Vời vợi Chan Chu

Trẻ em làng biển Bình Minh, tháng 7/2006.

Chan Chu là cơn bão hình thành vào ngày 8/5/2006. Ban đầu nó di chuyển theo hướng Tây, dần mạnh lên thành bão nhiệt đới rồi tiếp đến là bão nhiệt đới dữ dội trước khi đổ bộ vào Philippines. Ngày 13/5, bão Chan Chu đổ bộ vào Biển Đông và được Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) ghi nhận là một “cơn cuồng phong”.

Cơn bão nhanh chóng đạt đến sức gió 175 km/giờ trong ngày 15/5 rồi đột ngột chuyển hướng lên phía bắc hướng đến miền đông nam Trung Quốc dẫn đến hậu quả hàng chục tàu cá cùng hàng trăm ngư dân Việt Nam bị sóng nhấn chìm.

Sau 10 năm, ông Tạ Quang Ngọc, nguyên Bộ trưởng Bộ Thủy sản nhớ lại, ông nhận được thông tin chính thức đầu tiên về cơn bão vào ngày 9/5 năm 2006. Đây là cơn bão sớm và được gọi là bão số 1 của năm đó. Cơn bão mạnh di chuyển hướng Tây, đến gần vùng bờ biển Phú Yên chuyển hướng Bắc với tốc độ nhanh, cường độ lớn và đổi hướng bất thường.

Vài ngày sau, cơn cuồng phong (như cách gọi của cơ quan khí tượng Nhật Bản) đã gây ra thảm họa cho ngư dân đang đánh bắt ở khu vực khoảng 119 độ kinh đông và 20 vĩ độ bắc. Vừa vào vụ cá Nam được 1 tháng nên tàu thuyền của ngư dân Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi tấp nập ra biển hành nghề câu mực. Dù ngư dân đã cố gắng tìm cách cứu nhau nhưng đã có tổng cộng đã có đến trên 260 người chết và mất tích. Trong đó chỉ có 20 thi thể được tìm thấy, đưa về đất liền

Quận Thanh Khê (TP. Đà Nẵng) xã Bình Minh, huyện Thăng Bình (Quảng Nam) và xã Nghĩa An, huyện Tư Nghĩa (Quảng Ngãi) là các địa phương có số người thiệt mạng nhiều nhất. Riêng xã Bình Minh, huyện Thăng Bình (Quảng Nam) đã có 87 ngư dân không trở về sau cơn bão Chan Chu.

...Còn nhớ, 2 tháng sau đại họa Chan Chu, tôi quay lại xã Bình Minh, huyện Thăng Bình (Quảng Nam) để chuyển những món quà nhân ái từ tấm lòng bạn đọc cả nước đến các gia đình mất người thân. UBND xã thống kê, hơn 20 nhà trong xã có cùng lúc từ 2 đến 3 người không trở về sau bão…

Tang thương vẫn bao trùm, khói hương vẫn mờ tỏ trước di ảnh ngư dân xấu số nhưng không chỉ riêng tôi mà bất cứ ai có mặt ở Bình Minh thời khắc ấy, đều cảm nhận sự hồi sinh được nhóm lên từ mỗi ngôi nhà đang gánh chịu đau thương. Cũng chỉ chưa đầy 2 tháng sau đại họa Chan Chu, làng biển nghèo Bình Minh đã có những ngôi nhà mới được dựng lên bằng tình cảm của người dân cả nước cho những gia đình nghèo mất người thân. Trên con đường bê tông liên xã, từng tốp học sinh lại tíu tít đến trường - dù nhiều em vẫn không ngăn được nước mắt lăn dài khi nghĩ đến người thân yêu nhất, mãi mãi không trở về.

Tròn 10 năm sau cơn bão Chan Chu, tôi quay lại Bình Minh, để gặp lại đứa bé trai lọt lòng ngay sau cơn bão, không bao giờ được nhìn thấy mặt cha. Đứa trẻ được mẹ nó đặt tên là Phan Chan Chu, giờ đã có dáng dấp của một thiếu niên rắn rỏi. Thằng bé nói với tôi, nó cũng sẽ đi biển như cha. Nhìn ánh mắt thằng bé, tôi tin không gì có thể ngăn nó ra khơi dù biết biển cả vẫn chực chờ bão tố.

10 năm sau bão Chan Chu, là khoảng thời gian đủ lắng để những người có trách nhiệm với sinh kế, với cuộc đời và mạng sống của ngư dân thấm thía bài học lớn từ biển khơi. Nhiều tháng sau cơn đại cuồng phong làm 266 ngư dân miền Trung chết, mất tích trên vùng biển, cuộc tranh cãi về trách nhiệm vẫn còn chưa ngã ngũ. Ngư dân giàu kinh nghiệm đi biển không đồng tình với dự báo cũng như cách giải thích từ cơ quan dự báo khí tượng thủy văn lúc bấy giờ...

10 năm sau bão Chan Chu, thời hạn dự báo đã dài hơn, đến 72 giờ, giúp tàu thuyền của ngư dân có thời gian tránh chủ động trú tránh trước các cơn bão. Công tác quản lý, cập nhật thông tin với tàu thuyền của ngư dân đánh bắt trên các vùng biển xa đã được cải thiện hơn rất nhiều.

Không thể khơi mãi nỗi buồn đau thương mất mát nhưng cũng không thể quên những gì đã xảy ra của ngày này cách đây 10 năm. Bão giông trên biển là điều khó tránh nhưng kết nối kịp thời và dự báo chính xác sẽ giúp không còn thảm họa tương tự Chan Chu trong tương lai. Để đáy mắt đàn ông, đàn bà chài lưới bớt vời vợi mông lung nhìn hút ra biển xa ngóng đợi người thân mỗi khi bão sắp về.

Dương Thanh Tùng