Giám sát những việc thiết thực nhất

PV:Xin ông cho biết, trong năm 2016 chương trình giám sát được Ủy ban MTTQ tỉnh Phú Yên triển khai như thế nào?

Ông Lương Mộng Sanh: Căn cứ Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ngày 9/6/2015; Căn cứ Luật An toàn thực phẩm ngày 17/6/2010; Luật Bảo vệ môi trường ngày 23/6/2014; Căn cứ Quy chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ VN và các đoàn thể chính trị - xã hội ban hành kèm theo Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị…

Từ đầu năm 2016, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh đã xây dựng kế hoạch giám sát một số lĩnh vực cụ thể:

Trong Kế hoạch số 111/KH-MTTQ-BTT ngày 20/5/2016 về giám sát việc thực hiện các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016 tại mỗi huyện, Đoàn giám sát đi thăm và làm việc một xã hoặc một đơn vị quản lý về an toàn thực phẩm ở địa phương.

Cụ thể tại huyện Sông Hinh: trang trại chăn nuôi lợn của ông Nguyễn Nhợ; UBND TP Tuy Hòa: khảo sát một số mô hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn, mô hình hộ trồng rau sạch; UBND huyện Đông Hòa: trại nuôi gà Đông Tảo của ông Nguyễn Văn Thi; UBND thị xã Sông Cầu: cơ sở nước mắm của ông Phạm Văn Cảnh…

Kế hoạch số 117/KH-MTTQ-BTT ngày 23/6/2016 về giám sát thực hiện Chương trình Quốc gia giảm nghèo năm 2016 tại xã Xuân Thọ 1 và xã Xuân Cảnh, thị xã Sông Cầu.

Bên cạnh đó, Kế hoạch về giám sát việc thực hiện các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường giai đoạn 2011-2016 tại một số huyện, xã trên địa bàn tỉnh. Đoàn đã đi khảo sát công tác bảo vệ môi trường ở một số doanh nghiệp (công ty) trong tỉnh như: Cty cổ phần tinh bột sắn Phú Yên, Nhà máy sản xuất tinh bột sắn Đồng Xuân, Cty cổ phần mía đường Tuy Hòa.

Ngoài ra, nhằm tăng cường thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” gắn với thực hiện Chỉ thị số 04-CT/TU, ngày 7/1/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về “Năm doanh nghiệp Phú Yên - 2016”, Ban chỉ đạo cuộc vận động tỉnh đã triển khai kế hoạch đi thực tế khảo sát, nắm tình hình thực hiện ở Công ty, doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh trên địa bàn tỉnh sẽ diễn ra từ 24/8 đến 26/8/2016.

Hiện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh đang xây dựng Kế hoạch giám sát hoạt động xét xử của ngành tòa án nhân dân tỉnh Phú Yên, dự kiến triển khai vào quý IV/2016.

Qua giám sát Đoàn đã ghi nhận, giải trình một số khó khăn vướng mắc và những kiến nghị đề xuất của đối tượng được chọn giám sát để đề ra phương hướng khắc phục, đề xuất với lãnh đạo cấp trên và các ban ngành liên quan để tìm ra giải pháp tháo gỡ.

Phú Yên vẫn được xem là tỉnh nghèo. Vậy kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo được Mặt trận theo dõi và triển khai giám sát như thế nào, thưa ông?

- Với chức năng là cơ quan giám sát và phản biện xã hội MTTQ đã tham gia giám sát nhiều hoạt động giúp đỡ người nghèo như: ký kết chương trình phối hợp với BHXH để tham gia giám sát việc cấp BHYT cho người nghèo; giám sát việc giải quyết chế độ chế độ chính sách cho người nghèo, người có công; phối hợp với Sở LĐTBXH giám sát việc hỗ trợ cứu đói giáp hạt cho hộ nghèo; giám sát việc Quỹ Thiện Tâm thuộc tập đoàn Vingroup cho hộ nghèo vay bê cái giống sinh sản; giám sát việc xây dựng cơ sở hạ tầng, trường học cho các xã nghèo trong tỉnh.

