Những quan ngại sau tuyên bố của Trung Quốc về Biển Đông
Trung Quốc hé lộ về dự định lập vùng nhận diện phòng không trên Biển Đông và tuyên bố rằng “không ngại rắc rối” với các nước khác trong vấn đề Biển Đông đã nhận được một số phản ứng, đặc biệt nó đã phủ bóng đen lên cuộc Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Mỹ-Trung tổ chức tại Bắc Kinh vào hôm 6/6.
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tiếp tục nhắc lại quan ngại về vấn đề Biển Đông
với phía Trung Quốc trong phiên họp hôm đầu tuần. (Nguồn: Reuters).
Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ-Trung lần thứ 8 sẽ diễn ra trong 2 ngày 6 và 7-6 tại thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc. Cuộc đối thoại thường niên được xem là cơ hội để hai nền kinh tế thế giới thảo luận các vấn đề quan tâm, trong đó có việc tìm giải pháp cho những bất đồng giữa 2 nước. Tuy nhiên, trước thềm đối thoại, Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ cho hay: “Căng thẳng ở Biển Đông đã gia tăng so với năm ngoái. Chúng tôi vẫn rất quan ngại”.
Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc cũng leo thang sau khi tờ South China Morning Post tuần trước đưa tin Bắc Kinh có thể thiết lập vùng nhận diện phòng không (ADIZ) trên biển biển Đông.
Các cuộc đấu khẩu căng thẳng càng gia tăng sau khi tại Đối thoại Shangri-La, một diễn đàn an ninh hàng đầu khu vực vừa kết thúc hôm 5-6 sau 3 ngày họp, Mỹ và Trung Quốc liên tiếp đưa ra các chỉ trích lẫn nhau. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter đã hối thúc Bắc Kinh ngừng “tự cô lập” và tham gia vào một mạng lưới an ninh châu Á. Đáp lại, ông Tôn Kiến Quốc, Phó Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc đã cảnh báo “các hành động của một số quốc gia vì lợi ích ích kỷ của riêng họ”.
Trong chuyến đi đến Mông Cổ hôm 5-6 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng nhấn mạnh rằng việc hình thành một khu vực như vậy được coi là “một hành động khiêu khích và gây bất ổn”. Theo ông, việc lập ADIZ sẽ làm leo thang căng thẳng và gây nghi ngờ về cam kết của Bắc Kinh trong việc giải quyết tranh chấp bằng ngoại giao.
Sự việc càng trở nên căng thẳng hơn sau khi tại ngày cuối của Đối thoại Shangri-La, phái đoàn Trung Quốc đã đưa ra một tuyên bố mang tính chất thách thức về vấn đề Biển Đông, đồng thời thẳng thừng rằng sẽ không tuân thủ bất kỳ phán quyết nào từ Tòa án trọng tài thường trực liên quan tới vụ kiện “đường lưỡi bò” mà Philippine đệ trình - dự kiến sẽ công bố vào giữa năm nay.
“Chúng tôi không gây rắc rối nhưng chúng tôi không sợ rắc rối” - Đô đốc Tôn Kiến Quốc, Phó Tham mưu trưởng của Quân uỷ Trung ương Trung Quốc, tuyên bố thẳng thừng tại Đối thoại Shangri-La. Ông này thêm rằng Trung Quốc “không sợ” những cuộc tranh chấp hàng hải với các chính phủ khác trong khu vực.
Trung Quốc khăng khăng đòi Mỹ tránh xa các cuộc tranh chấp ở Biển Đông giữa họ với các nước láng giềng Đông Nam Á, trong đó có cả Việt Nam. Tuy nhiên, Mỹ cũng như nhiều nước trên thế giới không chấp nhận được việc Bắc Kinh có tham vọng biến Biển Đông thành “ao nhà” của họ.
“Câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có để cho Trung Quốc thiết lập ADIZ trên Biển Đông, mà sau đó có thể biến khu vực này thành ao nhà của họ, hay không” - Richard Heydarian, Giáo sư khoa học chính trị thuộc Đại học De La Salle của Philippines, nói - “Trung Quốc có thể áp đặt các hạn chế đối với các nước khác, dựa trên ý thích của họ”.
Sau khi Trung Quốc đưa ra tuyên bố thách thức tại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani khẳng định rằng, “không một cuốc gia nào bị biến thành bên ngoài cuộc trong vấn đề Biển Đông”.
Cũng trong hôm đầu tuần, để phản ứng lại tuyên bố của Trung Quốc và ý định thiết lập ADIZ trên Biển Đông, người đứng đầu cơ quan Quốc phòng của Đài Loan cũng nói rằng họ sẽ không công nhận bất kỳ khu vực nhận dạng phòng không nào mà Trung Quốc thiết lập trên Biển Đông, đồng thời cảnh báo động thái như vậy sẽ tạo nên một làn sóng căng thẳng trong khu vực.
“Chúng tôi sẽ không công nhận bất kỳ vùng nhận dạng phòng không nào mà Trung Quốc thiết lập” - Người đứng đầu cơ quan Quốc phòng Đài Loan Feng Shih-kuan nói trước Quốc hội trong hôm 6-6.
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi chính phủ mới của bà Tsai Ing-wen, thuộc Đảng Cấp tiến Dân chủ, tuyên thệ nhậm chức hồi cuối tháng 5 vừa qua.
“Trong tương lai, chúng tôi không loại bỏ khả năng thiết lập ADIZ. Nếu Trung Quốc tiếp tục ý định này, nó có thể tọa nên một làn sóng căng thẳng mới trong khu vực” - Cơ quan An ninh Đài Loan nói trong một báo cáo tình trước Quốc hội.
Các vấn đề liên quan đến Biển Đông cũng bao trùm lên cuộc Đối thoại chiến lược cấp cao Mỹ-Trung hôm đầu tuần bằng một bầu không khí căng thẳng. Dù không trực tiếp nhắc tới các tuyên bố thách thức liên quan đến vấn đề Biển Đông của Trung Quốc, nhưng Ngoại trưởng Mỹ cũng nêu rõ quan điểm của ông trong phiên khai mạc hôm 6-6.
Phát biểu trong phiên khai mạc tại Bắc Kinh hôm 6-6, ông John Kerry khẳng định rằng, Mỹ sẽ tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho những tranh chấp tại Biển Đông.
“Quan điểm duy nhất của chúng tôi là, không được giải quyết tranh chấp này bằng hành động đơn phương, hãy giải quyết thông qua luật pháp, thông qua ngoại giao, thông qua đàm phán, và chúng tôi kêu gọi tất cả các quốc gia tìm kiếm một giải pháp ngoại giao theo chuẩn mực quốc tế và luật pháp” - ông Kerry nnhấn mạnh.