Chỉ tiêu 'mỗi ngày một tiến sĩ': Vẫn ít

Quang cảnh buổi họp báo.

“350 chỉ tiêu/năm là ít”

Thông tin từ website của GASS cho biết, từ ngày 1/1 đến ngày 11/4, nơi đây đã có 58 tiến sĩ bảo vệ thành công. Trong khi đó, cả năm 2015, Học viện có 165 tiến sĩ (TS).

So với các cơ sở giáo dục khác, năng suất đào tạo tiến sĩ của GASS được đánh giá là “vượt trội”. Câu hỏi dư luận đặt ra là liệu có sự dễ dãi trong việc thông qua các luận án TS hay không? Đặc biệt khi nhìn vào tên một số đề tài đã bảo vệ thành công như: “Đặc điểm giao tiếp với dân của Chủ tịch UBND xã”, “Hành vi nịnh trong tiếng Việt”, “Câu bị động trong Tiếng Anh và các phương thức dịch sang Tiếng Việt”... dư luận không khỏi nghi ngờ về giá trị thực tiễn, những đóng góp của luận án đối với chuyên ngành nói riêng và xã hội nói chung.

Để rộng đường dư luận, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã tổ chức buổi họp báo với sự tham gia của lãnh đạo Viện, Học viện, người hướng dẫn và nghiên cứu sinh trực tiếp thực hiện một số luận án “bị dư luận đặt dấu hỏi”.

PGS.TS Võ Khánh Vinh- Giám đốc Học viện Khoa học xã hội (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) cho biết, Học viện được thành lập trên cơ sở hợp nhất 17 cơ sở đào tạo TS đầu tiên. Đây là những cơ sở được giao nhiệm vụ đào tạo TS đầu tiên vào năm 1978. Hiện Học viện có 20 khoa, đào tạo 36 ngành TS. “Chỉ tiêu hàng năm của Học viện là 350, chia đều cho 36 ngành thì mỗi ngành có chưa đầy 10 chỉ tiêu. Trong đó, một số ngành rất quan trọng đối với sự phát triển của đất nước nhưng thực tế số chỉ tiêu đào tạo TS. vẫn còn khiêm tốn, còn quá ít ỏi đối với một cơ sở duy nhất chỉ đào tạo Ths, TS trong cả nước” “, ông Vinh khẳng định.

Về số giảng viên của Học viện, ông Vinh cho biết hiện có 412 GS, PGS, TS đang tham gia giảng dạy. Ngoài ra, học viện còn huy động gần 2000 giảng viên khác trên toàn quốc tham gia giảng dạy, nghiên cứu. Trước đó, theo báo cáo gửi lãnh đạo Bộ GD&ĐT, đội ngũ giảng viên cơ hữu có trình độ TS của cả VASS là 380, trong đó có 175 người có chức danh GS, PGS. Như vậy, GASS đã gom toàn bộ TS, GS, PGS của VASS vào để đăng ký chỉ tiêu tuyển sinh. Theo phân tích của ông Lê Trường Tùng- Chủ tịch HĐQT trường ĐH FPT, chỉ tiêu 350 do học viện xác định vẫn trong phạm vi quy định của Thông tư 35/2015/TT-BGDĐT, không vi phạm lỗi vượt quá chỉ tiêu.

Về quy trình đào tạo TS của Học viện, ông Vinh nhấn mạnh quy trình rất chặt chẽ. Ngoài Thông tư 15 theo quy định của Bộ GD&ĐT, Học viện còn trực tiếp cụ thể hóa các quy định tại Học viện. Việc bảo vệ phải đúng niên hạn, nghiên cứu sinh nào không làm đúng sẽ gửi trả về, nếu học lại sẽ phải học đúng 3 năm.

Minh chứng cho quy trình này, GS.TS Nguyễn Văn Hiệp- Chủ nhiệm khoa Ngôn ngữ học đã đưa ra con số cụ thể trong việc đào tạo TS của khoa. Theo đó, năm 2009 có 2 đợt tuyển sinh, với 17 hồ sơ; 12 người đủ điều kiện bảo vệ; trả về vĩnh viễn 4 trường hợp. Năm 2010 tuyển sinh 20, bảo vệ đúng hạn 11, trả về vĩnh viễn 2 người.

Ông Vinh cũng cho biết thêm, hàng năm số ứng tuyển so với số chỉ tiêu thường nhiều gấp đôi, vì vậy học viện có cơ sở để tuyển chọn được những người tốt nhất.

Tự tin nếu hậu kiểm chất lượng các luận án TS

Một số luận án bị dư luận đặt câu hỏi về chất lượng, giá trị thực tiễn đã được người hướng dẫn và người thực hiện trực tiếp đăng đàn trả lời. Cụ thể, GS.TS Vũ Dũng chủ nhiệm đề tài “Đặc điểm giao tiếp với dân của chủ tịch UBND xã”, khẳng định, đây là đề tài tốt và mang ý nghĩa thực tiễn. Hiện rất ít người nghiên cứu, thậm chí đây là luận án đầu tiên về vấn đề này. Trong khi đó, ở Việt Nam hiện có 11.164 đơn vị hành chính cấp xã (11.164 chủ tịch UBND xã). “Với số lượng lớn như vậy đề tài này có quá bé không, có đáng nghiên cứu không?”- ông Dũng đặt câu hỏi.

Về nguyên nhân chọn đối tượng nghiên cứu là chủ tịch xã mà không phải là chủ tịch huyện, tỉnh, Trung ương, ông Dũng lý giải là do xã là đơn vị cấp chính quyền cuối cùng trong hệ thống chính trị, gần dân nhất, trực tiếp với dân, triển khai chủ trương chính sách đến với dân. Trong đó Chủ tịch xã là một trong những cán bộ chủ chốt, cần phải gần dân, hiểu dân thông qua giao tiếp với dân.

Trả lời câu hỏi cho rằng luận án phải to tát, hoành tráng, ông Dũng nói: “Hai mươi năm trước đã có hàng chục trường ở các nước phát triển nghiên cứu nhiều vấn đề cụ thể như hành vi viết chữ trong nhà vệ sinh, nhổ nước bọt ngoài đường… Đó là những đề tài có tính thực tiễn để nói lên văn hóa còn ở Việt Nam lại bị cho là vớ vẩn”.

GS.TS Nguyễn Văn Hiệp- Chủ nhiệm khoa Ngôn ngữ học, người trực tiếp hướng dẫn đề tài “Hành vi nịnh trong tiếng Việt” cho rằng, dư luận không nên hiểu chữ “nịnh” một cách dung tục mà đặt trong hiểu biết về ngôn ngữ của thế giới. Ông Hiệp khẳng định, luận án trên được thực hiện khá tốt. Ông đang đề nghị người làm đề tài này in sách vì cho rằng đề tài này có tác động thực tiễn lớn đối với xã hội. “Nếu nghi ngờ chất lượng về đề án này có thể xin nhờ Bộ GĐ&ĐT hậu kiểm, tôi tin kết luận tốt”- GS.TS Nguyễn Văn Hiệp nói.

Thông tin thêm, ông Phạm Văn Đức- Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết: Tất cả luận án sau khi bảo vệ được Bộ GD&ĐT chọn ngẫu nhiên 10% để thẩm định lại, đến nay chưa có luận án nào của Học viện bị đánh giá không đạt yêu cầu. Sắp tới học viện sẽ mua phần mềm giám định kết quả của luận án, có thể phát hiện hiện tượng gian lận trong nghiên cứu khoa học.

Thu Hương