Nhà máy sắn 'bức tử' môi trường

Hệ thống xử lý chất thải, nước thải chưa được ngành chức năng
kiểm định và công nhận nhưng nhà máy sắn Văn Yên
lại tiếp tục sản xuất và xả thải ra môi trường.

Âm thầm hạ độc

Nhà máy sắn Văn Yên thuộc Công ty cổ phần Nông lâm sản, thực phẩm Yên Bái tại địa bàn xã Đông Cuông có 2 dây chuyền chế biến tinh bột sắn với công suất hơn 20.000 tấn tinh bột/năm. Từ khi nhà máy bước vào hoạt động sản xuất, mỗi ngày thải ra môi trường hàng trăm tấn bã sắn và hàng nghìn mét khối nước thải khiến môi trường xung quanh bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Đứng cách nhà máy rất xa nhưng chúng tôi vẫn nhận thấy cột khói trắng xóa cuồn cuộn tuôn trào. Kèm theo đó là mùi xú uế nồng nặc đặc trưng của sắn thối như bóp nghẹt lá phổi.

Người dân sống gần nhà máy sắn cho biết, nhiều năm qua, bà con luôn phải sống chung với ô nhiễm và nhiều hệ lụy do nhà máy sắn gây ra. Nhà máy hoạt động suốt ngày đêm gây mùi hôi thối khó chịu cộng với tiếng ồn khiến nhiều người mất ăn, mất ngủ.

“Ở nơi khác sống chung với lũ còn chúng tôi sống chung với mùi hôi thối. Mấy năm đầu nhà máy hoạt động người dân xung quanh không tài nào chịu được, mùi thối buốt đến tận óc, bưng bát cơm mà đúng lúc gió thì chỉ có nôn ọe. Người lớn đã đành chỉ lo cho các cháu nhỏ bị ảnh hưởng đến sức khỏe…” - anh Đỗ Văn H. người dân xã Đông Cuông bức xúc.

Theo quan sát của chúng tôi, tại khu vực sản xuất của nhà máy sắn Văn Yên có nhiều lớp bùn đen nhão nhoét, nước thải đen kịt chảy lênh láng. Bã sắn vương vãi khắp nơi bốc mùi hôi thối nồng nặc. Dưới ao chứa chất thải, nước thải đen kịt, nổi váng mùi hôi thối sặc lên khiến đầu chúng tôi buốt đến tận óc.

Không dừng lại ở việc gây hôi thối ảnh hưởng đến người dân, Nhà máy sắn Văn Yên còn ngang nhiên xả nước thải độc hại, âm thầm “hạ độc” sông Hồng hàng chục năm qua.

Ngoài ra, lượng nước thải từ các hồ chứa của nhà máy này rò rỉ ra ngoài khiến đất đai, nguồn nước xung quanh nhà máy cũng bị ảnh hưởng. Theo phản ánh, nguồn nước ở các giếng đào để sinh của người dân xung quanh thỉnh thoảng có mùi lạ khiến nhiều người “nhắm mắt dùng liều” mà lòng thì ngay ngáy lo.

Chi cục Bảo vệ môi trường Yên Bái xác nhận, Nhà máy sắn Văn Yên là 1 trong 13 cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng của tỉnh Yên Bái cần phải kiểm tra, xử lý dứt điểm.

Nhờn luật

Nói về công tác bảo vệ môi trường của Nhà máy sắn Văn Yên, ông Phạm Thanh Mỹ- Phó Chủ tịch UBND xã Đông Cuông cho biết, trước kia nhà máy sắn rất ô nhiễm, người dân kêu ca rất nhiều. Gần đây nhà máy xây dựng hệ thống xử lý nước thải có đỡ hơn nhưng không thể triệt để được. Theo ông Mỹ, xã cũng không nắm được các đầu xả thải của nhà máy sắn Văn Yên xả ra đâu.

Liên quan đến vấn đề trên, theo ông Hoàng Xuân Hùng - Phó trưởng Phòng TN&MT huyện Văn Yên, các báo cáo giám sát môi trường, nhà máy sắn gửi trực tiếp về Sở TN&MT tỉnh nên Phòng không có. Hiện Nhà máy đang đầu tư hệ thống xử lý nước thải nhưng chưa được kiểm định và công nhận.

