Những già làng, trưởng bản ở biên giới Việt - Lào
Họ là già làng, trưởng bản Khe Đá mới, thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Tâm nguyện và việc làm của họ đã xây dựng bản làng thành khu dân cư văn hoá tiêu biểu, kết nối và phát triển tình hữu nghị và đoàn kết với các bản nước bạn Lào ở vùng biên giới.
Già Ăm Liêm (trái) và Trưởng bản Khe Đá mới Hồ Xuân Hùng. Ảnh: Bình Nguyên.
Đến bản Khe Đá mới trong gió Lào hầm hập của buổi trưa một ngày tháng 6, tôi gặp già làng Ăm Liêm vừa dự cuộc họp tổng kết Cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư và phát động Cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh dưới tỉnh về. Trong ngôi nhà sàn nhìn ra rẫy cà phê xanh mượt, già Ăm Liêm kể với tôi về chặng đường gian nan – khi già cùng mọi người chung tay xây dựng kinh tế và đời sống văn hóa ở bản làng xa xôi cách trở giáp biên giới Việt – Lào.
Hơn 16 năm về trước, cuộc sống của bản Khe Đá vô cùng khó khăn. Đất đai sản xuất chật hẹp và còn nhiều bom mìn chưa nổ sót lại sau chiến tranh. Đã có 5 người dân bản chết thương tâm do cuốc đất trúng bom mìn. Năm 2001, già Ăm Liêm bàn với mọi người chuyển nơi ở từ Khe Đá về chân núi Ka Tang, thị trấn Lao Bảo và đặt tên bản là Khe Đá mới. Những năm đầu, cuộc sống cơ cực lắm. Trách nhiệm già gánh vác càng nặng nề hơn, vừa lo cho dân bản thoát nghèo, vừa xây dựng tình yêu thương giữa mọi người để bản làng no ấm, bình yên.
Ở đâu có tình yêu thương, ở đó có bình yên và văn hoá – già Ăm Liêm chậm rãi nói với tôi như thế! Già luôn dành hết tình yêu thương của mình cho dân bản. Đối với gia đình nghèo khó, vợ chồng hay cãi vã nhau, già bày tỏ niềm thông cảm và khuyên bảo họ; động viên và giúp đỡ họ vượt qua khó khăn. Già luôn lắng nghe để khuyên bảo bà con mỗi khi họ mắc lỗi lầm dù rất nhỏ, nhờ đó họ không mắc lỗi lầm lớn hơn. Không chỉ người dân Khe Đá mà người dân nước bạn Lào ở đối diện vùng biên giới Hướng Hoá đều rất quý trọng già Ăm Liêm - ông Hồ Xuân Hùng, Trưởng bản Khe Đá tự hào nói.
Theo lời ông Hồ Văn Hùng thì mới đây, có 3 nhà ở bản Đông, huyện Sê Pôn, tỉnh Sa Va Na Khet bên Lào muốn nhập cư vào bản Khe Đá mới. Biết chuyện, già Ăm Liêm rủ ông Hùng sang bản Đông thăm hỏi, chân tình bảo rằng người Lào, người Việt đều chung một tấm lòng luôn hướng về nhau. Già Ăm Liêm đứng ra vận động bà con Khe Đá mới đóng góp 3 tạ gạo, 3 tạ muối, rồi chuyển sang bên đó giúp đỡ những gia đình khó khăn. Việc làm của già được người bản Đông cảm phục lắm!
Trưởng bản Khe Đá mới Hồ Văn Hùng mộc mạc kể: Mình làm trưởng bản 10 năm rồi. Cũng vì nặng duyên nợ với già Ăm Liêm đó. Cách đây 10 năm, nhà mình ở bản Khe Đá cũ, đói nghèo lắm. Bữa ăn nhìn con nuốt củ mài mà chảy nước mắt. Mình nghèo không phải vì lười lao động mà vì không biết cách làm sao cho lúa nhiều hạt, sắn khoai nhiều củ. Già Ăm Liêm đến nhà mình nói chuyện, bàn cách làm ăn. Già Ăm Liêm và mình cùng leo lên đỉnh núi Ka Tăng cao chót vót thề rằng trong ba năm tới sẽ phải làm cho mọi người trong bản ấm no, thương yêu đùm bọc lẫn nhau. Nếu không được như thế thì cả mình và già ĂmLiêm sẽ bị trời phạt. Lời thề trên núi Ka Tăng thôi thúc mình và già Ăm Liêm tìm ra cách làm ăn hiệu quả, để cây lúa nước nặng hạt, để củ sắn củ khoai, cây ngô trên rẫy to hơn. Mình và già Ăm Liêm còn phát hiện ra vùng đất ở chân núi Ka Tăng rất thích hợp với cây chuối mật mốc, giá chuối này rất cao nên vận động dân bản cùng trồng.
Nhờ trồng chuối, nhiều nhà trong bản thu về hơn 20 triệu đồng/năm. Ngoài ra, mình và già hướng dẫn bà con xây dựng trang trại chăn nuôi. Trong 3 năm cả bản đã nuôi được gần 1 nghìn trâu, bò… Đời sống nay khá lắm rồi - Trưởng bản Khe Đá mới Hồ Văn Hùng kết thúc câu chuyện làm giàu, xây dựng bản làng biên giới đoàn kết, yên vui với chúng tôi bằng câu nói rất mộc mạc, chân tình.