Muối ế, diêm dân méo mặt

Hàng trăm ngàn tấn muối của diêm dân tại Bạc Liêu không ai hỏi mua.

Ép dầu, ép mỡ… sao nỡ ép diêm dân?

Năm nay, nắng hạn kéo dài đã làm ảnh hưởng đến cây trồng vật nuôi khác nhưng lại là điều kiện hết sức thuận lợi cho nghề làm muối của diêm dân. Theo Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu, tổng sản lượng muối mà diêm dân thu hoạch đến tháng 5/2016 là 145.369 tấn và dự kiến trong vài ngày tới diêm dân sẽ thu hoạch đạt 160.000 tấn muối- đạt 100% theo kế hoạch của tỉnh đề ra.

Ông Lâm Thành Trọng, cán bộ Phòng NN&PTNT huyện Đông Hải cho biết, tính đến cuối tháng 5/2016, diêm dân huyện Đông Hải đã thu hoạch được 107.146 tấn muối nhưng chỉ bán được khoảng 15% lượng muối đã thu hoạch. Số còn lại không bán được vì thương lái không mua. Chẳng những lượng muối đang thu hoạch không bán được mà lượng muối đã thu hoạch năm trước vẫn còn tồn trên 10.000 tấn.

Có một điều rất nghịch lý là tất cả các vùng muối mà diêm dân đang sản xuất đều nằm trong quy hoạch và kế hoạch thu mua tạm trữ có cả chỉ dẫn địa lý nhưng hiện tại vẫn không ai mua.

Vì sao có chuyện như thế? Theo ông Trần Tấn Hưng, diêm dân ấp Vĩnh Tiến, cái chính là doanh nghiệp, thương lái câu kết với nhau để ép giá diêm dân kiếm lời. Chỉ cần 1kg muối họ lợi nhuận 100 đồng thôi thì 160.000 tấn muối họ sẽ bỏ túi được 16 tỉ đồng. Chính vì vậy mà họ cứ kềm giá rất thấp. Biết rằng với giá bán ra sẽ bị lỗ nặng nhưng trong tình thế nếu không bán thì diêm dân không có tiền để tái sản xuất.

Anh Huỳnh Chí Dũng, xã Vĩnh Thịnh than thở, hiện tại gia đình tôi có khoảng 210 tấn muối đang đổ đống giữa đồng, khi tôi liên hệ với Công ty Cổ phần Muối thì được họ trả lời họ không mua muối tại ruộng mà chỉ mua tại kho, khi tôi mướn công nhân khuân vác từ cánh đồng ra bến sông để vận chuyển ra Công ty Muối phải tốn thêm một khoản chi phí nhưng họ chỉ mua nhỏ giọt với số lượng rất ít ỏi nhưng chỉ mua qua thương lái.

Diêm dân bức xúc nói: “ép dầu, ép mỡ chứ ai nỡ ép diêm dân”. Thế nhưng Công ty muối vẫn cứ “ép” dân. Ngành muối vẫn nhập khẩu muối nước ngoài trong khi muối trong nước đặc biệt là muối tại Bạc Liêu được các chuyên gia người Nhật đánh giá chất lượng rất tốt, quy trình làm muối đảm bảo kỹ thuật, không bị tác động và ảnh hưởng của đá vôi, lại nằm xa các nhà máy nên nước cho sản xuất muối không ảnh hưởng hóa chất. Tuy lợi thế là vậy nhưng hạt muối làm ra của diêm dân cứ “mặn đắng”.

Vào những ngày này đi về các HTX muối Danh Điền, Quy Điền của huyện Đông Hải đâu đâu cũng thấy muối đổ đống trên bờ, dưới ruộng nối dài hàng cây số để chờ thương lái thu mua. Nhìn cảnh diêm dân vác muối trưa hè, mồ hôi ướt đẫm mà thương xót cho bao mảnh đời quanh năm chỉ biết bán mặt cho đất, bán lưng cho trời để làm ra hạt muối.

Đem con “bỏ chợ”?

