Tập trung đầu mối mua sắm công: Góp phần phòng, chống tham nhũng

Ông Nguyễn Tân Thịnh.

Tiết kiệm 30.000 tỷ đồng

PV:Thưa ông, trung bình mỗi năm ngân sách nhà nước chi 200.000 tỷ đồng để mua sắm tài sản công. Giải pháp mua sắm tập trung đã chính thức được áp dụng. Căn cứ nào để Bộ Tài chính khẳng định rằng, mua sắm tập trung sẽ tiết kiệm được ngân sách hơn so với mua sắm phân tán, thưa ông?

Ông Nguyễn Tân Thịnh: Nếu như trước đây mua sắm tập trung, 1 năm chúng ta mua 1500 xe ô tô, thông thường có hơn 1000 cuộc thầu. Giờ đây khi tổ chức mua sắm tập trung chỉ còn vài cuộc thầu. Chi phí tổ chức cho 1000 cuộc thầu khác chi phí thực hiện 1 vài cuộc đấu thầu.

Điều thứ hai mua sắm tập trung khắc phục được tình trạng mua sắm chi phí vượt định mức. Khi mua sắm tập trung sẽ công khai theo hình thức pháp luật có sự giám sát pháp luật. Như vậy mua sắm vượt định mức hay mua sắm xa xỉ sẽ khắc phục được.

Thứ ba, được thể hiện ở chỗ chất lượng đầu vào tốt, tài sản tương đồng về kỹ thuật dẫn tới việc sử dụng tài sản đạt hiệu quả cao. Cơ chế mua sắm tài sản nhà nước (TSNN) theo phương thức mua sắm tập trung cũng sẽ góp phần phòng, chống tham nhũng, lãng phí thông qua việc đấu thầu công khai, minh bạch, kể cả việc công khai hóa các khoản hoa hồng từ mua sắm TSNN.

Cuối cùng khi thực hiện phương thức này ngày càng nhiều đầu mối mua sắm giảm đi, tức là nhân lực giảm đi.

Theo kinh nghiệm các quốc gia trên thế giới, phương thức mua sắm tập trung với TSNN sẽ giảm chi phí khoảng 10-17% so với phương thức mua sắm riêng lẻ áp dụng trước đó. Với số chi ngân sách cho mua sắm tập trung ước tính khoảng 200.000 tỷ đồng mỗi năm, thì số tiết kiệm được hàng năm nhờ áp dụng mua sắm tập trung với TSNN sẽ khoảng hơn 30.000 tỷ đồng.

Trong giai đoạn thí điểm NSNN đã tiết kiệm ban đầu khoảng 500 tỷ đồng, con số này dự kiến sẽ khả quan hơn khi có nhiều bộ, ngành, địa phương tham gia mua sắm tập trung.

Nội dung mua sắm tập trung sẽ bao gồm cả số lượng, chủng loại, đơn giá tài sản mua sắm, nguồn vốn mua sắm, hình thức mua sắm, nhà thầu cung cấp tài sản, các khoản hoa hồng, chiết khấu, khuyến mãi khi thực hiện mua sắm. Trên thực tế, các nhà cung cấp thường có chế độ khác nhau với khách hàng trong mua sắm tài sản. Việc công khai chi phí hoa hồng thực ra rất khó, và không đơn giản?

- Về việc công khai hoa hồng lót tay, thông thường các nhà cung cấp sẽ có các chế độ khác nhau cho các nhà mua sắm tài sản kể cả trường hợp mua sắm tập trung hay mua sắm riêng lẻ. Thường họ có những khoản như vậy. Không phải đến bây giờ chúng ta mới công khai cái này mà Nghị quyết trung ương 3 và việc thực hành chống lãng phí cũng đã yêu cầu công khai các khoản này.

Trong mua sắm tập trung chúng ta mua nhiều với giá trị tài sản lớn thì kết quả thực hiện mua sắm, những khoản chiết khấu, chi hoa hồng buộc phải công khai. Vì mua sắm tập trung cũng chỉ còn về 1 số đơn vị nên việc công khai dễ, thực hiện được. Ở đây có sự giám sát lớn các đơn vị trực tiếp sử dụng tài sản đối với các mặt hàng, các cơ quan thông tin đại chúng cũng thực hiện giám sát.

