Nuông chiều sinh… tùy tiện

Petrolimex đã ban hành định mức hao hụt xăng dầu cao hơn thực tế
từ 35 - 48%, làm đội giá vốn. Ảnh: Hoàng Long.

Cụ thể, cuối năm 2008, dù Bộ Công thương đã ban hành quyết định bãi bỏ việc phân loại giá bán lẻ xăng dầu theo địa bàn vùng 1 và vùng 2 (giá bán lẻ xăng dầu được tăng thêm tối đa 2% so với vùng 1), nhưng Petrolimex vẫn tiếp tục thực hiện giá bán lẻ vùng 2, thu lợi bất chính gần 2.800 tỷ đồng từ túi người tiêu dùng.

Không chỉ vi phạm Pháp lệnh Giá, Petrolimex cũng không nghiêm túc đối với Nghị định của Chính phủ. Bởi thế, Tập đoàn này đã không điều chỉnh tăng, giảm giá xăng, dầu theo đúng Nghị định 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Theo quy định, Petrolimex phải quyết định giá bán nội bộ cho các công ty xăng dầu thành viên dựa trên giá bán lẻ của liên bộ Tài chính – Công thương. Song, ở một số thời điểm, liên bộ điều chỉnh giảm giá xăng thì Petrolimex lại điều chỉnh tăng giá bán nội bộ (kiếm lợi gần 150 tỷ đồng), có thời điểm liên bộ điều chỉnh tăng thì Petrolimex lại giảm giá nội bộ giúp các công ty thành viên hường lợi gần 770 tỷ đồng.

Đáng chú ý, theo quy định thì giá cơ sở và giá bán lẻ xăng dầu phải do liên bộ Tài chính – Công thương quyết định, song 2 cơ quan này đã không làm tròn chức trách, để mặc cho Petrolimex tự xây dựng giá cơ sở. Do vậy Petrolimex đã tự ý mua thông tin về giá xăng dầu thế giới trên tờ “Platt’s Singapore” để xây dựng giá cơ sở xăng dầu.

Còn nữa, từ quý II-2010 đến tháng 6/2013, khi liên bộ Tài chính-Công thương xây dựng giá cơ sở xăng dầu đã lấy số liệu do Petrolimex định sẵn (xăng Ron 92 là 2,5 USD/ thùng, dầu diesel 0,05S là 2,5 USD/ thùng, dầu hỏa là 3 USD/ thùng...), trong khi thực tế chi phí vận tải và bảo hiểm xăng dầu nhập khẩu về đến cảng Việt Nam cao nhất là xăng Ron 92 mới chỉ tới 1,79 USD/ thùng.

Do cơ quan quản lý nhà nước buông lỏng thiếu kiểm soát nên giai đoạn 2010-2013, chi phí vận tải và bảo hiểm trong cấu thành giá cơ sở cao hơn thực tế 67,6 triệu USD. Ngoài ra, Petrolimex đã ban hành định mức hao hụt xăng dầu cao hơn thực tế từ 35 - 48%, làm đội giá vốn. Chính những yếu tố trên dẫn đến tăng giá bán xăng dầu, gây thiệt hại lớn cho người tiêu dùng.

Chả trách lương, thưởng của cán bộ, nhân viên Petrolimex cao ngất ngưởng. Không chỉ vi phạm các quy định của Nhà nước về giá, Petrolimex còn “tạo điều kiện” giúp các công ty con hưởng lợi không đúng theo quy định. Thay vì mời thầu, chọn đơn vị vận tải có năng lực, giá rẻ, Petrolimex lại thuê tàu chở xăng dầu của chính công ty thành viên với giá cao hơn giá của các đơn vị khác khiến giá cơ sở xăng dầu bị tăng lên. Trong khi góp 51% vốn điều lệ tại Công ty cổ phần vận tải xăng dầu Vipco, Petrolimex lại ký hợp đồng thuê tàu của chính đơn vị này, tăng chi phí vận chuyển 379 tỷ đồng so với thực tế.

Nghiêm trọng hơn, Petrolimex không chỉ đầu tư ngoài ngành “chui” khi chưa được phép của Bộ Công thương mà còn không chấp hành quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc thoái vốn ngoài ngành, dẫn đến nguy cơ mất vốn. Petrolimex đã đầu tư tài chính ngoài ngành nghề kinh doanh chính như: Ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản với tổng số tiền trên 2.200 tỷ đồng: Đầu tư tăng vốn vào PG Bank 400 tỷ đồng (chiếm 40% vốn điều lệ), Công ty CP bảo hiểm Petrolimex 171 tỷ đồng (chiếm 51% vốn điều lệ)...

Không chịu kém cạnh công ty mẹ, Công ty Xăng dầu khu vực II và Công ty TNHH MTV Vipco Hạ Long đã ký hợp đồng bán tái xuất xăng dầu, cho phép bên mua chậm thanh toán nhưng không có điều kiện để đảm bảo thu hồi, làm phát sinh công nợ khó đòi 278.000 USD, có nguy cơ mất vốn. Đặc biệt, Công ty thành viên Vipco đầu tư 56,1 tỷ đồng vào Công ty CP An Phú, nguy cơ mất vốn cao do kinh doanh thua lỗ.

Khi góp vốn hợp tác đầu tư với Công ty TNHH thương mại dịch vụ sản xuất Thiên Lộc Phú, Vipco đã chuyển 72,5 tỷ đồng vào tài khoản chung do Công ty Thiên Lộc Phú làm chủ tài khoản, sau đó đồng ý cho Thiên Lộc Phú rút ra 20,1 tỷ đồng không có căn cứ... Đây là hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng do vốn gần như không thể thu hồi.

TTCP còn chỉ ra hàng loạt sai phạm khác của Petrolimex và các công ty thành viên, cũng như sự yếu kém trong công tác quản lý nhà nước của liên bộ Tài chính – Công thương mà trong khuôn khổ bài viết không thể chuyển tải hết. Điều đáng tiếc là thay vì dũng cảm nhận trách nhiệm để có hướng khắc phục hậu quả thì cả Petrolimex và liên bộ Tài chính – Công thương đều đồng loạt “phản pháo” lại TTCP và “kêu oan”.

Tuy nhiên, Phó Thủ tưởng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: TTCP đã tiến hành thanh tra một cách nghiêm túc, có trách nhiệm, đã làm rõ một số tồn tại, thiếu sót, sai phạm về cơ chế chính sách, quản lý, sử dụng vốn và tài sản tại Petrolimex. Hy vọng tới đây, người tiêu dùng sẽ không bị “móc túi” bởi các chiêu trò của doanh nghiệp, sự buông lỏng quản lý của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Lê Anh Đức