Xé rào lãi suất

Thanh khoản căng?

Ngay từ đầu năm, đà leo thang của lãi suất vẫn chưa có hồi kết. Các ngân hàng thương mại trước sức ép cơ cấu lại nguồn vốn cho vay trung và dài hạn đã phải nâng lãi suất mạnh hơn. Đỉnh của lãi suất huy động trong tuần này dành cho Ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank). Cụ thể ngân hàng này vừa tung ra chương trình khuyến mại huy động vốn với lãi suất hấp dẫn. Với số tiền gửi 10 tỷ đồng, ở các kỳ hạn dài từ 36 tháng trở lên, khoản lãi cuối kỳ mà khách hàng nhận được 8%/năm.

Con số 8% được nhìn nhận là mức lãi suất huy động VND cao nhất trong hệ thống các tổ chức tín dụng tính đến thời điểm hiện nay. Khi mà phần lớn các ngân hàng thương mại như: VP Bank, Bản Việt Bank… đang mời chào khách hàng gửi tiền với lãi suất 7,4-7,5%/năm cho kỳ hạn 6 tháng trở lên.

Cũng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, cơ quan này quy định trần lãi suất huy động áp dụng ở các kỳ hạn ngắn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 5,5%/năm, còn các kỳ hạn dài ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng được tự quyết. Như vậy, đã có một số ngân hàng TMCP “xé rào” lãi suất huy động.

Đường cong lãi suất tái xuất hiện, các ngân hàng thương mại từ quy mô lớn đến nhỏ đều đua tăng lãi suất huy động tiền gửi Việt Nam đồng. Và trước diễn biến này, Phó tổng giám đốc một ngân hàng TMCP cho rằng không đáng quan ngại lắm. Các ngân hàng cũng chỉ tăng lãi suất ở kỳ hạn dài nhằm mục tiêu giải quyết tình trạng mất cân đối kỳ hạn giữa huy động và cho vay. Hiện vốn huy động kỳ hạn 3 – 6 tháng vẫn cao, chiếm đến 70% trong tổng huy động. Tuy nhiên, câu chuyện không đơn giản như vậy. Điều chỉnh lãi suất chủ yếu phụ thuộc vào xu hướng lạm phát. Hiện nay xu hướng lạm phát thấp vẫn đang tiếp diễn (2 tháng đầu năm tăng 0,42%), như vậy ít có khả năng lãi suất tăng theo lạm phát.

Trao đổi với Đại Đoàn Kết chiều 29/2, chuyên gia ngành tài chính ngân hàng - TS. Nguyễn Trí Hiếu nói, lãi suất huy động đang tăng mạnh xuất phát từ nguyên nhân: Nhằm giải quyết vấn đề mất cân đối giữa huy động và cho vay. Các ngân hàng cần vốn để cho vay sản xuất ngay từ đầu năm, thanh khoản ngân hàng có dấu hiệu căng nên buộc phải dâng lãi suất huy động. “Việc tín dụng tăng trưởng buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất huy động” – TS. Hiếu nhấn mạnh.

Và điều này cũng khá trùng khớp với Báo cáo của Bộ Kế hoạch Đầu tư tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2016 diễn ra hôm qua (29/2), khi mà báo cáo có nhấn mạnh: Điểm tích cực về tình hình kinh tế - xã hội 2 tháng đầu năm là tăng trưởng tín dụng tăng cao so với cùng kỳ.

Các ngân hàng vào cuộc đua nâng lãi suất.

Khó giảm lãi suất cho vay

Lãi suất huy động tăng mạnh, và rộng và điều này chắc chắn tác động đến lãi suất cho vay. Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ của NHNN, ông Bùi Quốc Dũng thừa nhận, việc ổn định lãi suất ở mặt bằng hiện nay là một thách thức lớn với NHNN trong năm 2016, bởi có nhiều yếu tố tác động. Thứ nhất, lạm phát được dự báo quanh mức 4-5% trong năm 2016 so với mức chỉ 0,6% của năm 2015. Thứ hai, mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2016 cũng cao hơn năm 2015, kéo theo nhu cầu tín dụng. Thứ ba, lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm tăng mạnh (từ mức 5,4%/năm lên gần 7%/năm trong năm 2015) cũng là yếu tố tác động mạnh lên lãi suất. Mặc dù vậy, ông Dũng khẳng định, năm 2016, NHNN sẽ thực hiện nhiều giải pháp để ổn định và phấn đấu giảm nhẹ mặt bằng lãi suất trung và dài hạn trong năm 2016.

TS. Nguyễn Trí Hiếu khẳng định: Tôi vẫn giữ vững quan điểm lãi suất cho vay khó giảm. Bởi thứ nhất tăng trưởng tín dụng bất động sản vẫn tăng mạnh. Thứ hai, do chính mục tiêu hạn chế đầu cơ USD của Ngân hàng Nhà nước, buộc ngân hàng thương mại phải giữ chênh lệch lãi suất cao giữa tiền đồng và USD.

Theo chỉ đạo mới nhất từ phía NHNN: Các tổ chức tín dụng, Ngân hàng thương mại thực hiện nghiêm túc các quy định về lãi suất; áp dụng mức lãi suất cho vay hợp lý trên cơ sở lãi suất huy động và mức độ rủi ro của khoản vay, chia sẻ khó khăn với khách hàng vay, đảm bảo an toàn tài chính trong hoạt động.

Thúy Hằng