Mỹ hủy họp với Philippines vì phát ngôn xúc phạm của ông Duterte

Cuộc họp giữa lãnh đạo hai nước đã bị hủy sau khi ông Duterte có lời lẽ xúc phạm ông Obama. (Nguồn: TheStar).

Ông Duterte - người được mệnh danh là “Kẻ trừng phạt” nhờ chiến dịch trấn áp tội phạm mạnh tay - trong hôm đầu tuần đã đưa ra những lời lẽ xúc phạm tới Tổng thống Obama trong một tuyên bố. Và đến hôm 6/9, thông qua một người phát ngôn của mình, vị Tổng thống mạnh miệng này đã bày tỏ sự hối lỗi vì “đã đưa ra đòn công kích cá nhân nhằm vào Tổng thống Mỹ”.

“Chúng tôi luôn hướng tới việc giải quyết sự khác biệt về ưu tiên và nhận thức của mỗi quốc gia” - tuyên bố trên nêu rõ.

Giới chức Nhà Trắng trước đây từng nói rằng, Tổng thống Obama sẽ thảo luận trực tiếp với ông Duterte liên quan tới chiến dịch trấn áp mạnh tay mà ông này đang thực hiện trong nước nhằm tiêu diệt những kẻ buôn bán ma túy, trong đó gồm cả các vụ sát hại mà không qua xét xử.

“Ông ấy nghĩ ông ta là ai chứ? Tôi không phải con rối của người Mỹ. Tôi là Tổng thống của một quốc gia chủ quyền và sẽ không đáp trả liwj bất kỳ ai trừ người dân Philippines” - Tuyên bố mà ông Duterte đưa ra hôm đầu tuần, kèm theo một lời lẽ xúc phạm ông Obama.

Trong suốt thời gian qua, Tổng thống Obama đã tỏ ra nỗ lực trong việc phát triển mối quan hệ đối tác với Philippines nhằm tạo một cán cân quyền lực cân bằng trong khu vực. Ông từng 2 lần tới thăm quốc gia này trong nhiệm kỳ hai của mình, và từng tuyên bố hồi tháng 11 năm ngoái về sự hiện diện trở lại của quân đội Mỹ tại một căn cứ hải quân quan trọng trên khu vực Biển Đông.

Tuy nhiên, các bình luận xúc phạm của ông Duterte và sự gia tăng của hàng loạt các vụ giết nghi phạm ma túy không qua xét xử ở Philippines đã đẩy mối quan hệ Mỹ-Philippines vào cơn sóng gió.

Ông Obama và Duterte từng lên kế hoạch gặp gỡ tại Lào trong tuần này, nơi ông Obama tham dự cuộc họp với các nhà lãnh đạo Đông nam Á. Tuyên bố từ người phát ngôn của ông Duterte cho hay “cuộc họp đã được hai bên cùng nhất trí dời sang ngày khác”. Thay vào đó, Tổng thống Mỹ đã có cuộc gặp với Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye.

Trong phát biểu đưa ra hôm đầu tuần, ông Duterte còn cáo buộc Mỹ đã gây nên tình trạng bất ổn ở miền đảo Mondanao thuộc miền Nam Philippines.

“Như một thưc tế, chúng tôi đã thừa hưởng vấn đề này từ nước Mỹ” - ông Duterte nói - “Tại sao? Bởi họ từng xâm chiếm đất nước chúng tôi và biến chúng tôi thành người nô dịch. Nước nào cũng có lịch sử tồi tệ về việc giết người ngoại tụng. Tại sao lại phàn nàn về cuộc chiến chống tội phạm ở Philippines?”.

Ông còn nói thêm: “Hãy nhìn vào nhân quyền của nước Mỹ. Hãy xem cách mà họ đối xử với người di cư”.

Phản ứng lại tuyên bố của ông Duterte, ông Obama đã cho hay ông đã dự kiến tổ chức cuộc họp với ông Duterte, nhưng những phát ngôn trên có thể gây cản trở cả hai nước đạt được bước tiến cụ thể.

“Tôi luôn muốn đảm bảo rằng nếu tôi sắp có một cuộc họp thì nó phải có tính xây dựng và có kết quả nào đó. Nếu, và khi chúng tôi có một cuộc họp, thì điều này sẽ là thứ gây cản trở” - ông Obama nói, ám chỉ tới chiến dịch truy quét tội phạm ma túy gây tranh cãi ở Philippines kể từ khi ông Duterte lên nhậm chức.

Cuộc chiến chống ma túy ở Philippines

Kể từ khi ông Duterte lên nắm quyền, đã có hơn 1.900 người thiệt mạng, trong đó có tới 700 người thiệt mạng trong các chiến dịch truy quét của cảnh sát.

“Hãy nhân đôi nỗ lực của các bạn, nhân ba nếu cần thiết. Chúng tôi sẽ không ngừng lại cho đến khi gã trùm ma túy, kẻ buôn ma túy cuối cùng đầu hàng hoặc ở đằng sau song sắt - hoặc nằm dưới đất nếu chúng muốn” - ông Duterte tuyên bố trong bài phát biểu trước toàn quốc hôm 25/7 vừa qua.

Nhưng bất chấp tuyên bố mạnh miệng này, một người phát ngôn chính phủ Philippines vẫn khẳng định rằng chính quyền ông Duterte phản đối bất kỳ hình thức giết người không qua xét xử nào.

“Chúng tôi không bỏ qua những hành động này” - Thư ký Văn phòng truyền thông của Tổng thống, Martin Andanar, tuyên bố.

Trong khi đó, Tổ chức quan sát nhân quyền đã kêu gọi Ủy ban Kiểm soát Tội phạm ma túy Quốc tế và Văn phòng Tội phạm và Ma túy LHQ để lên án “tình trạng tăng mạnh các vụ giết hại người bị nghi sử dụng ma túy và bị nghi buôn bán may túy” ở Philippines.