Gỡ khó cho xuất khẩu

Gạo xuất khẩu.

Tình hình xuất khẩu ảm đạm

TP Cần Thơ có tổng cộng 130 DN XK trong đó có 41 DN thủy sản, 25 DN gạo, 8 DN chế biến nông sản,… Tuy nhiên, từ những khó khăn trên khiến nhiều DN đứng trước nguy cơ không đạt được kế hoạch năm 2016. Năm 2016, TP Cần Thơ đề ra kế hoạch XK hàng hóa và dịch vụ dự kiến đạt 1,65 tỉ USD, trong khi 6 tháng đầu năm 2016 chỉ đạt gần 620 triệu USD, chỉ đạt 37,6% kế hoạch; giai đoạn 2016-2020, kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân 16,1%/năm và đến năm 2020, xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ đạt 2,8 tỉ USD. Ngành hàng gạo giảm ở mức cao 25,6%, thủy sản đang lao dốc giảm 1,8%.

Từ năm 2012 cho đến nay, XK gạo sụt giảm đáng kể. Riêng 6 tháng đầu năm 2016, thành phố chỉ xuất được 289,9 ngàn tấn, tiếp tục giảm hơn 25% so với cùng kì. Hiện XK gạo của TP Cần Thơ phần lớn vẫn đang ở phân khúc thị trường trung bình và cấp thấp, chủ yếu là thị trường Trung Quốc và Đông Nam Á, do đó giá trị XK không cao. Mặc dù vậy, các DN XK gạo vẫn phải cạnh tranh gay gắt về giá với Thái Lan và Pakistan.

Trong khi thị trường trong nước, giá lúa nguyên luyện đang ở mức cao và dự báo sẽ tiếp tục tăng do hạn chế bởi các điều kiện tự nhiên. Các DN đang ở trong tình thế bị gia tăng chi phí và khan hiếm nguồn nguyên liệu cho sản xuất. Mặc dù không ảm đạm như tình hình XK gạo, nhưng XK thủy sản vẫn đang lao dốc.

Cụ thể, tính đến 6/2016, kim ngạch XK đạt 244,7 triệu USD, đạt 49,8%, giảm 1,8% so với cùng kì. Xuất khẩu thủy sản của TP.Cần Thơ trong những năm qua phụ thuộc rất nhiều vào thị trường Hoa Kỳ. Đáng lo ngại nhất là việc Hoa Kỳ quyết định triển khai chương trình giám sát cá da trơn đối với cá tra Việt Nam.

Điều này khiến các DN sẽ phải tăng bình quân 10% giá thành sản phẩm, làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm cá tra Việt. Trong khi giá cá tra nguyên liệu trong nước liên tục biến động. Việc cá tra nguyên liệu thấp hơn giá thành nuôi, khiến các hộ dân nuôi cá trong tình trạng cầm chừng, nhiều hộ phải bỏ ao.

Nguyên nhân kim ngạch xuất khẩu sụt giảm được ngành chức năng nhận định do áp lực từ thị trường nhập khẩu, cạnh tranh về giá, hàng rào phi thuế quan, thuế chống bán phá giá. Bên cạnh đó, việc thiếu vốn, khó tiếp cận tín dụng (lãi vay cao, biến động tỷ giá ngoại tệ, chính sách cho vay ngoại tệ,…), thiếu công nghệ hiện đại cũng đẩy các DN vào tình trạng khó khăn.

Thị trường XK của TP Cần Thơ chủ yếu là: Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản với 2 mặt hàng có tỉ trọng áp đảo là gạo và thủy sản. Đây là những nền kinh tế hàng đầu thế giới, do vậy những biến động của thị trường thế giới dù nhỏ cũng ảnh hưởng đến kim ngạch XK.

Giải tỏa điểm nghẽn

Để tháo gỡ khó khăn và đẩy mạnh xuất khẩu của thành phố trong thời gian tới, Viện Kinh tế-Xã hội TP Cần Thơ đề xuất với lãnh đạo TP Cần Thơ cần tăng cường hỗ trợ các DN tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường, đẩy mạnh quảng bá sản phẩm ở nước ngoài; triển khai thực hiện các kế hoạch, quy hoạch ngắn và dài hạn trong phát triển kinh tế-xã hội nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu của các mặt hàng chủ lực và các nguồn vốn, công nghệ cho xuất khẩu.

Ngoài ra, đẩy mạnh thực hiện các chương trình, chính sách của thành phố nhằm tăng cường hỗ trợ các DN đầu tư đổi mới công nghệ, góp phần gia tăng chất lượng sản phẩm xuất khẩu và ứng phó với các rào cản kỹ thuật của thị trường xuất khẩu; Tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp kết nối với mạng lưới các tổ chức tín dụng nhằm ổn định nguồn vốn cho hoạt động xuất khẩu của DN…

Theo ông Nguyễn Trọng Cường - Viện trưởng Viện Kinh tế - Xã hội TP Cần Thơ, bên cạnh việc mở rộng thị trường XK, tháo gỡ các khó khăn về rào cản kĩ thuật, thương mại cần tập trung thực hiện có hiệu quả, kịp thời các chương trình, chính sách hỗ trợ cho DN xuất khẩu. Ngoài ra, tiếp tục thực hiện tốt công tác cải cách hành chính, liên kết sản xuất, dịch vụ logictic,… Ông Trần Hữu Hiệp - Ủy viên Chuyên trách Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ đề xuất các giải pháp trong ngắn, trung và dài hạn.

Theo ông Nguyễn Minh Toại - Giám đốc Sở Công thương Cần Thơ: Khó khăn về thị trường thế giới vẫn là rất lớn, nhất là sự cạnh tranh với các nước có sản phẩm giống nhau, thị trường trong nước cũng còn gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình cạnh tranh. Chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu cho các DN, vay vốn ngân hàng, kết nối chuỗi giá trị sản phẩm, hàng rào thuế quan, xây dựng vùng nguyên liệu và hỗ trợ thủ tục hành chính cho DN… là những vấn đề cần quan tâm tháo gỡ trong thời gian tới.

Tuấn Quang - Quốc Khánh