Ông có thể nói rõ hơn về những chương trình giảm nghèo mà Mặt trận tỉnh Phú Yên đã và đang triển khai?

- Hiện nay theo kết quả điều tra hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn tỉnh Phú Yên vào cuối năm 2015: 30.803 hộ, chiếm tỷ lệ 12,62% trên tổng số hộ; có nhà thiếu kiên cố 3132 hộ; có nhà đơn sơ 3691 hộ, chưa có nhà 188 hộ.

Từ nguồn Quỹ Vì người nghèo các cấp đã vận động được gần 10,5 tỷ đồng. Trong đó: MTTƯ hỗ trợ 25 triệu đồng, Chủ tịch nước hỗ trợ 5 tỷ đồng, Hội đồng hương Phú Yên tại TP HCM vận động 285 triệu đồng, Quỹ Vì người nghèo (QVNN) các cấp trong tỉnh vận động được trên 5 tỷ đồng (tính đến thời điểm 15/8/2016).

Ngư dân Phú Yên với vụ cá ngừ đại dương.

Được sự nhất trí của Thường trực Tỉnh ủy, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ các cấp trong tỉnh trích 10 tỷ đồng từ nguồn Quỹ cứu trợ tỉnh do Ủy ban MTTQ tỉnh quản lý để hỗ trợ xây dựng nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo trong tỉnh giai đoạn 2016-2020 gồm 188 hộ chưa có nhà mỗi hộ được hỗ trợ 40 triệu đồng, 310 hộ đang ở nhà tạm mỗi hộ được hỗ trợ 8 triệu đồng và 20 triệu đồng từ nguồn Quỹ Vì người nghèo các cấp.

Năm 2016 xây dựng hỗ trợ 185 hộ chưa có nhà ở, mỗi hộ 40 triệu đồng (Quỹ cứu trợ), 160 hộ đang ở nhà tạm, được nhận hỗ trợ 8 triệu đồng (Quỹ cứu trợ), 20 triệu đồng (QVNN các cấp), 12 triệu đồng (từ nguồn vận động cộng đồng và gia đình đối ứng) để đảm bảo mỗi ngôi nhà hoàn thành có giá thành tối thiểu 40 triệu đồng.

Từ các nguồn vận động: Năm 2016 MTTQ các cấp trong tỉnh đã hỗ trợ xây dựng 129 nhà Đại đoàn kết ; 4,248 tỷ đồng (QVNN 57 nhà: 1,428 tỷ đồng, Quỹ ngư dân 3 nhà 120 triệu đồng, Quỹ cứu trợ 69 nhà: 2,7 tỷ đồng).

Cuối tháng 8, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh và Ban vận động QVNN tỉnh triển khai kế hoạch bàn bạc với MTTQ cấp huyện tiến hành giải ngân hỗ trợ cho 80 nhà Đại đoàn kết cho hộ nghèo trong tỉnh, mỗi hộ được hỗ trợ 50 triệu đồng, Xây dựng một công trình dân sinh tại thị trấn Hòa Hiệp Trung trị giá 1 tỷ đồng.

Hiện nay, so với chỉ tiêu phân bổ của Trung ương thì tiến độ triển khai thực hiện Nghị định 67 trên địa bàn tỉnh Phú Yên còn khá chậm. Với chức năng giám sát của mình Mặt trận tỉnh đã triển khai giám sát vấn đề này như thế nào, thưa ông?

- Là một trong những tỉnh có đội tàu đánh bắt xa bờ hùng hậu so với nhiều địa phương khác trong cả nước, Phú Yên được Trung ương phân bổ đóng mới 170 chiếc tàu công suất lớn khai thác xa bờ và 20 chiếc tàu dịch vụ hậu cần nghề cá khi triển khai Nghị định 67 của Chính phủ. Tuy nhiên, sự khởi động mạnh mẽ lúc ban đầu đã không đem lại kết quả như mong mỏi và kỳ vọng của chính quyền cùng ngư dân.

