Không mạnh tay, khó trị tận gốc phân bón giả
Mặc dù nhà quản lý đã có nhiều động thái, nỗ lực đưa ra các giải pháp nhằm ngăn chặn, xử lý… song tình trạng phân bón giả, kém chất lượng vẫn tràn lan khiến người nông dân “thiệt đơn thiệt kép”. Nguy hại hơn, thực trạng này đang đẩy ngành nông sản Việt Nam đứng trước nguy cơ bị tổn hại thương hiệu, uy tín khi mà hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng.
Nạn phân bón giả, phân bón kém chất lượng đã và đang hoành gây đau đầu cho nhà quản lý, khiến người nông dân lâm cảnh “tiền mất tật mang”. Một con số thống kê của nhà quản lý cho biết, nạn phân bón giả, kém chất lượng hoành hành khiến Việt Nam thiệt hại mỗi năm đến 2 tỷ USD.
Mặc dù cơ quan chức năng đã vào cuộc “tuyên chiến” với vấn nạn này, nhiều nghị định nhằm thắt chặt quản lý thị trường phân bón, song 10 năm qua, thực trạng mỗi lúc một nghiêm trọng hơn. Dư luận xã hội đã từng chứng kiến nạn phân bón giả hoành hành người nông dân các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long hồi năm 2013. Thời điểm đó, bà con nông dân các tỉnh Kiên Giang, Cần Thơ đã phải chịu cảnh thất thu mùa dưa hấu, mùa khoai lang, lúa không trổ bông… vì sử dụng phải phân bón NPK kém chất lượng.
Và những tháng đầu năm 2015, hàng loạt vụ vi phạm trong sản xuất phân bón giả, kém chất lượng đã được cơ quan chức năng phanh phui, tịch thu nhiều tỷ đồng.
Điều đáng nói, trong khi người nông dân quay quắt vì vấn nạn này, báo giới cũng liên tục nêu lên những bức xúc của dư luận xã hội liên quan đến vấn đề này, phía nhà quản lý, các cơ quan chức năng cũng vào cuộc, thường xuyên tăng cường lực lượng kiểm tra, kiểm soát gắt gao, nhưng, dường như do lợi nhuận kiếm được quá lớn từ việc làm phi pháp này, nên tình trạng phân bón giả, kém chất lượng hầu như không có dấu hiệu thuyên giảm. Cuộc chiến với vấn nạn này cả một thập kỷ qua vẫn nan giải, và ngày một phức tạp hơn.
Giới chuyên gia nhìn nhận, trong khi tại các quốc gia có tỷ trọng nông nghiệp lớn và những quốc gia phát triển chỉ sử dụng khoảng 20-30 loại phân bón, thì tại Việt Nam, có tới hàng nghìn chủng loại phân bón (Trên 5000 loại có tên trong danh mục chính thức, còn thực tế phải có tới 7.000 loại phân bón trên thị trường – PV). Hàng ngàn đại lý, cửa hàng kinh doanh. Dường như chính chế tài của chúng ta vẫn đang quá nương tay, khiến cho người người kinh doanh, nhà nhà mở đại lý.
Để thực trạng, vấn nạn phân bón giả vẫn hoành hành ngang nhiên trong nhiều năm qua, theo ông Nguyễn Sỹ Cương - Đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận, một phần là do sự buông lỏng quản lý của các cơ quan chức năng. Theo vị Đại biểu Quốc hội này, có những trường hợp DN bị phát hiện nhiều lần kinh doanh, sản xuất phân bón giả, kém chất lượng, quảng cáo không đúng sự thật… song việc xử lý chỉ dừng lại ở “vi phạm hành chính”. Chính vì chế tài xử lý quá nhẹ tay, nên nhiều đối tượng, DN trở nên “nhờn thuốc”.
Bởi vậy, nhiều ý kiến đề xuất, gia tăng chế tài xử phạt, nghiêm trị những đối tượng sản xuất, kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng thay vì chỉ xử phạt theo kiểu “làm cho có” như hiện nay.