Tại HTX Trường Sơn thuộc ấp Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Thịnh, huyện Hòa Bình hiện tại chỉ có diện tích muối hơn 100 ha, sản lượng chỉ hơn 8.000 tấn muối trắng và muối đen nhưng đến thời điểm này diêm dân vẫn chưa bán được một giạ muối nào vì thương lái không mua.

HĐQT HTX phải chạy khắp nơi để tìm nơi tiêu thụ nhưng những nỗ lực đầu ra cho hạt muối cuối cùng cũng chỉ mang lại kết quả “bó tay”.

Anh Trần Quốc Hưng - Phó chủ nhiệm HTX Trường Sơn cho chúng tôi biết: Tỉnh, huyện và xã kêu gọi diêm dân đầu tư làm muối trải bạt để có sản phẩm muối trắng tiêu thụ trên thị trường. Các xã viên đã mạnh dạn đầu tư từ 50 đến 70 triệu đồng để mua bạt trải trên sân muối với giá bạt là 53.000 đồng/1m2 đến khi thu hoạch muối thì không ai mua.

HTX chở muối đến tận Công ty Muối Bạc Liêu để bán nhưng công ty vẫn không mua và nại lý do là muối không đạt chất lượng nên công ty chỉ mua từ thương lái.

Nghịch lý hơn, sản lượng muối của diêm dân tại địa phương trong lúc không tiêu thụ được diêm dân không vốn để tái tạo sản xuất thì Công ty cổ phần Muối Bạc Liêu lại vác tiền đi mua muối ở nơi khác.

Anh Kim Văn Tới, ở ấp Vĩnh Tiến, xã Vĩnh Thịnh, là xã viên HTX Trường Sơn bộc bạch, gia đình tôi làm nghề muối này đã 3 đời rồi, nghề làm muối này khổ cực gấp trăm bề so với nghề trồng lúa nhưng sản phẩm của diêm dân làm ra thì hết sức bấp bênh, muốn tiêu thụ hết sản phẩm muối làm ra là cả một vấn đề.

Trong suốt mấy năm qua, hạt muối mà chúng tôi sản xuất ra gần như phải “tự bơi” trên thị trường là chính. Nhà nước thì không đầu tư vốn để sản xuất, đất mà chúng tôi sản xuất muối hơn 30 năm qua không tranh chấp với ai nhưng đến nay hàng trăm hộ dân vẫn chưa được cấp giấy CNQSDĐ nên không có điều kiện để giao dịch với ngân hàng để vay vốn sản xuất.

“Rất nhiều lần chúng tôi đặt vấn đề với địa phương nhưng cuối cùng họ vẫn bặt vô âm tín. Chúng tôi có được nhiều đất sản xuất muối đâu, một hộ chỉ vài ba hécta thôi, trong khi đó một doanh nghiệp nuôi trồng thủy sản có đến vài trăm héc ta thì họ được chính quyền cấp giấy CNQSDĐ để được vay vốn ngân hàng”, anh Tới chia sẻ.

Bức xúc trước tình hình hàng trăm ngàn tấn muối của diêm dân không ai mua, chúng tôi liên hệ với ông Hồ Thanh Tuấn - Giám đốc Công ty cổ phần Muối Bạc Liêu để hiểu rõ hơn về thực trạng trên thì được ông Tuấn trả lời rằng: “ Mấy anh thông cảm, chủ trương của HĐQT Cty không tiếp xúc thông tin báo, đài.…”.

Rời cánh đồng muối, trong cái nắng nóng oi bức của những ngày tháng 5 với nhiệt độ gần 40 độ C nhưng sức nóng của tiết trời vẫn còn thua xa cái nóng của diêm dân 2 huyện Đông Hải và Hòa Bình vì hơn 160.000 tấn muối vẫn không có đầu ra. Hàng trăm héc ta đất diêm dân xã Vĩnh Thịnh sau hơn 30 năm canh tác, sản xuất vẫn chưa được cấp sổ đỏ, doanh nghiệp muối thì mặc cho diêm dân tự quyết sản phẩm muối làm ra.

Việt Sử