Bộ Công Thương: Giá thép dài và phôi thép tăng là hợp lý…

Thị trường thép chao đảo trước quyết định áp thuế tự vệ.

Bộ Công Thương vừa chính thức phát đi văn bản thông tin cụ thể về việc điều tra áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời đối với phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam (SG04).

Văn bản nêu rõ: Sau khi Bộ Công Thương ra quyết định điều tra, Bộ đã gửi Thông báo điều tra đến các bên liên quan bao gồm: Các nhà sản xuất trong nước, các nhà nhập khẩu, Đại sứ quán các nước có liên quan và Thông báo theo quy định của WTO cũng như xác minh số liệu nhập khẩu từ Tổng cục Hải quan.

Ngày 30/12/2015, Bộ Công Thương đã gửi bản câu hỏi điều tra đến tất cả các bên liên quan. Sau đó, cơ quan điều tra đã tiến hành thẩm tra tại chỗ các DN sản xuất trong nước để xác minh số liệu trong bản trả lời câu hỏi điều tra có phù hợp với hệ thống sổ sách kế toán của DN hay không.

Trên cơ sở đó, cơ quan điều tra đã hoàn thành báo cáo sơ bộ trình Bộ Công Thương và đưa ra kiến nghị áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời đối với hai sản phẩm thép nhập khẩu căn cứ trên các nội dung sau: Kết luận sơ bộ cho thấy có sự gia tăng nhập khẩu đột biến đối với phôi thép và thép dài, đặc biệt là phôi thép; Kết luận sơ bộ cho thấy ngành sản xuất trong nước đang hứng chịu thiệt hại từ việc nhập khẩu gia tăng, đặc biệt là với các doanh nghiệp sản xuất phôi thép.

Lượng sản xuất năm 2015 chỉ tăng hơn 1% so với năm 2014 trong khi con số này của năm trước là gần 10%. Công suất sử dụng của ngành phôi thép giảm từ gần 60% năm 2014 xuống còn dưới 50% năm 2015. Nhìn chung, công suất thực tế của ngành sản xuất trong nước mới chỉ bằng gần một nửa công suất thiết kế. Tốc độ gia tăng bán hàng năm 2015 của ngành sản xuất trong nước chỉ bằng khoảng ¼ so với tốc độ tăng trưởng tiêu thụ trong nước. Thị phần phôi thép và thép dài nhập khẩu năm 2015 đã tăng mạnh và chiếm tương ứng gần 30% và 20% trên tổng tiêu dùng trong nước, gấp 3 lần thị phần năm 2013.

Chỉ trong vòng 2 tháng đầu năm 2016, lượng phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam tăng đột biến. Đặc biệt, nhập khẩu phôi thép tháng 1/2016 là 339,768 tấn, tăng 231,83% so với tháng 1/2015. Giá phôi thép nhập khẩu bình quân trong tháng 1/2016 là 269 USD/Tấn, giảm 67,6% so với cùng kỳ 2015.

Nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, với tốc độ này, lượng nhập khẩu phôi thép cả năm 2016 vào Việt Nam sẽ lên tới 4-5 triệu tấn trong năm 2016, gần bằng với lượng sản xuất trong nước năm 2015. Dưới tác động của lượng nhập khẩu quá lớn đó, các nhà máy sản xuất phôi thép còn lại của Việt Nam sẽ không chỉ tạm ngừng sản xuất hoặc sản xuất cầm chừng như trong năm 2015 mà có thể sẽ phải đóng cửa ngay lập tức.

Về các ý kiến cho rằng phôi thép nhập khẩu giá rẻ của Trung Quốc không gây ảnh hưởng đến thị trường trong nước và ngành sản xuất thép trong nước không chịu thiệt hại từ việc phôi thép bán giá rẻ của Trung Quốc, Bộ Công Thương có ý kiến như sau:

Để xác định thiệt hại do phôi thép nhập khẩu đối với ngành sản xuất trong nước, Bộ Công Thương đã tiến hành thẩm tra tại chỗ đối với các công ty sản xuất phôi thép trong nước ngay sau khi nhận được Bản trả lời câu hỏi điều tra của các doanh nghiệp này.

Kết quả thẩm tra các doanh nghiệp cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp sản xuất phôi thép trong nước đều chịu thiệt hại nghiêm trọng từ việc giá bán phôi thép Trung Quốc sụt giảm nhanh chóng trong thời gian gần đây, đặc biệt trong năm 2015 (giảm 27%). Các chỉ số về doanh thu, lợi nhuận và công suất sử dụng của Ngành sản xuất phôi thép trong nước đều sụt giảm mạnh, tồn kho gia tăng trong năm 2015.

Những doanh nghiệp chỉ sản xuất phôi hầu như đã phải dừng lò hoặc hoạt động cầm chừng, ảnh hưởng lớn đến lực lượng lao động trong ngành. Trong đó, công ty thép Việt Trung (công suất 500.000 tấn/năm) đã phải dừng sản xuất, có nguy cơ phải đóng cửa mặc dù mới chỉ đi vào hoạt động từ năm 2014.

Căn cứ trên các số liệu về lượng nhập khẩu phôi thép gia tăng đột biến, cơ quan điều tra đã tính toán và chứng minh có hiện tượng ép giá và kìm giá của phôi thép nhập khẩu đối với hàng hóa trong nước.

Như vậy có thể thấy quyết định về việc áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời được đưa ra dựa trên kết luận điều tra và thẩm tra tại chỗ, phù hợp với các quy định của WTO và pháp luật Việt Nam. Báo cáo điều tra chi tiết đã được gửi tới các bên quan tâm đến vụ việc để góp ý và bình luận, đảm bảo tính minh bạch của vụ việc điều tra.

Theo Bộ Công Thương, có thể trong thời gian tới, giá thép dài và phôi thép sẽ tăng ở một mức độ nhất định để đảm bảo lợi nhuận hợp lý của ngành sản xuất trong nước nói chung, không phải của riêng một công ty nào. Điều này là phù hợp với mục tiêu của biện pháp tự vệ và để giảm bớt thiệt hại của ngành sản xuất trong nước.

Duy Phương