Đoàn kết vượt qua thách thức
Mỗi dịp hội nghị cấp cao là mỗi lần ASEAN nhìn lại thời gian qua và định hướng phát triển cho thời gian tới.
Năm nay, Hội nghị cấp cao của ASEAN và giữa ASEAN với các nước đối tác khác được tổ chức ở Lào. Tại đó, việc nhìn nhận lại ASEAN thời gian qua sẽ không khó khăn như việc gây dựng được sự đồng thuận thật sự trong nội bộ ASEAN về định hướng phát triển, thống nhất quan điểm và phối hợp hành động giữa các nước thành viên ASEAN cho thời gian tới. So với trước, thách thức hiện tại đối với ASEAN không chỉ nhiều hơn mà còn cả phức tạp hơn.
Từ đầu năm nay, ASEAN có Cộng đồng ASEAN. Đó là bước phát triển rất quan trọng với ý nghĩa chiến lược lâu dài cả về lượng lẫn chất đối với ASEAN. Nhưng môi trường bên ngoài đang diễn biến theo chiều hướng gây nên nhiều bất lợi mới và tác động tiêu cực tới tiến trình phát triển của Cộng đồng ASEAN.
Đó là những thách thức mới về chính trị an ninh và kinh tế đối với ASEAN, là sự leo thang mức độ tác động của những thách thức an ninh phi truyền thống đối với cả thế giới nói chung và đối với ASEAN nói riêng. Nhưng nghiêm trọng và tai hại hơn cả là những thách thức nội sinh từ thực trạng nội bộ ASEAN và từ tình hình chính trị an ninh ở Đông Nam Á, đặc biệt ở khu vực Biển Đông.
Những thách thức này nếu không được ASEAN đối phó thích hợp và thoả đáng thì sẽ cản trở những bước phát triển của ASEAN trong tương lai. Hội nghị cấp cao ở Lào năm nay sẽ cho thấy ASEAN có tìm ra được cách thức vượt qua những thách thức này hay không.
Đoàn kết và thống nhất nội bộ hiện đóng vai trò quyết định nhất đối với việc ASEAN sẽ thành công hay không thành công, sớm hay muộn, ít hay nhiều trong việc vượt qua những thách thức này.
Vì sự đoàn kết và thống nhất nội bộ ấy mà ASEAN nói chung và tất cả các thành viên ASEAN nói riêng phải sẵn sàng và chấp nhận có những thay đổi cần thiết trong nhận thức và hành động, trong dung hoà lợi ích giữa các thành viên với nhau và trong trách nhiệm của thành viên đối với tổ chức ASEAN.