Tổng thống Obama công du Việt Nam: Nhìn về tương lai hơn là quá khứ

Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ thăm Việt Nam từ ngày 23 đến 25/5.
(Nguồn: NYtimes).

Trước thềm chuyến công du thứ ba của một vị Tổng thống Mỹ đến Việt Nam, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel đã nói với tờ New York Times rằng ông cảm thấy nhiều cảm xúc khi lại sắp chứng kiến hình ảnh nhà lãnh đạo Mỹ đến Việt Nam.

Ông Hagel, một cựu binh Mỹ từng có 12 tháng tham chiến ở Việt Nam: “Tôi biết những tấm ảnh đó sẽ lay động tôi. Mọi thứ trong quá khứ sẽ lại ùa về”.

Còn đối với Tổng thống Obama, chuyến công du đến Việt Nam lần này không chỉ là một cơ hội nhằm củng cố chính sách xoay trục sang châu Á của Mỹ, mà còn nhằm thắt chặt mối quan hệ về kinh tế và an ninh với một quốc gia quan trọng trong khu vực.

Nhưng đối với nhiều cựu chiến binh Mỹ, những người từng mất đi tuổi thanh xuân trong cuộc chiến ở Việt Nam, thì chuyến công du lần này mang lại rất nhiều cảm xúc sâu đậm và một cuộc tranh luận không hồi kết về những hậu quả của chiến tranh.

“Đến giờ nó vẫn ám ảnh chúng tôi” - ông Hagel, 69 tuổi, nói trong một buổi phỏng vấn - “Đó là một sự lãng phí sinh mạng con người khủng khiếp và bài học từ cuộc chiến này vẫn còn nguyên giá trị”.

Ông Hagel cho hay, mỗi quyết định mà ông đưa ra trong lúc còn giữ vị trí Bộ trưởng Quốc phòng và mọi lời cố vấn mà ông đưa ra với Tổng thống Obama đều dựa trên kinh nghiệm mà ông có ở Việt Nam. Giờ đây ông nói rằng ông chắc chắn sẽ theo dõi thật kỹ những hình ảnh chụp từ chuyến công du lần này của ông Obama: Những cánh đồng xanh mướt, con người và chiếc nón truyền thống.

Với nhiều cựu chiến binh khác, chuyến thăm của ông Obama là lời nhắc nhở tới hai thế hệ người Mỹ sinh ra sau cuộc chiến, nhấn mạnh tầm quan trọng của bài học chiến tranh đối với nước Mỹ. Đối với họ, bóng ma chiến tranh dường như là điều rất khó để xóa bỏ.

Nhưng như tiêu đề của một số tờ báo Mỹ đã đăng tải gần đây, chuyến công du lần này của Tổng thống Obama sẽ không tập trung nhiều vào những vấn đề liên quan tới chiến tranh, như Tổng thống Bill Clinton từng làm khi ông thăm Việt Nam hồi năm 2000, mà sẽ tập trung nhiều hơn vào tương lai của hai nước.

Trong chuyến thăm Việt Nam hồi năm 2000, ông Bill Clinton đã cùng 2 con trai của một viên phi công mất tích trong chiến tranh Việt Nam, Thượng tá Lawrence G. Evert trực tiếp dự buổi khai quật hài cốt của ông Evert ở một cánh đồng lúa cách Hà Nội khoảng gần 30 km, nơi chiếc máy bay chiến đấu F-105D của Mỹ bị bắn hạ.

Tổng thống Obama dự kiến tiếp tục nâng tầm mối quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia trong công cuộc xóa sạch hậu quả từ chất độc màu da cam. Nhưng với tư cách là một vị Tổng thống đến Việt Nam nhiều năm sau khi chiến tranh kết thúc, ông dường như sẽ không trở thành một biểu tượng của sự hàn gắn các vết thương tinh thần mà các cựu chiến binh Mỹ phải gánh chịu khi trở về nhà.

“Việc không được chào đón trên mảnh đất quê hương vẫn là một nỗi sỉ nhục” - Thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, người từng là tù nhân chiến tranh ở Việt Nam chia sẻ với tờ New York Times - “Họ đều là những người lính mới 18 đôi mươi đi làm nhiệm vụ vậy mà lúc trở về lại phải nhận sự ghẻ lạnh từ chính đồng bào mình”.

Ông McCain cũng cho biết thêm rằng, một trong những việc khiến ông cảm thấy tự hào nhất trong cuộc đời mình chính là nỗ lực góp phần bình thường hóa mối quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa bang Arizona cũng tiết lộ ông thường xuyên quay trở lại Việt Nam sau khi chiến tranh kết thúc đến nỗi nhiều người nhìn thấy ông ở Hà Nội nhiều hơn là ở Phoenix.

Những nỗ lực này từ lâu đã giúp ông McCain bỏ qua được những ký ức khủng khiếp về chiến tranh, bởi vậy mà ông sẽ không còn cảm thấy ký ức đau buồn tràn về khi Tổng thống Obama tới thăm Việt Nam.

“Đến tận ngày nay, đôi khi tôi vẫn thức dậy thật sớm và ghé thăm Đài tưởng niệm Chiến tranh Việt Nam khi mặt trời vừa ló rạng. Đó vẫn luôn là một trải nghiệm mà tôi phải suy nghĩ và hồi tưởng” - ông McCain chia sẻ.

Khánh Duy