Mục tiêu trong năm 2016, tỉnh Phú Yên sẽ đóng mới 164 tàu và cải hoán, nâng cấp 465 tàu theo Nghị định 67. Mặc dù vậy, sau hơn 1 năm triển khai Nghị định 67, đến nay số ngư dân Phú Yên đã được giải ngân nguồn vốn đóng mới và nâng cấp tàu cá chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Hiện Phú Yên có 65 chủ tàu được phê duyệt đủ điều kiện vay vốn đóng tàu mới, nâng cấp, cải hoán và vay vốn lưu động. Trong đó, vay vốn đóng mới 21 tàu; vay nâng cấp, cải hoán 5 tàu; vay vốn lưu động 39 tàu. Tổng nhu cầu vốn gần 227 tỷ đồng, trong đó, vốn vay 182,4 tỷ, vốn đối ứng 43,79 tỷ.

Sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 89/2015/NÐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 67 theo trình tự, thủ tục rút gọn đã tháo gỡ những nút thắt về điều kiện cho vay, giúp cho ngư dân tiếp cận nguồn vốn có phần thuận lợi hơn. Song, thực tế, Nghị định 67 chưa thực sự khơi thông, bởi còn nhiều vướng mắc từ chính người trong cuộc.

Theo Nghị định 67, tùy thuộc vào chất liệu vỏ tàu và công suất máy chính, ngư dân có thể vay tối đa từ 70-95% tổng giá trị đầu tư đóng mới, nâng cấp tàu, bao gồm cả máy móc, ngư lưới cụ, trang thiết bị hàng hải, máy móc thiết bị bảo quản hải sản, bảo quản hàng hóa, bốc xếp hàng hóa.

Như vậy, ngư dân phải có vốn đối ứng 30% đối với tàu vỏ gỗ và từ 5-10% đối với tàu vỏ thép hoặc vỏ composite đóng mới. Với giá trị mỗi con tàu có khi lên đến 15 - 17 tỷ đồng thì rõ ràng yêu cầu về phần vốn đối ứng của ngư dân là một thách thức không nhỏ. Chính vì điều đó, nhiều ngư dân dù thấy cơ hội phát triển sản xuất, mở hướng làm ăn lớn, vẫn không thể chạm tới được

Để tiếp tục thực hiện Nghị định 67 trong thời gian tới, Ủy ban MTTQ tỉnh Phú Yên sẽ tiếp tục giám sát các sở, ngành chức năng trong việc tổ chức thực hiện Nghị định 67; giám sát việc giải ngân từ ngân sách đào tạo nghề cho ngư dân của Trung ương, tỉnh; đồng thời đề nghị các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh chủ động tiếp cận với khách hàng đã lập dự án đóng mới, cải hoán tàu, đánh giá năng lực tài chính cũng như phương án sản xuất để tiến hành cho vay. Trước mắt, ưu tiên giải quyết cho 13/21 tàu còn lại.

Trân trọng cảm ơn ông!

Sau hơn 1 năm triển khai Nghị định 67, đến nay số ngư dân Phú Yên đã được giải ngân nguồn vốn đóng mới và nâng cấp tàu cá chỉ đếm trên đầu ngón tay. Theo Nghị định 67, tùy thuộc vào chất liệu vỏ tàu và công suất máy chính, ngư dân có thể vay tối đa từ 70-95% tổng giá trị đầu tư đóng mới, nâng cấp tàu, bao gồm cả máy móc, ngư lưới cụ, trang thiết bị hàng hải, máy móc thiết bị bảo quản hải sản, bảo quản hàng hóa, bốc xếp hàng hóa. Như vậy, ngư dân phải có vốn đối ứng 30% đối với tàu vỏ gỗ và từ 5-10% đối với tàu vỏ thép hoặc vỏ composite đóng mới. Với giá trị mỗi con tàu có khi lên đến 15-17 tỷ đồng thì rõ ràng yêu cầu về phần vốn đối ứng của ngư dân là một thách thức lớn. Chính vì điều đó, nhiều ngư dân dù thấy cơ hội phát triển sản xuất, mở hướng làm ăn lớn, vẫn không thể chạm tới được.

Văn Nhất (thực hiện)