Phù phép

Kiểm tra nhà thuốc.

Hơn 500.000 đơn vị thuốc quá hạn sử dụng- là chuyện không hề nhỏ bởi nó liên quan tới sức khỏe và tính mạng của rất nhiều người. Không gọi là chuyện lớn sao được, khi mà tử thần luôn có mặt ở những viên thuốc, gói thuốc, lọ thuốc- nếu như chúng là đồ giả, hết đát. Và liệu chúng có trà trộn vào những nhà thuốc được coi là chuẩn GDP để gây họa cho người có nhu cầu mua thuốc chữa bệnh?

Trước khi tung ra thị trường một loại thuốc nào đó, các hãng sản xuất đều tiến hành nghiên cứu rất tỉ mỉ về hiệu quả điều trị, độc tính, tác dụng phụ, tương tác thuốc và thời gian hiệu lực. Lấy thí dụ một loại thuốc mà hạn sử dụng ghi là tháng 12/2015 thì không có nghĩa là nó vẫn còn dùng được cho đến ngày 31/12/2015, mà ngay từ đầu tháng 12, tính chất thuốc đã bị thay đổi - nhất là những loại thuốc tim mạch, tiểu đường, thuốc ức chế suy giảm miễn dịch và một số kháng sinh…, hiệu lực thuốc giảm đi ít nhất là 5% tùy từng loại, thậm chí có loại giảm đến 30%.

Nếu điều kiện bảo quản kém, thí dụ như để thuốc ở nơi có nhiệt độ trên 30 độ C, hoặc bị nắng chiếu vào thường xuyên, thuốc bị biến màu, vỡ vụn, chảy nước thì hiệu lực thuốc còn giảm nhiều hơn nữa, chưa kể hoạt chất của thuốc quá hạn sẽ tự biến đổi sang một dạng chất khác, không giống như hoạt chất ban đầu.

Sử dụng thuốc hết hạn không chỉ không có tác dụng trị bệnh thậm chí còn gây hại cho sức khỏe, TS Võ Xuân Sơn, bác sĩ phẫu thuật hàng đầu cho biết, hạn sử dụng của thuốc là để bảo đảm trong khoảng thời gian đó với điều kiện bảo quản như hãng sản xuất khuyến cáo, chất lượng thuốc không bị thay đổi. Khi thuốc bị hết hạn sử dụng, đồng nghĩa với việc người ta sẽ không biết được đâu là mặt lợi, mặt hại của chúng.

Thậm chí, chúng có thể gây độc vì sự biến đổi chất của thuốc, gây nguy hiểm cho người bệnh. Mức độ nguy hại tùy theo thuốc đó bị biến chất thế nào sau thời hạn sử dụng. Một số loại không gây tác dụng tức thì song hậu quả lâu dài rất khó lường.

“Tuyệt đối không được bán ra và sử dụng thuốc đã hết hạn. Hành động thay đổi hạn sử dụng và tung ra thị trường số lượng lớn thuốc đã hết hạn có nghĩa họ đang mạo hiểm cuộc sống của người sử dụng. Trước hết, điều này là phi pháp, đặc biệt xét về mặt đạo đức nghề y, đó là một tội ác, thậm chí là hành vi giết người”- TS Võ Xuân Sơn cảnh báo.

Thuốc quá hạn được phù phép nâng hạn sử dụng rồi tung ra thị trường bán cho người bệnh không phải lần đầu xảy ra. Vậy, tại sao hành vi đầu độc thầm lặng này vẫn tồn tại? Sở dĩ thuốc quá hạn vẫn còn đất sống là bởi thói quen mua thuốc không cần kê đơn của người Việt dẫn đến hàng vạn nhà thuốc có chuẩn GDP nhưng vẫn không thiếu thuốc kém chất lượng được bán ra thị trường.

Thuốc nhập lậu, thuốc quá “đát”, thuốc giả...có thể được bày bán bất kỳ cửa hàng thuốc nào khiến ai cũng có thể đến mua trong khi chất lượng không thể kiểm soát nổi.

Trong khi đó, hành vi xử phạt những kẻ tung thuốc kém chất lượng ra thị trường thì vẫn chỉ dừng ở xử lý hành chính mà không truy cứu trách nhiệm hình sự, vẫn cứ phạt rồi cho tồn tại cho nên “thuốc bẩn”, “thuốc độc” cứ ngang nhiên qua mặt cơ quan chức năng ngày ngày bào mòn sức khỏe của nhân dân.

Để ngăn chặn việc lưu hành, tiêu thụ thuốc quá hạn dùng, cần có sự phối hợp giữa người bệnh, cửa hàng thuốc, hãng sản xuất hoặc nhập khẩu thuốc... nhưng quan trong nhất phải là các cơ quan chức năng. Ngành Y tế cần tăng cường kiểm tra các nhà thuốc, các phòng khám tư, Khoa Dược của các bệnh viện. Cơ quan quản lý thị trường cần nghiêm khắc thực hiện các biện pháp chế tài theo luật - dù chỉ là 1 vỉ thuốc quá “đát”. Còn với các hãng sản xuất, nhập khẩu thuốc, chất lượng vẫn là ưu tiên hàng đầu để đảm bảo an toàn tính mạng cho bệnh nhân…

Sự việc hơn 500.000 đơn vị thuốc tân dược các loại được phù phép, nâng hạn mới đây một lần nữa cảnh báo về công tác quản lý các sản phẩm dược, đòi hỏi các cơ quan chức năng vào cuộc quyết liệt để tạo niềm tin cho người dân cũng như không để một số người trục lợi bằng chính hành vi coi thường sức khỏe, mạng sống của con người như vậy.

Lục Bình