Syria trong ngày đầu thực thi lệnh ngừng bắn

Các cuộc không kích khiến hơn 100 người thiệt mạng ngay trước khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực. (Nguồn: Reuters).

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov đã đảm bảo một lệnh ngừng bắn mà trong đó Tổng thống Syria Bashar al-Assad cũng đóng một vai trò quan trọng, trong nỗ lực chấm dứt cuộc nội chiến tưởng chừng không có hồi kết ở Syria kể từ năm 2011.

Hôm đầu tuần, kênh truyền thông nhà nước Syria đã đăng tải một bức ảnh ông Assad đang cầu nguyện ở Daraya trong ngày đầu tiên của lễ Eid al-Adha. Chính quyền Tổng thống Assad đã nhiều năm liền chiến đấu ở vùng ngoại ô thủ đô Damascus cho đến mãi vài tuần gần đây mới tạm dừng để dọn đường cho một lệnh sơ tán người dân ra khỏi thành phố này.

Lệnh ngừng bắn có hiệu lực từ ngày 12/9 đã cho thấy một khởi đầu, dù chỉ là tạm thời, của sự xoa dịu chiến tranh, và là cơ hội để các hoạt động viện trợ nhân đạo tiếp cận tới hàng trăm nghìn người dân đang bị mắc kẹt trong các vùng chiến sự ở Syria.

Nhưng với lịch sử các vụ thỏa thuận ngừng bắn sụp đổ trước đây, một số tổ chức ở Syria nói rằng họ vẫn do dự trong việc giữ vững lệnh ngừng bắn, bởi lo ngại rằng nó không thể bao phủ được hết các khu vực có chiến sự trên toàn đất nước.

Một đại diện của phe nổi dậy Syria có tên Fasstaqim Union cho hay họ đã gửi một thông điệp tới LHQ để nêu một số “điều kiện hạn chế” về thỏa thuận ngừng bắn trên.

“Chúng tôi có một số điều kiện hạn chế về việc tiêu diệt tổ chức Hồi giáo cực đoan Jabhat bởi chúng tôi nghĩ rằng tiêu diệt chúng sẽ có lợi cho chính quyền. Chúng tôi không tin vào chính quyền và không có hành động nào sẽ được đưa ra nếu chính quyền vi phạm thỏa thuận ngừng bắn” - Zakaria Malahfki, đại diện phe nổi dậy, nói với AP.

Ngoại trưởng Mỹ Kerry nói rằng thỏa thuận ngừng bắn, được công bố sau vài giờ đàm phán với Nga tại Geneva, sẽ ngăn chặn lực lượng không quân của chính quyền Assad thực hiện các nhiệm vụ tấn công ở bất kỳ nơi nào có phe nổi dậy. Ông còn gọi lực lượng không quân Syria là “nhân tố chính” gây ra nhiều cái chết của thường dân và dòng người di cư.

Ngày cuối tuần đẫm máu

Đã có hơn 90 người thiệt mạng trong các cuộc không kích nhằm vào khu vực Tây Bắc Syria trong hai ngày cuối tuần qua, một tổ chức nhân quyền cho hay. Tình trạng bạo lực bùng phát xuất hiện chỉ vài giờ sau khi Nga và Mỹ tuyên bố đã đạt được kế hoạch ngừng bắn mới.

Các cuộc không kích đã nhằm vào các khu vực phe nổi dậy ở Idlib, thuộc phía Tây bắc thành phố Aleppo, theo Tổ chức quan sát nhân quyền Syria. Vụ không kích nghiêm trọng nhất xảy ra ở Idlib, nơi có ít nhất 61 người thiệt mạng và hơn 100 người khác bị thương tại một khu chợ đông đúc.

“Chúng tôi nghe thấy một tiếng hú sau đó là nhiều tiếng nổ lớn” - một nhân chứng tên Omar kể lại với hãng tin CNN - “Những chiếc phi cơ đến vào lúc giữa trưa. 2 trong số 3 quả rocket đã đáp trúng khu vực trung tâm chợ”.

Một video xuất hiện trên Internet sau đó cũng cho thấy những nhân viên cứu hộ đội mũ trắng - thuộc lực lượng tình nguyện viên Syria-đang hối hả lật các khối đất đá để tìm kiếm các nạn nhân.

Hoài nghi về thỏa thuận

Sau hơn 5 năm, người dân Syria dường như đã quá mệt mỏi về một cuộc chiến đã cướp đi sinh mạng của trên 250.000 người và buộc gần 5 triệu người khác phải rời bỏ đất nước. Nhưng nhiều nhà hoạt động và người dân ở nước này, đặc biệt là những người đang sinh sống tại các khu vực mà phe nổi dậy chiếm đóng, vẫn tỏ ra hoài nghi về thỏa thuận ngừng bắn mới nhất.

“Việc ngừng tình trạng đổ máu này lại chính là lợi ích chung của người dân Syria” - một người dân ở Aleppo, điểm nóng chiến sự trong nhiều tuần qua, nói với CNN"-Thỏa thuận ngừng bắn là một bước đi tốt, nhưng có gì đảm bảo nó sẽ được duy trì?”.

Giới phân tích thì nhìn nhận thỏa thuận ngừng bắn này là lựa chọn tốt nhất trong hàng loạt các lựa chọn tồi tệ khác. Một số cho rằng câu hỏi lớn nhất hiện nay là liệu tiếng súng hiện đang ngừng lại trong hôm đầu tuần có tiếp tục như vậy trong các tuần, các tháng sắp tới hay không.

Một số khác cho rằng, khoảng thời gian lặng tiếng súng kéo dài có 48h đồng hồ liệu có đủ để các phe phái, các bên có liên quan hành động để tiếp tục đưa ra các biện pháp mới nhằm ngăn chặn cuộc nội chiến đẫm máu này hay không.