẽ chỉ tìm thấy ở Sénégal.
Hồ hoa hồng
2. Sénégal không chỉ nổi tiếng với những bãi biển xinh đẹp mà còn có nhiều cảnh quan hấp dẫn khác, trong đó có cả những khu vườn, hòn đảo do con người “sáng tác” ra, vì chúng mang vẻ đẹp của một tác phẩm nghệ thuật sắp đặt. Cách Thủ đô Dakar khoảng 120 mét, có một hòn đảo nhân tạo được làm bằng những đống vỏ sò, ốc từ biển. Khi xây nhà, người ta cũng ốp kín các bức tường bằng vỏ sò, ốc. Hòn đảo nằm trong một khu rừng ngập mặn, khí hậu mát mẻ quanh năm, cũng là nơi thu hút các bầy chim di trú dừng chân nghỉ lại trước khi bước vào một hành trình mới. Người ta gọi nó là “đảo vỏ sò” còn thì trong sổ sách nó không có tên.
Tới Sénégal du khách còn bị níu chân với hồ nước kì lạ có tên là Lac Rose (hồ hoa hổng), bởi nước trong hồ có màu hồng do một số loài vi sinh vật đặc biệt. Khi bình minh hoặc lúc hoàng hôn, mặt hồ có một màu kì lạ đến huyền ảo. Những lúc ấy, người ta có cảm giác như mình đang sống trong một thế giới khác, thế giới của những vị thần.
Sénégal còn gây ấn tượng mạnh với hệ thống chợ quê. Đâu đâu cũng thấy chợ với tất cả sự ồn ã rất đặc biệt. Trong chợ, tất cả các mặt hàng đều được bày bán. Nông sản áp đảo, nhưng đôi khi người ta vẫn tìm được những mặt hàng điện tử cao cấp đắt giá. Chợ thường bám theo bờ sông, nên có cảm giác như người ta họp chợ cả trên sông, tạo ra cảnh trên bến dưới thuyền rất thú vị.
Sénégal còn quyến rũ bởi âm nhạc và những vũ điệu. Ngay cả trong chợ hay những con thuyền, người ta cũng tổ chức hát, múa một cách rất hồn nhiên. Nói như nhà dân tộc học Manouella thì âm nhạc và các điệu nhảy là “món ăn tinh thần” của người Sénégal, nếu không có thì cuộc sống sẽ mất tính thi vị.
Sông Sénégal dài 1.790 km, tạo thành biên giới giữa hai nước Sénégal và Mauritanie. Trên dòng chảy của sông Sénégal có hai đập lớn là đập Manantali tại Mali và đập Maka-Diama tại biên giới Mauritanie-Senegal, gần cửa thoát ra biển nhằm ngăn xâm nhập mặn. Dòng sông xuôi dòng từ Kaédi thì chia làm hai nhánh. Nhánh bên trái gọi là Doué chảy song song với nhánh chính ở phía bắc chừng 200 km thì lại hợp nhất. Quần thể động vật nước ngọt tại lưu vực sông Sénégal có quan hệ chặt chẽ với lưu vực sông Gambia, và cả hai thường được gộp thành một vùng sinh thái duy nhất được gọi là vùng lưu vực Senegal-Gambia. Việc đánh bắt thủy sản trên sông Sénégal tới nay vẫn theo lối truyền thống, vì thế hệ sinh thái của dòng sông vẫn được bảo tồn.
LÃ THẾ TUẤN