Trong mua sắm tập trung sẽ thực hiện được. Ví dụ như khi mua sắm được khuyến mãi thêm cái ti vi hay là gì đó sẽ được công khai. Bây giờ mua sắm tập trung việc công khai sẽ thuận lợi.

Điều xe ô tô công từ nơi thừa sang nơi thiếu

Thưa ông, nhiều người lo ngại rằng, mua sắm tập trung sẽ xảy ra tình trạng xin cho, càng thân quen sẽ xin được nhiều danh mục hàng hóa?

- Với cách thức mua sắm tập trung quyền chủ động thuộc về đơn vị sử dụng tài sản. Vì họ sẽ lập dự toán danh mục mua cái gì, mua bao nhiêu. Các đơn vị mua sắm tập trung sẽ chỉ tập hợp nhu cầu mua sắm của các đơn vị, tiến hành chọn nhà thầu, ký thỏa thuận khung với nhà thầu được lựa chọn, còn các đơn vị sử dụng tài sản sẽ trực tiếp ký hợp đồng mua sắm với nhà thầu được chọn, trực tiếp thanh toán cho nhà thầu và tiếp nhận tài sản,tự bảo hành bảo trì.

Do vậy đơn vị sử dụng tài sản không phải “xin”, mà cơ quan đầu mối mua tài sản quốc gia cũng không thể “cho”.

Được biết Cục Quản lý công sản phối hợp với Vụ Tổ chức cán bộ của Bộ Tài chính đã có văn bản tham mưu cho lãnh đạo Bộ phương án thành lập đơn vị mua sắm tài sản công quốc gia tại Bộ Tài chính?

Đúng vậy, dự kiến trong tháng 5 này, Bộ sẽ công bố về sự ra đời của đơn vị này. Tuy nhiên việc hình thành đơn vị này được thực hiện trên nguyên tắc không tăng thêm biên chế.

Ông có thể nói rõ hơn về việc mua sắm tập trung áp dụng với các địa phương như thế nào?

- Đối với các địa phương UBND tỉnh xác định danh mục mua sắm tập trung của cấp tỉnh để các đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc sự quản lý của tỉnh. Tỉnh sẽ giao cho 1 đơn vị mua sắm tập trung. Theo quyết định 08 của Chính phủ, có thể là đơn vị mua sắm tập trung chuyên nghiệp đó là các trung tâm, có chức năng cung cấp tài chính tài sản. Hoặc giao cho 1 đơn vị tỉnh thực hiện như sở Tài chính thực hiện mua sắm tập trung.

Số xe ôtô công hiện nay là bao nhiêu, thưa ông?

Số liệu trong cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản quốc gia 37960, chưa kể xe của lực lượng vũ trang nhân dân thuộc Bộ Công an, Quốc phòng, xe của DNNN.

Năm 2015, Bộ Tài chính từng công bố số liệu có 7000 xe công đang thừa. Đến nay hướng xử lý ra sao?

- Bộ vẫn chưa nhận được bất kỳ văn bản báo cáo kết quả rà soát và đăng ký mua sắm tài sản công, trong đó có xe ô tô từ phía các bộ, ngành địa phương. Do đó, con số 7.000 xe công thừa ra từ năm ngoái đến nay vẫn chưa xử lý được.

Sau khi có kết quả báo cáo từ các bộ, ngành, địa phương, số xe dư thừa sẽ được xử lý theo 2 hướng. Một là xe hỏng thì tiến hành thanh lý, đấu giá công khai theo quy định. Còn nếu xe còn sử dụng được thì sẽ điều chuyển sang đơn vị khác.

Đến nay nhiều người rất muốn biết về nhu cầu mua sắm xe ô tô công của các đơn vị năm 2016? Ông có thể chia sẻ thông tin?

-Cục Quản lý công sản đang tham mưu cho Bộ Tài chính để cơ quan này tham mưu cho Chính phủ về cơ chế khoán xe theo Quyết định 32.Bộ cũng tiếp tục rà soát xắp xếp theo hướng bố trí nội bộ, từ nơi thừa sang nơi thiếu. Sau khi có kết quả rà soát sẽ có thông báo mua sắm đối với ô tô cho các cơ quan đơn vị còn thiếu với định mức đã được bố trí kinh phí.

Trân trọng cảm ơn ông!

Hồ Hương (thực hiện)