Trong buổi làm việc với phóng viên, một mặt ông Hoàng Xuân Hùng khẳng định môi trường ở nhà máy sắn đã được cải thiện hơn trước nhưng sau đó cũng ông lại thừa nhận “Từ đầu năm 2015, Phòng TN&MT chưa xuống nhà máy sắn Văn Yên kiểm tra lần nào và…Họ chạy máy sản xuất khi nào không thông tin lại cho Phòng Tài nguyên biết”.

Trao đổi với phóng viên, ông Hà Mạnh Cường- Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Yên Bái cho biết: Trong những năm trước đây nhà máy cũng có biện pháp đầu tư xử lý chất thải nhưng chưa triệt để. Đầu năm 2015, Sở đã mời và phối hợp với Thanh tra của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT) thanh tra, kiểm tra công tác bảo vệ môi trường tại Nhà máy sắn Văn Yên.

Qua kiểm tra, phát hiện hành vi xả thải không đảm bảo chất lượng nên đã xử phạt hơn 500 triệu đồng. Sau khi bị xử phạt, nhà máy sắn đã đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải trị giá 13 tỷ đồng nhưng chưa hoàn thành.

Cũng theo ông Hà Mạnh Cường, năm nay nhà máy sắn bắt đầu hoạt động sản xuất từ tháng 11 nhưng vì họ đang vận hành tạm thời để căn chỉnh nên sở chưa can thiệp. Thông thường về nguyên tắc khi đi vào vận hành chính thức, nếu có sai phạm Sở sẽ có ý kiến.

Phóng viên đề cập vấn đề, vậy nhà máy đã hoạt động sản xuất và Sở TN&MT chưa đánh giá công trình xử lý nước thải thì nước xả thải của nhà máy sắn Văn Yên ra sông Hồng có bị ô nhiễm hay không? Ông Cường cho biết, sắp tới Sở TN&MT sẽ lên nhà máy kiểm tra.

Khi đề nghị xem kết quả Báo cáo quan trắc, giám sát môi trường của Nhà máy sắn Văn Yên thì ông Đào Xuân Hồng- Chi cục Phó Chi cục Bảo vệ môi trường cho biết, hồ sơ tài liệu đang để ở trụ sở Chi cục. Cùng lúc, ông Cường lại khẳng định, từ đầu năm 2015 đến nay nhà máy sắn Văn Yên chưa có báo cáo kết quả quan trắc môi trường.

Theo quy định, các nhà máy, xí nghiệp phải có báo cáo giám sát môi trường định kỳ tại cơ sở gửi về cơ quan thẩm quyền 6 tháng một lần. Vậy Sở TN&MT tỉnh Yên Bái cho rằng nhà máy sắn Văn Yên chưa có báo cáo thì liệu nhà máy này có làm đúng quy định?

Được biết do chưa đầu tư hệ thống xử lý chất thải đạt quy chuẩn và liên tục xả chất thải độc hại ra môi trường nên Nhà máy sắn Văn Yên nhiều lần bị ngành chức năng bị xử phạt hành chính số tiền lên tới hàng trăm triệu đồng. Mới đây nhất, Tổng Cục môi trường- Bộ TN&MT đã có Quyết định về việc xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đối với nhà máy sắn Văn Yên với tổng mức tiền phạt là hơn 509 triệu đồng.

Biện pháp khắc phục cho các hành vi vi phạm là buộc công ty phải thực hiện nâng cấp, cải tạo hệ thống xử lý nước thải, đảm bảo nước thải sau xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải.

Để có thông tin khách quan nhất về việc nhà máy sắn Văn Yên đã khắc phục hệ thống xử lý chất thải hay chưa, chúng tôi liên lệ với Công ty cổ phần Nông lâm sản, thực phẩm Yên Bái (cơ quan chủ quản của nhà máy sắn Văn Yên) để trao đổi về công tác bảo vệ môi trường tại nhà máy nhưng không hiểu có gì khuất tất mà công ty này đã né tránh.

Ngay cả khi, ông Hà Mạnh Cường- Phó Giám đốc sở TN&MT tỉnh Yên Bái liên hệ với công ty để cán bộ Sở TN&MT cùng phóng viên xuống cơ sở khảo sát thì lãnh đạo công ty này vẫn một mực từ chối.

Đức Sơn