Cát tặc tràn lan, chính quyền bất lực?

Nhiều cơ sở khai thác cát sỏi không phép tại huyện Vị Xuyên và TP Hà Giang vẫn ngang nhiên hoạt động.

Cát tặc lộng hành

Tại thị trấn Vĩnh Tuy (huyện Bắc Quang) chúng tôi nhận thấy nhiều bãi tập kết cát, sỏi “khủng” ven sông Lô dọc Quốc lộ 2. Dưới bến bãi luôn có các tàu hút đang trực chờ hút cát và các tàu chở cát chờ “ăn hàng” đi tiêu thụ. Đáng chú ý, bãi tập kết cát của hộ bà Bế Thị Du (nằm gần nhà vị Chủ tịch UBND thị trấn Vĩnh Tuy) mặc dù đã bị cấm nhưng vẫn hoạt động bình thường.

Lý giải về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Lam - Chủ tịch thị trấn Vĩnh Tuy xác nhận, nhà bà Lam ở gần bãi cát, ngày nào bà Lam cũng đi làm qua các bãi cát này. Nhưng do chỗ quen biết, nể nang nhau nên chưa xử lý dứt điểm.

Trình bày về tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn, ông Linh Văn Túc - Trưởng phòng TN&MT huyện Bắc Quang cho hay, trên địa bàn huyện Bắc Quang có 18 cơ sở khai thác cát trái phép. Tuy nhiên, công tác quản lý rất khó vì các cơ sở là các hộ gia đình và đặc thù ở huyện Bắc Quang là công an huyện chủ trì, Phòng TN&MT chỉ là thành viên.

Tiếp tục khảo sát tại xã Đạo Đức và Phương Tiến (huyện Vị Xuyên) hoạt động khai thác cát trái phép cũng diễn ra rầm rộ không kém nhất là vào ban đêm. Ở đây, chủ bãi còn ngang nhiên phá núi, mở đường ra tận bờ sông Lô để khai thác, kinh doanh cát. Tại thời điểm khảo sát, việc kinh doanh cát vẫn diễn ra rất sôi động. Các máy xúc vẫn vô tư xúc cát lên xe tải để đưa đi tiêu thụ, kiếm lời bất chính.

Được biết, trước đó, UBND huyện Vị Xuyên đã quyết định xử phạt hành chính đối với 9 tổ chức, cá nhân và yêu cầu dừng mọi hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn. Các hộ vi phạm cũng bị buộc phải tháo dỡ lán trại, vận chuyển máy móc liên quan đến hoạt động khai thác cát sỏi… tuy nhiên nhiều bến bãi tập kết cát chưa tháo dỡ và các tàu hút cát vẫn ngày đêm đục khoét, quần nát dòng sông Lô.

Tại địa bàn TP Hà Giang, chúng tôi cũng nhận thấy nhiều bến bãi tập kết cát trái phép đang hoạt động. Riêng HTX Định Lượng và Công ty TNHH Thanh Thủy khi chúng tôi vào làm việc họ đều khẳng định là có đầy đủ giấy phép khai thác khoáng sản Sông Lô, giấy phép kinh doanh, tập kết cát, sỏi…

Tuy nhiên, khi chúng tôi đề nghị được xem các văn bản giấy tờ trên thì cả HTX Định Lượng và Công ty Thanh Thủy đều từ chối cung cấp giấy tờ, tài liệu liên quan.

Trách nhiệm của chính quyền ở đâu?

Theo thông tin của Sở TN&MT tỉnh Hà Giang, trên địa bàn TP Hà Giang có 13 cơ sở hoạt động khai thác khoáng sản tập trung chủ yếu ở phường Quang Trung, xã Phương Độ và Phương Thiện. Trong đó, có 12 cơ sở khai thác cát (5 cơ sở được cấp giấy phép khai thác, 4 cơ sở được cấp phép thăm dò, 3 cơ sở chưa được cấp phép), 1 cơ sở khai thác đá đã được cấp phép.

Tại thời điểm kiểm tra 5/6 cơ sở có phép chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa đầy đủ các thủ tục cấp phép. Đoàn kiểm tra đã yêu cầu 4 cơ sở được cấp phép thăm dò ngừng khai thác và hoàn thiện thủ tục để UBND tỉnh cấp giấy phép. Riêng đối với 3 cơ sở khai thác cát, sỏi không có giấy phép, Đoàn yêu cầu dừng hoạt động khai thác và yêu cầu di dời máy móc, thiết bị ra khỏi khu vực khai thác trước ngày 15/6/2016.

Ngoài ra, Sở TN&MT Hà Giang chỉ rõ, UBND TP Hà Giang chưa có biện xử lý pháp mạnh, kiên quyết mới chỉ dừng lại ở việc lập biên bản, yêu cầu di dời, chưa có xử phạt vi phạm hành chính một cách thỏa đáng, hậu kiểm tra vẫn chưa được quan tâm thực hiện.

Cũng theo Sở TN&MT tỉnh Hà Giang cho hay, tại huyện Vị Xuyên có 13 cơ sở khai thác cát, sỏi, trong đó 12/13 có sở khai thác cát, sỏi không phép. Đoàn kiểm tra đã yêu cầu các cơ sở dừng hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép và yêu cầu di dời máy móc thiết bị ra khỏi khu vực khai thác trước ngày 15/6/2016. Tuy nhiên, sau thời hạn mà Sở TN&MT yêu cầu, tại huyện Vị Xuyên vẫn còn nhiều cơ sở vẫn ngang nhiên khai thác cát trái phép.

Trước thực trạng bát nháo trên, ngày 28/6/2016, UBND tỉnh Hà Giang có Công văn hỏa tốc yêu cầu Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên, Chủ tịch UBND TP Hà Giang chỉ đạo thực hiện công tác kiểm tra, giải tỏa dứt điểm các cơ sở khai thác cát, sỏi trái pháp luật trên địa bàn quản lý, nhất là với các cơ sở trên địa bàn xã Đạo Đức, thị trấn Vị Xuyên (huyện Vị Xuyên); các cơ sở ở xã Phượng Thiện, xã Phương Độ của TP Hà Giang.

Công tác giải tỏa các cơ sở khai thác cát, sỏi trái phép thực hiện chậm nhất ngày 30/6/2016. Sau ngày 30/6/2016, các cơ sở khai thác cát sỏi không phép còn chưa di dời máy móc, thiết bị ra khỏi khu vực khai thác hoặc còn tái diễn hoạt động khai thác thì Chủ tịch UBND xã, thị trấn phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm trước Chủ tịch UBND huyện, thành phố. Đồng thời Chủ tịch UBND huyện, thành phố phải kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.

Tuy nhiên, sau thời hạn chót mà UBND tỉnh Hà Giang yêu cầu giải quyết dứt điểm thì trên địa bàn huyện Vị Xuyên và TP. Hà Giang vẫn còn tình trạng khai thác, tập kết, vận chuyển cát sỏi, máy móc, thiết bị vẫn chưa di dời khỏi khu vực khai thác. Vậy, trách nhiệm của chính quyền huyện Vị Xuyên và TP Hà Giang ở đâu?

Đức Sơn - Thượng Đình